Informacje ogólne
Definicja
- Oddzielenie łożyska
- Przedwczesne oddzielenie normalnie przytwierdzonego łożyska od ściany macicy przed porodem1
- Diagnozę oddzielenie łożyska stawia się klinicznie, a nie na podstawie badania ultrasonograficznego.
- Oddzielenie ponad 30–40% łożyska od leżącego pod nim myometrium wiąże się z ograniczeniem wzrostu płodu i jego śmiercią.
Częstość występowania
- Zapadalność
- Szacuje się, że w przypadku 1–4% wszystkich ciąż w mniejszym lub większym stopniu występuje powikłanie w postaci oddzielenia łożyska.
- Przedwczesne oddzielenie łożyska (Abruptio placentae) jest najczęstszą przyczyną obfitego krwawienia z pochwy i występuje w około 1% wszystkich ciąż.
- W 1 na 500 porodów oddzielenie jest tak rozległe, że stanowi zagrożenie dla płodu.
- Odsetek ciąż z abruptio placentae (przedwczesne oddzielenie łożyska) szacuje się na 0,4–1% ciąż, chociaż niektóre badania sugerują, że liczby te są niższe. Może to wynikać z faktu, że mniej kobiet w ciąży pali. Palenie jest czynnikiem ryzyka przedwczesnego oddzielenie łożyska (abruptio placentae). Możliwe jest jednak, że niektóre przypadki przedwczesnego oddzielenie łożyska (abruptio placentae) są zgłaszane jako „Krwotok w czasie ciąży”.
- Czas
- Prawie połowa oddzieleń występuje podczas porodu.
- Około 50% porodów z powodu przedwczesnego oddzielenia łożyska ma miejsce przed 36. tygodniem ciąży, czyli z definicji są to porody przedwczesne.
- 10–30% tych przypadków jest śmiertelnych dla noworodka.2
Etiologia i patogeneza
- Oddzielenie łożyska rozpoczyna się krwawieniem w decidua basalis (część wyściółki macicy znajdująca się bezpośrednio pod częścią błony owodniowej zawierającą kosmki) i tworzeniem się krwiaka. Sprzyja to również dalszemu odklejaniu i krwawieniu, a także uciskowi i niszczeniu tkanki łożyska.
- Przyczyna wystąpienia odklejania łożyska nie jest znana. Zakłada się, że najprawdopodobniej przyczyną jest pęknięcie osłabionego naczynia krwionośnego.
Czynniki predysponujące
- Bardzo częste nadciśnienie tętnicze u matki
- Ciężki stan przedrzucawkowy
- Ryzyko przedwczesnego poronienia jest dwukrotnie wyższe w drugiej ciąży (iloraz szans 1,9) po wystąpieniu stanu przedrzucawkowego w pierwszej ciąży.
- Przedwczesne oddzielenie łożyska (abruptio placentae) w poprzednich ciążach
- 10% ryzyka po 1 abruptio
- 25% po 2 abruptiones
- Opóźnienie wzrostu u płodu
- Stan po: cesarskim cięciu3
- palić papierosów
- Poważny uraz brzucha
- Wielowodzie z szybką dekompresją
- Krótka pępowina
- Zewnętrzne obrócenie
- Przedwczesna utrata płynu owodniowego
- Nagła dekompresja po pęknięciu worka owodniowego lub urodzeniu pierwszego bliźniaka może spowodować oddzielenie łożyska.
ICD-10
- O45 Przedwczesne oddzielenie łożyska
- O45.0 Przedwczesne oddzielenie łożyska, z zaburzeniami krzepnięcia
- O45.8 Inne postacie przedwczesnego oddzielenia łożyska
- O45.9 Przedwczesne oddzielenie łożyska, nieokreślone
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Diagnozę przedwczesnego oddzielenie łożyska (abruptio placentae) stawia się przede wszystkim klinicznie.
- Obraz kliniczny jest klasyczny z bolesnym krwawieniem z pochwy i zwiększonym napięciem macicy.
Diagnostyka różnicowa
- Krwotok z dróg rodnych przy porodzie
- Łożysko przodujące (placenta praevia) (bezbolesne)
- Pęknięcia błony śluzowej
- Polipy szyjki macicy
- Nowotwór szyjki macicy
- Naczynia przodujące(Vasa praevia)
Wywiad lekarski
- Bolesny krwotok z pochwy w połączeniu z bolesną i twardą macicą, ból pleców
- Jeśli proces porodu już się rozpoczął, ból zwykle pojawia się również między skurczami.
- Wczesna faza nie zawsze jest zauważalna poprzez krwawienie z pochwy.
- Czasami występuje nadpobudliwość płodu.
- Krwawienie
- Może być całkowicie lub częściowo ukryte; może być jasno lub ciemnoczerwone lub zmieszane z płynem owodniowym.
- Wstrząs może rozwinąć się szybciej, niż sugeruje to objętość krwawienia zewnętrznego.
- Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (disseminated intravascular coagulation, DIC)
- Obraz kliniczny stopniowo charakteryzuje się tym powikłaniem; występuje w około 10% przypadków.
- Inne postaci przebiegu
Badanie fizykalne
- Twarda macica i bolesne dno macicy przy badaniu palpacyjnym
- Krwotoki czasami nie są widoczne z zewnątrz. Krwawienie obserwuje się w 80% przypadków i zwykle ma ono kolor ciemnoczerwony.
- W przypadku ukrytego krwotoku wewnętrznego rosnąca wysokość dna macicy (wzrastające dno macicy) może czasami budzić podejrzenia.
- Stopniowy rozwój objawów stanu przedwstrząsowego i zapaści krążeniowej
Diagnostyka w szpitalu
- W szpitalu przeprowadzane jest badanie ultrasonograficzne w celu wykluczenia placenta praevia i, w razie potrzeby, wykrycia krwiaka.
- Badanie (Łożysko przodujące)placenta praevia około 24. tygodnia ciąży w ramach badania wykazało, że badanie ultrasonograficzne w tym czasie nie jest rozstrzygające dla wykrycia abruptio placentae.6
- Zarówno ostre skrzepliny, jak i łożysko można rozpoznać w badaniu ultrasonograficznym po wyraźnym echu i trudno je od siebie odróżnić.
- Świeży krwotok charakteryzuje się hiperechogenicznymi obszarami, które stają się mniej echogeniczne w miarę tworzenia się skrzepów. Kiedy skrzepy się rozpuszczą, obraz echa często staje się heterogeniczny.
Wskazania do hospitalizacji
- Jeśli krwawienie wystąpi w ostatnim okresie ciąży, należy zawsze zgłosić się do szpitala.
Leczenie
Cele leczenia
- Uniknięcie powikłań zagrażających życiu matki i dziecka.
Ogólne informacje o leczeniu
- Rozległe oddzielenie
- Jest to prawie zawsze wskazanie do cesarskiego cięcia, jeśli płód nadal żyje. Wskazanie jest jednak trudniejsze w przypadku istniejącego zespołu DIC.
- W przypadku śmierci płodu poród siłami natury indukuje się poprzez amniotomię i wlew oksytocyny.7
- W przypadku niewielkiego oddzielenia
- Z podjęciem działań można poczekać przez pewien czas pod ścisłą obserwacją, ale poród operacyjny jest zwykle wykonywany po osiągnięciu 34. tygodnia ciąży.
- Przewlekłe oddzielenie
- Powtarzanie badania ultrasonograficznego i staranna opieka prenatalna w trzecim trymestrze ciąży są niezbędne ze względu na ryzyko niewydolności maciczno-łożyskowej i dalszego oddzielenia, które może nastąpić w dowolnym momencie.4
- dokumentowanie
- Empirycznie, ponieważ nie ma badań eksperymentalnych ani ustaleń dotyczących postępowania.8
Wczesna terapia
- Szybka stabilizacja stanu krążeniowo-oddechowego matki i ocena stanu zdrowia nienarodzonego dziecka.
- Dożylna terapia płynami w przypadku długiego czasu transportu
- Opóźnione leczenie może być śmiertelne dla płodu; zgodnie z obszerną analizą danych pacjentów 30% zgonów okołoporodowych miało miejsce w ciągu pierwszych 2 godzin po przyjęciu do szpitala.
- Nie wolno zwlekać z podjęciem terapii w oczekiwaniu na badanie ultrasonograficzne, ponieważ nie jest ono odpowiednie do postawienia wiarygodnej diagnozy w przypadku przedwczesnego oddzielenie łożyska (abruptio placentae).6
Inne rodzaje leczenia
- Stabilizacja matki
- powtarzane pomiary hematokrytu i stanu krzepnięcia w celu wykrycia możliwego DIC2
- Tokoliza?
- Generalnie jest przeciwwskazana.
- Wyjątkiem jest częściowe rozwiązanie przed 34. tygodniem ciąży. W takim przypadku można zastosować tokolityki w celu skrócenia okresu dojrzewania płuc płodu poprzez podawanie glikokortykosteroidów.9
- Cesarskie cięcie
Zapobieganie
- Częstość występowania przedwczesnego oddzielenie łożyska (abruptio placentae) można zmniejszyć poprzez powstrzymanie się od palenia papierosów, zażywania kokainy lub amfetaminy oraz uważne monitorowanie kobiet w ciąży z nadciśnieniem tętniczym.
- W jednym z badań wykazano zmniejszenie zapadalności przedwczesnego oddzielenie łożyska (abruptio placentae) w wyniku śródporodowego leczenia stanu przedrzucawkowego siarczanem magnezu.11
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Może wystąpić nagle.
- Może wywoływać skurcze i poród.
Powikłania
U ciężarnej
- Przedwczesne oddzielenie łożyska (abruptio placentae)e jest najczęstszą przyczyną DIC.
- Nie można wykluczyć wstrząsu hipowolemicznego i ostrej niewydolności nerek. Nie można wykluczyć ostrej martwicy kanalików nerkowych i zespołu Sheehana (poporodowa martwica przysadki).
U płodu
- Znaczne ryzyko niedotlenienia, uszkodzenia mózgu i śmierci
- U 15% żywo urodzonych dzieci może dojść do poważnych uszkodzeń neurologicznych.
Rokowanie
Dla płodu
- Śmiertelność okołoporodowa z powodu przedwczesnego oddzielenia łożyska jest wysoka.
- 15% martwych urodzeń w trzecim trymestrze ciąży jest spowodowanych przedwczesnym oddzieleniem się łożyska.
Dalsze postępowanie
- W szpitalu
- monitorowanie hemodynamiczne matki
- monitorowanie płodu
- powtarzane kontrole hematokrytu i profilu krzepnięcia
- „Gotowość“ DIC
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje

Placenta praevia (łożysko przodujące), które pokrywa cały otwór macicy.

Placenta praevia (łożysko przodujące): Łożysko sięga prawie do krawędzi otworu macicy.
Quellen
Literatur
- Sakornbut E, Leeman L, Fontaine P. Late pregnancy bleeding. Am Fam Physician 2007; 75: 1199-206. American Family Physician
- Hladky K, Yankowitz J, Hansen WF. Placental abruption. Obstet Gynecol Surv 2002; 57: 299-305. PubMed
- Getahun D, Oyelese Y, Salihu HM, Ananth CV. Previous cesarean delivery and risks of placenta previa and placental abruption. Obstet Gynecol 2006; 107: 771-8. PubMed
- Ananth CV, Berkowitz GS, Savitz DA, Lapinski RH. Placental abruption and adverse perinatal outcomes. JAMA 1999; 282: 1646-51. Journal of the American Medical Association
- Witlin AG, Sibai BM. Perinatal and maternal outcome following abruptio placentae. Hypertens Pregnancy 2001; 20: 195-203. PubMed
- Glantz C, Purnell L. Clinical utility of sonography in the diagnosis and treatment of placental abruption. J Ultrasound Med 2002; 21: 837-40. PubMed
- Burton R, Belfort MA. Etiology and management of hemorrhage. In: Dildy GA, Belfort MA, Saade GR, Phelan JP, Hankins GD, Clark SL, eds. Critical Care Obstetrics. 4th ed. Malden, Mass.: Blackwell Science, 2004: 298-311.
- Neilson JP. Interventions for treating placental abruption. Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue 1. Art. No.: CD003247. DOI: 10.1002/14651858.CD003247. DOI
- Towers CV, Pircon RA, Heppard M. Is tocolysis safe in the management of third-trimester bleeding? Am J Obstet Gynecol 1999; 180: 1572-8. PubMed
- Kayani SI, Walkinshaw SA, Preston C. Pregnancy outcome in severe placental abruption. BJOG 2003; 110: 679-83. PubMed
- Altman D, Carroli G, Duley L, Farrell B, Moodley J, Neilson J, et al., for the Magpie Trial Collaborative Group. Do women with pre-eclampsia, and their babies, benefit from magnesium sulphate? The Magpie Trial: a randomised placebo-controlled trial. Lancet 2002; 359: 1877-90. PubMed
- Ananth CV, Oyelese Y, Yeo L, Pradhan A, Vintzileos AM. Placental abruption in the United States, 1979 through 2001: temporal trends and potential determinants. Am J Obstet Gynecol 2005; 192: 191-8. PubMed
Autoren
- Julia Trifyllis, Dr. med., Fachärztin für Gynäkologie und Geburtshilfe, Münster/W.