Informacje ogólne
Definicja
- Synonimy: kostka piłkarza, kostka sportowca, kostka tancerza
- Bolesne ograniczenie ruchu stawu skokowego spowodowane uciskiem tkanek miękkich i/lub struktur kostnych/stawowych.
Częstość występowania
- Częsta przyczyna bolesnego ograniczenia ruchu stawu skokowego u młodych, aktywnych sportowo osób.
- uwaga: badania radiologiczne piłkarzy ujawniają uwięźnięcie kostne w 60% przypadków, chociaż w większości przypadków przebiega ono bezobjawowo.
Etiologia i patogeneza
- W większości przypadków jest to połączenie uwięźnięcia kostnego i tkanek miękkich/ciał stawowych.
- Uwięźnięcie tkanek miękkich
- Występuje w szczególności w kontekście powtarzających się mikrourazów w przewlekłej niestabilności.
- Przy strukturach tkanek miękkich chodzi o przerostową zapalną tkankę maziową, części więzadłowe po częściowych lub całkowitych zerwaniach, przerostową pourazową lub pooperacyjną tkankę bliznowatą – lub połączenie tych czynników.
- Hipertrofia więzadła Bassetta (dolna część syndesmozy) może również powodować uwięźnięcie.
- Uwięźnięcie kostne
- Powtarzające się przeciążenia i urazy (zwykle związane ze sportem) górnego stawu skokowego przypuszczalnie wywołują naprawę włóknisto-chrzęstną i kostno-proliferacyjną na brzusznej krawędzi kości piszczelowej i szyjki kości skokowej, której towarzyszy bliznowacenie i odkładanie się wapnia.
- Uwięźnięcie związane z ciałami stawowymi
- Oprócz oderwania chrząstki lub płatków kości i zerwania więzadeł kostnych, przyczyną może być również zmiana kostno-chrzęstna kości skokowej z rozwiniętą myszką stawową.
czynniki predysponujące
- Sporty z szybkimi zmianami kierunku (np. tenis lub piłka nożna) lub elementami skoków (np. taniec lub skok wzwyż)
- Stan po wielokrotnym urazie supinacyjnym
- Przewlekła niestabilność stawu skokowego
ICD-10
- M24.87 Inne określone uszkodzenia stawu niesklasyfikowane gdzie indziej: kostka i stopa (stęp, śródstopie, palce, staw skokowy, inne stawy stopy)
diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Rozpoznanie na podstawie typowego wywiadu lekarskiego i wyników badania przedmiotowego
rozpoznaniach różnicowych
- Uszkodzenie chrząstki stawu skokowego
- Choroba zwyrodnieniowa stawu skokowego
- Zespół cieśni kanału stępu
- Kompleksowy zespół bólu regionalnego
wywiadzie lekarskim
- Typowi pacjenci: młodzi, aktywni sportowo (np. piłka nożna, taniec, tenis)
- Opisywany ból związany z obciążeniem i ew. opuchlizna brzusznej części stawu skokowego, zwłaszcza przy powtarzającym się zgięciu grzbietowym
- Często powtarzające się urazy supinacyjne w wywiadzie
- Rodzaj ograniczenia ruchowego pozwala na wyciągnięcie wniosków na temat przyczyny.
- trwałe ograniczenie ruchowe w fazie końcowej: przyczyna kostna
- czysto subiektywne poczucie uwięźnięcia: tkanka miękka
- przerywana blokada: przyczyna związana z ciałami stawowymi
Badanie fizykalne
- Oględziny
- Często nie wzbudza podejrzeń, po obciążeniu ew. opuchlizna stawu skokowego
- Palpacja
- miejscowy ból palpacyjny w obszarze uwięźnięcia
- Badanie czynnościowe
- sprawdzanie zakresu ruchu i stabilności stawów skokowych w porównaniu bocznym
- W przypadku uwięźnięcia brzusznego zgięcie grzbietowe jest bolesne i może być twardo ograniczone (uwięźnięcie kostne).
- Kontrola stabilności obejmuje wysunięcie kości skokowej i boczne rozwarcie stawu.
- sprawdzanie zakresu ruchu i stabilności stawów skokowych w porównaniu bocznym
Pozostałe badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
- Zazwyczaj nie są konieczne.
- W przypadku niejasnej opuchlizny stawu skokowego w celu przeprowadzenia diagnostyki różnicowej ew. badań laboratoryjnych
- np. OB i CRP w kontekście reumatoidalnego zapalenia stawów lub kwas moczowy w kontekście dny moczanowej
U specjalisty
- Obrazowanie w zależności od podejrzewanej przyczyny
- uwięźnięcie tkanki miękkiej
- Często wyniki badań obrazowych są fałszywie ujemne, dlatego o rozpoznaniu decydują badanie przedmiotowe i podmiotowe.
- USG Color Doppler: Wizualizacja urazów więzadeł jest możliwa, jednak wiarygodne stwierdzenia dotyczące rozpoznania są zwykle możliwe tylko w połączeniu z innymi badaniami obrazowymi.
- RM: wizualizacja błony maziowej, więzadeł i chrząstki
- uwięźnięcie kostne
- zdjęcie rentgenowskie stawu skokowego w dwóch płaszczyznach (przednio-tylnej i bocznej): wizualizacja osteofitów
- uwięźnięcie związane z ciałami stawowymi
- RM: stawy są zazwyczaj dobrze odgraniczone.
- uwięźnięcie tkanki miękkiej
Wskazania do skierowania
- uwięźnięcie tkanki miękkiej
- Leczenie zachowawcze można wypróbować w gabinecie lekarza rodzinnego.
- w przypadku dolegliwości opornych na leczenie skierowanie do lekarza ortopedy
- Uwięźnięcie kostne i stawowe
- Problem mechaniczny, który często można rozwiązać jedynie chirurgicznie.
- Warto skierować pacjenta do gabinetu ortopedii/chirurgii urazowej specjalizującego się w chirurgii stóp.
leczenie
Cele terapii
- Złagodzenie bólu.
- Poprawa zakresu ruchu
- Zapobieganie wtórnej chorobie zwyrodnieniowej stawów.
Ogólne informacje o leczeniu
- Początkowo uzasadniona jest zachowawcza próba leczenia.
- W przypadku niepowodzenia leczenia, chirurgiczne leczenie uwięźnięcia w ramach artroskopii górnego stawu skokowego
Terapia zachowawcza
- Różne środki terapeutyczne stosowane w połączeniu
- Przerwa w uprawianiu sportu
- odpoczynek w fazie ostrej
- fizjoterapii
- m.in. wzmocnienie mięśni stabilizujących kostkę w celu wyeliminowania niestabilności i zharmonizowania sekwencji ruchów
- Podanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych
- np. ibuprofen 400 mg 1-1-1 przez 4 dni
- Ostre zapalenie błony maziowej po urazie lub przeciążeniu wykazuje dobrą dostępność.
- Nasączanie iniekcyjne stawu
- połączenie glukokortykoidu i miejscowego środka znieczulającego
Leczenie chirurgiczne
- Standardowa operacja: artroskopowe usunięcie uwięźniętych struktur
- usuwanie wolnych ciał w stawie
- zeszlifowanie egzofitów
- kompleksowa synowektomia
- Po operacji zazwyczaj możliwe jest szybkie obciążenie kostki.
Przebieg, powikłania i rokowanie
przebieg
- Nieleczona dolegliwość prowadzi do przewlekłego bólu stawu skokowego z ograniczeniem ruchu w zgięciu grzbietowym.
powikłań
- Przewlekłe bóle
- Wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu skokowego
- Wskaźnik powikłań w przypadku artroskopii ok. 3 %
- głównie zakażenia i urazy nerwów powierzchownych
rokowania
- Uwięźnięcie tkanek miękkich wyjątkowo dobrze reaguje na leczenie zachowawcze, podczas gdy operacja jest zwykle konieczna w przypadku uwięźnięcia kostnego/stawowego.
- Wysoki sukces terapii artroskopowej i wczesny powrót do codziennej lub sportowej aktywności do poziomu profesjonalnego.
informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje
Kości stopy od strony bocznej
Aparat więzadłowy stawu skokowego, od tyłu
Aparat więzadłowy boczny stawu skokowego (nie pokazano Lig. talofibulare posterius)
Przyśrodkowy aparat więzadłowy stawu skokowego
Quellen
Literatur
Autor*innen
- Lino Witte, Dr. med., Arzt in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Münster