Czym jest zakażenie układu moczowego u dzieci?
Definicja
Zakażenia układu moczowego to zakażenia bakteryjne dróg moczowych, iktóre należą do najczęstszych zakażeńinfekcji wywoływanych przez bakteriebakteryjnych u dzieci. Dzielą się one na zakażenia górnychrnego i dolnychdolnego drógodcinka moczowychukładu (ZUM) w zależności od odcinkamiejsca, którego dotyczą. Zakażenia dolnychdolnego drógodcinka moczowychukładu moczowego dotyczą cewki moczowej i pęcherza moczowego (zapalenie pęcherza). Zwykle nie są mniejtak powapwoażne nijak zakażenie zapalenieodcinka górnego - moczowodów lub miedniczki nerkowej.
Objawy
Objawy zakażenia układu moczowego u dzieci smogą być w wielu przypadkach nietypowe. Charakterystyczny jest ból i pieczenie podczas oddawania moczu. DzieciChore z infekcją dróg moczowychdzieci zwykle chodzą do toalety częściej niż zwykle. W przypadku zakażenia górnychrnego drógodcinka moczowychukłądu moczowego u dzieci często występuje ból w bocznej części brzucha. Nieswoiste objawy mogą obejmować gorączkę, brak przyrostu masy ciała, wymioty lub biegunkę. Ponieważ dzieci zwykle potrafią same opisać objawy dopiero od 3–4 roku życia, u niemowląt i noworodków zakażenie często długo pozostaje niezdiagnozowane. Zwłaszcza noworodki czasami poważnie chorują z powodu infekcjizakażeń drógukładu moczowychmoczowego.
Przyczyny
Szczególnie w przypadku zakażeń górnychdolnego drógodcinka moczowychukładu moczowego, choroba rozwija się zwykle, gdy bakterie ze skóry w okolicy narządów płciowych dostają się do pęcherza moczowego przez cewkę moczową. U noworodków patogeny mogą pochodzić również z krwi. Najczęstszym patogenem jest bakteria jelitowa Escherichia coli. W niektórych przypadkach, zwłaszcza w przypadku nawracających infekcji dróg moczowych, wrodzone wady rozwojowe układu moczowego mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka.
Nieleczone zakażenie może wstępować wyżej i zajmować również moczowód i nerki.
Częstość występowania
Zakażenia dróg moczowych należą do najczęstszych zakażeń bakteryjnych w wieku dziecięcym. Gor W 1-5% przypadków gorączka u dzieci w wieku poniżej 2 lat jest spowodowana zakażeniem układu moczowego w 1-5% przypadków. Wśród 6-letnich dzieci 7% dziewczynek i 2% chłopców doświadczyło objawowego zakażenia układu moczowego.
U dzieci pochodzenia europejskiego ZUM występuje 2-4 razy częściej niż u dzieci pochodzenia afrykańskiego. Dziewczynki chorują częściej niż chłopcy, ponieważ kobiecażeńska cewka moczowa jest krótsza i przez to bardziej podatna na wstępujące patogeny.
Badania dodatkowe
- Trudno jest postawić rozpoznanie tylko na podstawie dolegliwości, zwłaszcza u małych dzieci, ponieważ objawy zakażenia układu moczowego mogą być bardzo nieswoiste. Niemniej jednak opisane dolegliwości mogą stanowić wskazania do ewentualnego rozpoznania zakażenia układu moczowego, przy uwzględnieniu wieku.
- Przy ZUM gó
rnychrnegodróg moczowychodcinka często dochodzi do pogorszenia stanu ogólnego. Oprócz gorączki, brzuch może być tkliwy na opukiwanie i ucisk, zwłaszcza w okolicy nerek. - Pasek testowy do badania moczu może szybko i stosunkowo niezawodnie wykryć infekcję dróg moczowych. Mikroskopowe badanie moczu pozwala wykryć bakterie i białe krwinki.
- Posiew moczu
pobrany w ciągu kilku dnimoże być badany pod kątem wzrostu bakterii.PodobnieW uzasadnionych przypadkach wykonywany jest również posiew krwimoże być badany pod kątem bakterii. - Podczas badania laboratoryjnego krwi oznacza się parametry stanu zapalnego (OB, CRP).
- Noworodki i niemowlęta z ciężkim przebiegiem choroby są zwykle leczone w szpitalu. W zakaż
eniaeniach układu moczowego z towarzyszącą gorączką wykonuje się badanie ultrasonograficzne nerek i pęcherza moczowego. Obejmuje to również sprawdzenie, czy występuje wada wrodzona (np. odpływ pęcherzowo-moczowodowy), co zwiększa ryzyko ponownego zakażenia.
Leczenie
- Zakażenie
drógzakażeniamoczowychukładu moczowego u dzieci leczy się przede wszystkim za pomocą antybiotyków. Przy podejrzeniu odmiedniczkowego zapalenia nerek należy szybko rozpocząć leczenie, ponieważ niedojrzałe nerki dzieci mogą łatwo ulec trwałemu uszkodzeniu. Dlatego u wszystkich dzieci poniżej 2. roku życia z potwierdzonym ZUM stosuje się takie samo postępowanie jak w przypadku zapalenia miedniczek nerkowych. - Jeśli w moczu wykryto bakterie, a nie ma objawów, zwykle nie stosuje się antybiotykoterapii.
- W zależności od wieku dziecka i lokalizacji zakażenia dostępne są różne preparaty, które podaje się przez kilka dni. Objawy zwykle ustępują w ciągu kilku dni terapii, w przeciwnym razie należy ponownie przeprowadzić badanie lekarskie.
- W większości przypadków zakażenie układu moczowego jest chorobą jednorazową, ale w niektórych przypadkach, a zwłaszcza u dziewczynek, dochodzi do ponownych zakażeń. Jeśli
tetakie zakażeniadrógczęstomoczowych się kumulujnawracają,nalelekarz możyeomówizalecićindywidualnedodatkowepodejście.badania,Niektktóre mogą wyjaśnić przyczynę - U niektórych osób mogą wystepować rzadkie wady rozwojowe i częste
zakanawroty infekcji układu moczowego - wówczas lekarz możeniaedróg moczowych mogą wymagazalecićprofilaktycznegoprofilaktycznepodawaniapodawanie antybiotyków lubleczenialeczeniechirurgicznegochirurgiczne. - Przy ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek
- Zakażenie dróg moczowych nie jest zakaźne. Dzieci zatem nie muszą pozostawać w domu. Inaczej jest w przypadku choroby o ciężkim przebiegu bądź z towarzyszącą gorączką. Wówczas wskazane jest pozostawienie dziecka w domu.
Rokowanie
- Aby zapobiec infekcjom układu moczowego, nie należy powstrzymywać chęci oddania moczu i należy zadbać o odpowiednie spożycie płynów.
- U 30–50% zakażonych dziewcząt w ciągu roku dochodzi do nowego zakażenia, w ciągu 5 lat jest to 50–75%. U chłopców mniej niż 20% doświadcza nawrotu choroby. Od 1 roku życia nawroty u chłopców są rzadkie.
- ZUM
dolnychdolnegodrógodcinkamoczowychukładu moczowego i pierwsze zakażenia mają na ogół dobre rokowanie. Uszkodzenie nerek rozwija się u 5–15% dzieci w ciągu 1–2 lat od pierwszego ZUM. PołNawracajączenie nawracającychce zakażeńenia układu moczowego, ciężkiegokirefluksuodpływ (refluks) pęcherzowo-moczowodowegomoczowodowy ibliznowaceniabliznowacenie nerek zwiększakszają ryzyko przyszłych powikłań nerkowych.
Dodatkowe informacje
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek.
- Antybiotykoterapia.
- Zakażenie układu moczowego u dzieci — informacje dla personelu medycznego.
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
- Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)
- Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
- Jonas Klaus, lekarz, Fryburg Bryzgowijski