Kolano biegacza

O co tu chodzi?

PoKolano bocznejbiegacza, stronieznane udarównież biegniejako zespół pasma biodrowo-piszczelowego, to schorzenie wywołane przeciążeniem struktury łącznotkankowej, zwanej pasmem biodrowo-piszczelowym. Jest to szerokie, silne pasmo włącznotkankoweókniste, które biegnie wzdłuż bocznej strony uda, rozciągagając się od grzebienia biodrowego aż do górno-bocznej okolicy podudzia (a dokładnie –części kości piszczelowej). Struktura ta nazywana jest dlatego pasmem biodrowo-piszczelowym (tractus iliotibialis).

NiżejPod potym stroniepasmem, w bocznej koczęści udowej, tuż pod pasmem biodrowo-piszczelowymkolana, znajduje się kaletka maziowa. Długotrwałe bieganie, jazdaktóra napełni rowerzefunkcję ochronną, pieszezmniejszając wędrówkitarcie lub jazda na nartach mogą powodować przeciążenia i tarcia pomimiędzy pasmem biodrowo-piszczelowym a kością udową:. pasmoPrzeciążenie ocieratego sięukładu, szczególnie wówczas owyniku występyintensywnych kostne znajdujące się po bocznej stronie kości udowej (tzw. kłykieć i nadkłykieć kości udowej)wiczeń, cotakich jak bieganie, jazda na rowerze czy narty biegowe, może prowadzić do zapaleniastanu kaletkizapalnego, który skutkuje bólem i dyskomfortem w okolicy kolana.

Powstały w ten sposób stan zapalny nazywany jest „kolanem biegacza", a w terminologii medycznej – zespołem pasma biodrowo-piszczelowego.

Częstość występowania

ZapalenieZespół dotykapasma biodrowo-piszczelowego jest powszechnym urazem w śrównym stopniud sportowców zawodowych, co amatorów. Szczególnie często występuje uzwłaszcza biegaczy długodystansowych i, maratończyków, ale spotykane jest też u rowerzystów i narciarzy biegowych. KolanoSzacuje się, że kolano biegacza stanowi dookoło 12% wszystkich urazów związanych z bieganiem. Uraz ten może dotknąć zarówno profesjonalnych sportowców, jak i amatorów.

Przyczyny i czynniki ryzyka

JakKolano jużbiegacza wcześniejrozwija wspomniano, zapalenie powstajesię w wyniku tarcia pasma biodrowo-piszczelowego o boczne występy kości udowej (kłykieć i nadkłykieć kości udowej) podczas wielokrotnego zginania i prostowania kolana. SzczegDo głólnymwnych czynnikiemczynników ryzyka jest nagnależy:

• Nagłe zwiększenie intensywności treningu i– bieg w dół. Sytuacje te powodująszybkie zwiększenie kilometrażu lub częstotliwości biegania zwiększa obciążeniaenie pasma biodrowo-piszczelowego, aco tymprowadzi samymdo sijego przeciążenia.
• Bieg w dół tarcia– schodzenie lub bieganie w dół powoduje większe obciążenie stawu kolanowego i nasila tarcie. Tarcie pomiędzy kością udową a pasmem biodrowo-piszczelowym dodatkowo zwiększa tak zwana hiperpronacja
• Hiperpronacja stóp. Hiperpronacja– oznacza,nadmierna że podczas biegu obciążane są głównie wewnętrzne krawędzie podeszewpronacja, czyli podbiciezbyt stopyduże po stronieopadanie wewnętrznej obniżakrawędzi sięstopy silniejpodczas biegu, nimoże powodować dodatkowe obciążenie pasma biodrowo-piszczelowego, zwiększając ryzyko zapalenia.

Objawy

Chorzy na równejkolano powierzchni.

Objawy

Zazwyczajbiegacza chorzyzwykle uskarskarżają się na ból po bocznej stronie bocznejkolana, kolanatuż względniepod bólpasmem kłykci bocznych w stawie kolanowymbiodrowo-piszczelowym. Objawy występują głównie podczas aktywności fizycznej, szczególnie biegania. Wczesne objawy to:

• Ból pojawiabocznej sięstrony zwłaszczakolana, szczególnie przy lekkim zgięciu kolanaw (przedziale 20–30 stopni) i nasila.
• Nasila się przy ucisku. Objawy odczuwane są już po krótkim biegu, odpoczynek za to przynosi chwilową ulgę. Ból jest najbardziej odczuwalny podczas biegu w dół, lubnatomiast po równym terenie. Biegbieg pod górę jest mniej bolesny.
• Ból Imprzy silniejszynacisku na okolicę kłykcia bocznego kości udowej.
• Zmniejszenie bólu po odpoczynku, ale może wrócić po ponownym obciążeniu stawu.

Często występuje także uczucie sztywności i trudności w wykonywaniu pełnych ruchów kolanem.

Diagnostyka

Diagnoza kolana biegacza jest stanoparta zapalnygłównie na wywiadzie lekarskim i badaniu fizykalnym, w tym wcześniej pojawiatestach się ból.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu lekarskiegołowych i badania fizykalnego. Ocena sposobu stawiania stopy i ustawienia kolana wykonywane na bieżni dostarcza dodatkowych informacji o mechanizmie urazu. Cennych informacji mogą dostarczyć również testy siłowe i ocenaocenie zakresu ruchomości kolana. Badania obrazowe są rzadko wymagane.

W razie potrzeby obraz rezonansu magnetycznego (RM) wykaże zgrubienieCzasami, w dolnymcelu odcinkudokładniejszej oceny stanu zapalnego lub zgrubienia pasma biodrowo-piszczelowego, wykonuje się rezonans magnetyczny (RM). Badanie to może ujawnić zmiany zapalne w kaletce maziowej oraz cechyzmiany strukturalne w pasmie.

Leczenie

Leczenie kolana biegacza koncentruje się na łagodzeniu bólu, zmniejszaniu stanu zapalnego wypełnionejoraz płynemzapobieganiu kaletkinawrotom maziowejurazu. Kluczowe kroki to:

Leczenie

• Celem leczenia jest zmniejszenie dolegliwości, redukcja stanu zapalnego, a także zapobieganie podobnym objawom w przyszłości. Ważną rolę odgrywa tu samoleczenie, które polega przede wszystkim na odciOdciążeniuenie kończyny, a– w dalszym okresie na ostrożnym powrocie do obciążania, pod warunkiem ustąpienia bólu. W razie potrzeby wskazana może być zmiana sposobu chodzenia i biegania, rowerzyści natomiast mogą nieco obniżyć wysokość siodełka, aby uniknąć pełnego wyprostu stawów kolanowych.

  W pierwszej fazie choroby często stosuje się dodatkowe leki przeciwbólowe. Dobre efekty można osiągnąć, stosując leki przeciwzapalne z grupy NLPZ. W cięższych przypadkach mogą być wskazane iniekcje z glikokortykosteroidów. W powrocie do treningów korzystna jest fizjoterapia, która obejmuje ćwiczenia rozciągające, wzmacniające oraz na bieżni.

  W rzadkich przypadkach, gdy mimo kilkumiesięcznego leczenia przynależy użyciu standardowych metod nie udaje się uzyskaunikać wyznaczonych celów, może być wymagany zabieg chirurgiczny. Leczenie operacyjne jest skuteczne u ponad 80% pacjentów.

  Propozycje rehabilitacji

  1. Na początku stosuj odciążanie. Unikaj czynności, które powodują ból (np. Jakobiegania). alternatywaWarto możesz spróbowazastąpić treninguaktywności biegowe treningiem na pływalni lub na rowerze stacjonarnym.

  2. Leki przeciwzapalne – stosowanie leków z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), takich jak ibuprofen, może pomóc w redukcji bólu i stanu zapalnego.

  3. Iniekcje z glikokortykosteroidów – w cięższych przypadkach, gdy ból jest intensywny, lekarz może zalecić zastrzyki sterydowe, które pomagają w łagodzeniu stanu zapalnego.

  4. Fizjoterapia – rehabilitacja obejmuje:

     • Ćwiczenia rozciągające, szczególnie rozciąganie bocznej strony uda.
     • Ćwiczenia wzmacniające, zwłaszcza mięsień pośladkowy średni (gluteus medius), który odgrywa rolę w stabilizacji stawu kolanowego.
     • Korekcja techniki biegu – w zależności od przyczyny urazu, może być konieczna korekta ustawienia stóp i kolan podczas biegania.

Rehabilitacja

Rehabilitacja jest kluczowym elementem leczenia kolana biegacza. Proces ten powinien przebiegać etapami:

1. Odciążenie – w początkowej fazie należy unikać bólów wywołujących czynności. Alternatywą dla biegania może być pływanie.
2. GdyRozciąganie stan– siępo poprawi,złagodzeniu rozpocznijbólu wykonywawarto rozpocząć ćwiczenia rozciągające., Rozcikoncentrujągajc bocznsię na rozciąganiu stronmięśni bocznej strony uda i pachwiny.
3. Jeśli podczas rozciągania nie odczuwasz żadnego bólu, możesz zacząć trening siłowy. Zwróć szczególną uwagę na wzmocnienieWzmacnianie mięśniani po– gdy ból ustąpi, zaleca się ćwiczenia wzmacniające mięśladkowegonie średniegonóg, (szczególnie gluteus medius). MożnaPrzykładowe toćwiczenie: zrobić,stań na przykładchora stającnodze chorna podwyższeniu (np. na stopniu) i unoszenie zdrową nogą na podeście o wysokości ok. 5–10cm (kolano nogi chorej w pełny. wyproście). Opuszczaj teraz zdrową nogę tak, żeby dotknęła podłoża, a następnie unoś ją z powrotem do góry na trę samą wysokość, na której znajduje się chora noga. Powtarzaj ćwiczenie kilka razy.
4. DoStopniowy normalnegopowrót do treningu – wracając do biegania możesz wrócić dopiero, gdy będziesz w stanie bez bólu wykonywać ćwiczenia siłowe. Zacznijzacznij od spokojnegołagodnych, biegukrótkich i z upływem czasemsesji, stopniowo zwiększając obciąintensywność i dystans, ażenie do pełnej sprawności.

Rokowanie

WiW większośćci pacjentów stosujących takie podejście wraca do zdrowia po 3–6 tygodniach.

Rokowanie

U niemal wszystkich pacjentprzypadków, którzyjeśli przestrzegająstosuje właściwegosię leczeniaodpowiednie leczenie i aktywnejpostępuje rekonwalescencjizgodnie z zaleceniami rehabilitacyjnymi, dolegliwości ustępują całkowicie pow ciągu 3–6 tygodniachtygodni. Kluczowe jest unikanie przeciążenia i ścisłe przestrzeganie zaleceń terapeutycznych, aby zapobiec nawrotom urazu.

W przypadkach opornych na leczenie zachowawcze, jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, możliwe jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Operacja jest skuteczna w ponad 80% przypadków, umożliwiając powrót do pełnej aktywności fizycznej.

Podsumowanie

Kolano biegacza to schorzenie, które może znacząco ograniczyć aktywność fizyczną, jednak w większości przypadków można je skutecznie leczyć poprzez odpowiednią rehabilitację, zmniejszenie obciążenia i kontrolowane wprowadzenie ćwiczeń wzmacniających. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie problemu i wdrożenie leczenia, aby uniknąć przewlekłych dolegliwości

Dodatkowe informacje

• Bieganie – zapobieganie urazom
• Trening siłowy po urazach
• Ćwiczenia rozciągające dla kończyny dolnej
• Kolano biegacza, zespół pasma biodrowo-piszczelowego – Informacje dla personelu medycznego

Ilustracje

Kolano biegacza

Pasmo biodrowo-piszczelowe

Autorzy

• Kalina van der BandBend, lekarz (recenzent)
• Markus Plank, mgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń