PSA

Regional content

Content

Zakres referencyjny

Badanie poziomu PSA ma zastosowanie przede wszystkim do wczesnego wykrywania, monitorowania leczenia i obserwacji raka prostaty.

Surowica
Aby wynik był miarodajny, należy pobrać próbkę:
- najwcześniej 48 godzin po wytrysku, jeździe na rowerze, długiej podróży pociągiem
- przed lub najwcześniej 1 tydzień po:
  - badaniu per rectum
  - masażu prostaty
    - tj. również po pasywnym stosunku analnym
  - przezodbytniczym badaniu ultrasonograficznym
  - cystoskopii
  - bardzo intensywnej jeździe na rowerze
- najwcześniej po 6 tygodniach po:
  - biopsji prostaty
  - przezcewkowej resekcji prostaty
U pacjentów leczonych wysokimi dawkami biotyny (> 5 mg/dobę) próbkę należy pobrać co najmniej 8 godzin po przyjęciu ostatniej dawki, ponieważ wysokie dawki biotyny mogą zakłócać oznaczanie PSA.

Więcej informacji można znaleźć w artykule Wzrost PSA.

Wartości referencyjne dla pacjentów po radykalnej prostatektomii:
- wartości docelowe: < 0,01 ng/ml
- 0,01–0,10 ng/ml: obszar wymagający kontroli, wynik niejednoznaczny
- > 0,20 ng/ml: nawrót biochemiczny
- Biologiczny okres półtrwania PSA wynosi 2–3 dni: normalizacja wysokich wartości przedoperacyjnych trwa zatem kilka tygodni.

Podwyższone wartości PSA:

Rak gruczołu krokowego (wzrost poziomu PSA nie jest jednak swoisty dla nowotworu, więc jego wzrost nie jest równoznaczny z nowotworem prostaty)
Łagodny rozrost gruczołu krokowego (najczęstsza przyczyna podwyższonego poziomu PSA)
Zapalenie gruczołu krokowego
Umiarkowanie podwyższony poziom PSA może być spowodowany łagodnymi schorzeniami gruczołu krokowego lub zakażeniem układu moczowego — dlatego pomiar należy powtórzyć w przypadku podwyższonego wyniku.
W przypadku wyniku niejednoznacznego (3–10 ng/ml) oznaczenie wolnego PSA można uzupełnić oznaczeniem całkowitego PSA - oznaczenie poziomu wolnego PSA (fPSA) nie jest dostępne w ramach koszyka świadczeń POZ.