Co to jest pieluszkowe zapalenie skóry?

Pieluszkowe zapalenie skóry to stan zapalny skóry w okolicy zwykle przykrytej pieluszką. To zapalenie skóry jest zwykle reakcją na kontakt z substancjami drażniącymi. Pieluszkowe zapalenie skóry występuje głównie u niemowląt, ale może również wystąpić u dorosłych, którzy muszą nosić pieluchy.

Czerwone, plamy lub sącząca wysypka skórna to typowe objawy tego podrażnienia. Zmiany na skórze wynikające ze stosowania pieluszek pojawiają się na obszarach skóry w miejscu bezpośredniego kontaktu z pieluszką. Jeśli wysypka rozprzestrzenia się na fałdy skóry, zwykle oznacza to zakażenie. Zakażenie może być spowodowane przez grzyby (drożdżak Candida albicans) lub bakterie.

Połowa wszystkich niemowląt może odczuwać przejściowy dyskomfort skóry w okolicy pieluszkowej, a u 5% występuje widoczny stan zapalny skóry. Niektóre z tych dzieci mają genetyczne predyspozycje do występowania wyprysku. 20–30% wszystkich pacjentów z nietrzymaniem moczu jest podatnych na podrażnienia skóry.

Przyczyna

Pieluszkowe zapalenie skóry z zakażeniem grzybiczym. Wysypka w obszarach skóry mających kontakt z pieluszką.

Dzieci/osoby noszące pieluchy wymagają częstej pielęgnacji, co może prowadzić do nadmiernego stosowania detergentów (mydła). W sytuacji używania szczelnych pieluch, bakterie rozkładają mocznik do amoniaku. Prowadzi to do zwiększenia wartości pH, w wyniku czego zewnętrzna warstwa skóry ulega rozpuszczeniu. Stale wilgotna lub mokra skóra jest bardziej narażona na zwiększone ryzyko zakażenia grzybiczego. Drożdżaka Candida można wykryć w stolcu nawet u jednej trzeciej wszystkich niemowląt.

Istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia pieluszkowego zapalenia skóry:

• częste, rzadkie stolce
• brak czyszczenia okolicy pośladków
• utrzymująca się wilgoć w ciasnych pieluchach
• podstawowa choroba skóry, taka jak łuszczyca lub atopowe zapalenie skóry

Badania nie wykazały żadnej różnicy między stosowaniem pieluszek z materiału i konwencjonalnych pieluszek jednorazowych.

Leczenie

Jeśli używa się pieluszek, należy je często zmieniać, aby skóra pozostała sucha. Należy przy tym używać nowoczesnych pieluszek, które dobrze wchłaniają płyn. Stolec należy natychmiast usunąć. Jeśli to możliwe, dziecko powinno czasami poruszać się bez pieluszek, aby skóra mogła zostać „przewietrzona”.

Nie należy używać mydła alkalicznego (o wysokim pH). Jeśli czyszczenie wodą nie jest wystarczające, można użyć środka czyszczącego na bazie oleju. Następnie należy dobrze, ale delikatnie osuszyć okolice przykryte pieluszką. Po oczyszczeniu można zastosować maść hydrofobową/krem ochronny, np. maść cynkową lub silikonową. Cynk hamuje produkcję amoniaku, pełni funkcję ochronną i wspomaga gojenie się ran.

Leczenie farmakologiczne

• Zapalenie można leczyć łagodną maścią z glikokortykosteroidem, ewentualnie ze składnikiem antyseptycznym, który zabija zarówno bakterie, jak i grzyby. Jednak taka maść nie powinna być stosowana dłużej niż przez dwa tygodnie.
• Zaostrzające się zakażenia grzybicze należy leczyć miejscowo maścią przeciwgrzybiczą.

Dodatkowe informacje

• Zakażenia grzybicze
• Przewlekła biegunka (rozwolnienie)
• Pieluszkowe zapalenie skóry — informacje dla lekarzy

Autorzy

• Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
• Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny MSSW (edytor)