Nawracający ból brzucha definiuje się jako ból, który wystąpił trzy lub więcej razy w ciągu trzech miesięcy i ogranicza dziecko w jego normalnych czynnościach. Dolegliwości mogą mieć różne przyczyny psychiczne lub organiczne, jednak dominuje tło psychologiczne.
Rozpoznanie wymaga uprzedniego wykluczenia choroby organicznej jako przyczyny. W przypadkach, w których przyczyny organiczne zostały wykluczone, stosuje się również termin „czynnościowy ból brzucha”.
Co to jest nawracający ból brzucha?
TakiegoNawracający rozpoznaniaból niebrzucha należy interpretować w ten sposób, że dziecko jest nerwowe. Chodzi przeważnie oto zaburzenia funkcjonowaniazwiązane z funkcjonowaniem przewodu pokarmowego. DzieckoW większości przypadków, w określonych okolicznościach, dziecko może szczególnie wrażliwienadmiernie reagować na zwykłepowszechne dolegliwości żołądkowo-jelitowe, które czasemzwykle zdarzajnie są siępowodowane kaprzez poważdemune stany chorobowe. Opisowo moMożna powiedzieto określić róznież jako „ból brzucha wywołany stresem”.
Bóle brzucha należą do najczęstszych objawów u dzieci. Ból jest często przemijający i tylko sporadycznie wymaga interwencji lekarza. Szacuje się, że 10% dzieci w wieku powyżej 5 lat i 10–25% dzieci w wieku szkolnym cierpi nama nawracające bóle brzucha. Dolegliwości występują nieco częściej u dziewcząt.
Przyczyna
U 5–10% dzieci z nawracającymi bólami brzucha przyczyną jest choroba organiczna. Ważne jest, aby wykluczyć choroby układu moczowego, takie jak m.in. zakażenia układu moczowego, i przewlekłe choroby zapalne jelit lub nietolerancje pokarmowe. U niewielkiej liczby dzieci mogą sięmoże rozwinąć wrzodysię choroba wrzodowa żołądka.
W większości przypadków istnieje zależność między dolegliwościami żołądkowymi, czynnikami psychospołecznymi i stresem. Rozczarowania, podekscytowanie, radość, kłopoty w domu, początek szkoły i klasówki to przykłady czynników ryzyka.
Diagnostyka
Rozpoznanie jest często proste. Dziecko doświadcza nawracających bólów brzucha o różnym nasileniu i czasie trwania. Podczas ataku ból może być odczuwany jako uporczywy, nagły, narastający lub słabnący, ostry lub rozlany. Możliwe są objawy towarzyszące, takie jak nudności, wymioty, biegunka, zaparcia, ból głowy, bladość i zmęczenie. Ataki bólu mogą się pojawiać zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy, mogą też trwać od kilku minut do dwóch — trzech godzin. W jednej trzeciej przypadków ból może się utrzymywać przez ponad trzy godziny. Niektóre dzieci skarżą się na bóle niemal codziennie, podczas gdy u innych między atakami mijają tygodnie. Ból jest często trudny do umiejscowienia. Jednak wiele dzieci skarży się na ból w okolicy pępka, zarówno podczas aktywności, jak i podczas odpoczynku. Często istnieje wyraźna przyczyna w postaci stresu.
Wyniki badań lekarskich są prawidłowe. Wyniki ewentualnych badań krwi i moczu, a także próbek kału są prawidłowe. Wskazania do dalszych badań istnieją tylko w bardzo rzadkich przypadkach.
Leczenie
Jeśli lekarz stwierdzi chorobę organiczną, należy ją oczywiście leczyć. Jeśli lekarz wykluczy choroby organiczne i rozpozna dolegliwości czynnościowe, należy wdrożyć następujące zasady:
Traktuj dziecko poważnie. Dla rodziców często jest oczywiste, że mają do czynienia z niegroźnym zjawiskiem, które nie wymaga leczenia. W innych przypadkach ważne jest, zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców, żeby skonsultować się z lekarzem. Szczegółowa rozmowa z lekarzem na temat objawów żołądkowo-jelitowych, badanie lekarskie uwzględniające palpacyjne badanie brzucha i ewentualnie kilka prostych testów może wykluczyć chorobę organiczną. W większości przypadków jest to wystarczający sposób leczenia. Nawracających bólów brzucha nie leczy się farmakologicznie.
W miarę możliwości wskazane jest ustalenie czynników wyzwalających (stres, konflikty rówieśnicze,itp.) i odpowiednie wsparcie emocjonalne.
Dziecko powinno prowadzić w miarę możliwości normalny tryb życia i uczestniczyć we wszystkich aktywnościach typowych dla dzieci. Nie powoduje to zwiększenia częstości napadów bólu. Jeśli dolegliwości są zbytbardzo dotkliweuciążliwe dla dziecka, dziecko może się na chwilęzalecić pokrótkotrwałożyć opoczynek.
Rokowanie
WiU większośćci dzieci wyrastabóle brzucha ustepują wraz z bólów brzuchawiekiem. Jednak u niektórych cimogągłe bóle brzucha utrzymująutrzymywać się jeszcze w dorosłym wieku, co nosijest wtedyrozpoznawane nazwęjako zespół jelita drażliwego.
Dodatkowe informacje
- Zespół jelita drażliwego.
- Nawracający ból brzucha u dzieci — informacje dla personelu medycznego.
Opracowanie
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)