Definicja
Zespół przeciążaniaenia przyśrodkowej okolicy piszczeli (shin splints) to schorzenie, które charakteryzuje się bólem w przedniej, przyśrodkowej części podudzia, szczególnie podczas wysiłku fizycznego. Dolegliwości te pojawiają się zwykle przy długotrwałym obciążeniu tej okolicy, a ból jest zlokalizowany w dolnej części piszczeli.
Objawy
Objawy obejmują ból w dolnej trzeciej części goleni, który nasila się podczas lub po wysiłku, zwłaszcza po intensywnym treningu biegowym. Ból zazwyczaj ustępuje w spoczynku, ale w miarę postępu choroby tolerancja wysiłku zmniejsza się, a ból staje się na tyle intensywny, że zmusza do przerwania treningu.
Przyczyny
Zespół shin splintsten powstaje najczęściej w wyniku przeciążenia mięśni i ścięgien w okolicy przyśrodkowej piszczeli. Do najczęstszych przyczyn należą:
- Bieganie po twardym i nierównym podłożu, zbieganie lub podbieganie.
- Nieodpowiednie lub zużyte obuwie sportowe.
- Zbyt szybkie zwiększanie intensywności treningu bez odpowiednich okresów odpoczynku.
- Nieprawidłowe ustawienie stóp (np. nadmierna rotacja zewnętrzna lub hiperpronacja), co prowadzi do nieprawidłowego obciążenia piszczeli.
- Przykurcze lub zwiększone napięcie mięśni łydek i stóp.
Częstość występowania
Zespół przeciążaniaenia przyśrodkowej okolicy piszczeli jest jednym z najczęstszych urazów u biegaczy, szczególnie u osób, które wykonują intensywne treningi.
Badania
Rozpoznanie opiera się na wywiadzie medycznym i typowych objawach klinicznych, takich jak nadwrażliwość na ucisk wewnętrznej części podudzia. Ból jest zazwyczaj obecny na długości powyżej 5 cm w dolnej i środkowej części piszczeli. W przypadku podejrzenia złamania zmęczeniowego zalecane jest badanie rentgenowskie. Dalsze badania (np. ultrasonografia, rezonans magnetyczny) zwykle nie są wymagane.
Leczenie
Celem leczenia jest złagodzenie ostrych objawów i zapobieganie nawrotom dolegliwości w przyszłości.
- Fizjoterapia: Wskazane jest wzmocnienie i rozciąganie mięśni łydek oraz stopniowe zwiększanie obciążenia. Fizjoterapeuta może zalecić odpowiednie ćwiczenia, które pozwolą na powolne zwiększanie intensywności treningu, unikając przeciążeń.
- Wkładki ortopedyczne: W przypadku hiperpronacji (nadmierne wyginanie się stopy do wewnątrz), pomocne mogą być wkładki do butów, które stabilizują stopę i korygują nieprawidłowe obciążenia.
- Leki: W przypadku silnych objawów w ostrym okresie można stosować leki przeciwbólowe (NLPZ), ale ich rola w leczeniu jest ograniczona.
OperacjaLeczenie chirurgiczne: Jeślileczeniepostepowanie zachowawcze nie przynosi efektów po roku, rozważa się zabieg chirurgiczny. Polega on na rozcięciu powięzi mięśniowej, co uwalnia chory mięsień.
Co można zrobić we własnym zakresie?
- Ograniczyć obciążenie dotkniętej kończyny, np. poprzez zmianę aktywności na mniej obciążające, jak jazda na rowerze.
- Stosować chłodzenie bolącego miejsca w przypadku ostrych objawów.
- Unikać biegania po twardych nawierzchniach i regularnie zmieniać obuwie sportowe.
- Zastosować solidne buty biegowe z odpowiednią amortyzacją.
Profilaktyka
- Regularnie wymieniać obuwie biegowe, zwłaszcza po przebiegnięciu około 500 km.
- Unikać biegania po twardych nawierzchniach, takich jak np. asfalt.
- W przypadku pojawienia się dolegliwości, zmniejszyć intensywność treningu lub zmienić formę aktywności.
- Rozciąganie i wzmacnianie mięśni łydek oraz stabilizowanie stopy za pomocą wkładek ortopedycznych.
Rokowanie
W większości przypadków dolegliwości ustępują po zastosowaniu odciążenia i odpowiednich zmianach w treningu. W niektórych przypadkach objawy mogą nawracać, co może wymagać dłuższego odpoczynku od sportu lub zmiany dyscypliny. Przy odpowiednim leczeniu i profilaktyce, rokowanie jest na ogół dobre, a pełną sprawność można odzyskać w ciągu 9–12 miesięcy.
Dodatkowe informacje
- Zespół przeciążania przyśrodkowej okolicy piszczeli – Informacje dla personelu medycznego
AutorAutorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent