Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Złamanie nasady bliższej kości ramiennej

Streszczenie

  • Definicja: Złamania nasady bliższej kości ramiennej.
  • Częstość występowania: Stanowią około 5% wszystkich złamań.
  • Objawy: Upadek na wyprostowane ramię. Typowe objawy to ból barku, obrzęk i upośledzenie czynnościowe.
  • Wyniki: Ból, obrzęk, krwiak w obrębie barku, brak możliwości uniesienia ramienia.
  • Diagnostyka: RTG, w razie potrzeby TK.
  • Leczenie: Około 85% wszystkich złamań nasady bliższej kości ramiennej leczy się zachowawczo.

Informacje ogólne

Definicja

  • Złamanie barku
  • Złamania nasady bliższej kości ramiennej dzielą się na cztery podtypy w zależności od ich umiejscowienia1:
    1. Złamanie śródstawowe: powoduje zaburzenia ukrwienia i zwiększa ryzyko martwicy jałowej.
    2. guzek mniejszy (tuberculum minus)
    3. guzek większy (tuberculum majus)
    4. szyjka chirurgiczna
  • Występuje głównie u osób starszych. Częstość występowania rośnie wprost proporcjonalnie do liczby osób starszych w populacji.
  • Uważa się, że złamanie głowy kości ramiennej u osoby dorosłej świadczy o osteoporozie.

Częstość występowania

  • Stanowią około 5% wszystkich złamań.
  • U dzieci ok. 4% wszystkich złamań kończyn.
  • Najczęstszym złamaniem nasady bliższej kości ramiennej jest złamanie szyjki chirurgicznej.
    • Zwykle występuje jako złamanie niskoenergetyczne u pacjentów z osteoporozą.

Etiologia i patogeneza

  • Najczęstszą przyczyną urazu jest upadek na wyprostowane ramię.
  • U osób starszych często również jako uraz niskoenergetyczny z niewielkim uszkodzeniem
  • W złamaniach tego typu z przemieszczeniem odłamów kostnych dochodzi do powstania kąta ostrego i przemieszczenia trzonu przyśrodkowo pod wpływem pociągnięcia przez mięsień piersiowy większy.
  • U dzieci również jako uraz okołoporodowy lub skutek stosowania przemocy
  • Młodzieńcze torbiele kostne występują najczęściej w części bliższej kości ramiennej, przez co i tu może dochodzić do patologicznych złamań.

Czynniki predysponujące

  • Osteoporoza
  • Młodzieńcza torbiel kości
  • Niestabilność chodu
  • Choroby sercowo-naczyniowe
  • Zaburzenia neurologiczne
  • Choroby metaboliczne

ICD-10

  • S42 Złamanie barku i ramienia
    • S42.2 Złamanie nasady bliższej kości ramiennej

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Typowy wywiad lekarski, wyniki badania przedmiotowego i potwierdzenie na podstawie zdjęcia rentgenowskiego

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Upadek na wyprostowane ramię
  • Typowe objawy to ból barku, opuchlizna i upośledzenie czynnościowe.

Badanie przedmiotowe

  • Ból, opuchlizna, krwiak w obrębie ramienia
  • W ciągu 24–48 godzin pojawiają się wyraźne wybroczyny.
  • Brak możliwości uniesienia ramienia (uwaga: zerwanie stożka rotatorów!)
  • Bolesność uciskowa, ewentualnie trzeszczenia
  • Sprawdzić i udokumentować czucie, ruchomość i ukrwienie w części dalszej, aby wykluczyć urazy nerwów lub naczyń krwionośnych.
  • Rany w obszarze złamania

Badanie uzupełniające

  • RTG
    • projekcje: przednio-tylna, boczna i skośna od pachy2
    • ewentualnie z uwzględnieniem stawów sąsiednich: łokciowego i nadgarstkowego
  • TK
    • Dostarcza dodatkowych informacji na temat rozmiaru i położenia fragmentów kostnych w przypadku złamań złożonych.
    • Wyklucza możliwość jednoczesnego zwichnięcia barku.
  • RM
    • w podejrzeniu złamania patologicznego
    • do lepszej oceny stożka rotatorów

Klasyfikacja

  • Złamania nasady bliższej kości ramiennej klasyfikuje się na podstawie ich przemieszczenia i niewspółosiowości3.
  • Ponad 80% złamań jest nieprzemieszczonych i, o ile są stabilne, można je leczyć zachowawczo4.
  • Złamania nasady u dzieci są rzadkie; może dojść do odwarstwienia nasady.
  • Zachowawczo można leczyć również złamania szyjki chirurgicznej z przemieszczeniem5.

Wskazania do skierowania

  • Podejrzenie złamania

Leczenie

Cele leczenia

  • Wyleczenie z maksymalnym przywróceniem funkcjonalności ramienia/barku

Ogólne informacje o leczeniu

  • Około 85% wszystkich złamań nasady bliższej kości ramiennej można leczyć zachowawczo4,6.
  • Leczenie pęcherzy, które mogą wystąpić po złamaniu
  • Brak standaryzowanego schematu leczenia, decyzję powinien podjąć doświadczony chirurg urazowy zgodnie z indywidualnymi uwarunkowaniami występującymi u danego pacjenta.
  • Złamania z przemieszczeniem zwykle leczy się chirurgicznie, ale według metaanalizy u pacjentów w wieku powyżej 65 lat należy preferować leczenie niechirurgiczne7.
  • Rehabilitacja
    • W stabilnych złamaniach rehabilitację można wdrożyć na wczesnym etapie. Umożliwia to osiągnięcie doskonałych efektów czynnościowych.

Terapia zachowawcza

  • Leczenie zachowawcze stosuje się w przypadku złamań nieprzemieszczonych z najwyżej 2 odłamami kostnymi bez uszkodzeń nerwów ani naczyń krwionośnych.
  • Unieruchomienie ramienia opatrunkiem Gilchrista przez 3–6 tygodni
  • Bierna mobilizacja w ramach fizjoterapii już po kilku dniach
  • Dopiero po 6 tygodniach można podnosić ramię powyżej barku.
  • Kontrola rentgenowska

Leczenie chirurgiczne

  • Rozróżnia się metody chirurgiczne oszczędzające głowę i endoprotezoplastykę8.
  • Zaletą jest otwarta repozycja odłamów.
  • U młodszych pacjentów dobrym sposobem na wczesną mobilizację czynnościową często jest osteosynteza płytką stabilną kątowo.
  • U dzieci preferowana jest repozycja zamknięta, a następnie zespolenie gwoździami śródszpikowymi.
  • W przypadku interpozycji tkanek miękkich konieczna może być repozycja otwarta.
  • U starszych pacjentów z osteoporozą można wykonać przezskórną osteosyntezę drutami Kirschnera.
  • Endoprotezę można zastosować w przypadku zaawansowanej osteoporozy lub przy bardzo dużej liczbie odłamów.

Leczenie farmakologiczne

  • W razie potrzeby okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa
  • Podanie środków przeciwbólowych
  • Profilaktyka przeciwzakrzepowa w przypadku ogólnego unieruchomienia lub zwiększonego ryzyka zakrzepicy.

 Zapobieganie

  • Zapobieganie upadkom 
  • Leczenie chorób skutkujących upadkami
  • Odpowiednia dieta bogata w wapń
  • Suplementacja witaminy D (400–1000 j.m./dobę witaminy D doustnie) w przypadku niedoboru witaminy D, stwierdzonej osteoporozy
  • W razie potrzeby swoiste leki na osteoporozę

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

  • Ograniczenie ruchomości barku
  • Zaburzenia osi lub deformacja
  • Przewlekłe dolegliwości bólowe
  • Choroba zwyrodnieniowa stawów
  • Uszkodzenie nerwów
  • Zakażenie
  • Perforacja głowy kości ramiennej przez śrubę
  • Martwica głowy
  • Staw rzekomy
  • Obluzowanie implantu
  • Bardzo rzadko mogą wystąpić zaburzenia wzrostu.

Rokowanie

  • W zależności od rodzaju złamania, leczenia i dalszej opieki
  • Złamania nasady bliższej kości ramiennej u dzieci charakteryzują się bardzo dobrym rokowaniem.
  • Pacjenci dorośli są znacznie bardziej narażeni na utrwalone ograniczenia w obrębie barku9.
  • Nieudana osteosynteza z uszkodzeniem stawu i brak możliwości rekonstrukcji może stanowić wskazanie do endoprotezoplastyki.

Informacje dla pacjentów

O czym należy poinformować pacjentów?

  • O znaczeniu wczesnej mobilizacji

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Kość ramienna, rodzaje złamań części bliższej
Kość ramienna, rodzaje złamań części bliższej
Zdjęcia prawidłowego prawego barku w projekcji przedniej. 1. kość ramienna, 2. głowa kości ramiennej, 3. wyrostek barkowy, 4. szpara stawowa, 5. obojczyk, 6. żebro, 7. łopatka
Zdjęcia prawidłowego prawego barku w projekcji przedniej. 1. kość ramienna 2 głowa kości ramiennej 3. wyrostek barkowy 4. przestrzeń stawowa 5. obojczyk 6. żebro 7. łopatka.
Złamanie kości ramiennej. Złamanie poprzeczne przez szyjkę chirurgiczną kości ramiennej z awulsją i przemieszczeniem fragmentów trzonu.Złamanie kości ramiennej.
Złamanie kości ramiennej. Złamanie poprzeczne przez szyjkę chirurgiczną kości ramiennej z awulsją i przemieszczeniem fragmentów trzonu

Quellen

Literatur

  1. Frankle M. Proximal humerus fractures. Medscape, last updated May 05, 2015. emedicine.medscape.com
  2. Eiff MP, Hatch RL, Calmbach WL. Fracture management for primary care. 2d ed. Philadelphia: Saunders, 2003.
  3. Craig EV. Fractures of the clavicle. In: Rockwood CA, Green DP, eds. Rockwood and Green's Fractures in adults. 4th ed. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1996:1116.
  4. McKoy BE, Bensen CV, Hartsock LA. Fractures about the shoulder: conservative management. Orthop Clin North Am 2000; 31: 205-16. PubMed
  5. Rangan A et al. Surgical vs nonsurgical treatment of adults with displaced fractures of the proximal humerus: The PROFHER randomized clinical trial. JAMA 2015; 313: 1037-47. www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Iyengar JJ, Devcic Z, Sproul RC, Feeley BT. Nonoperative treatment of proximal humerus fractures: a systematic review. J Orthop Trauma. 2011 Oct. 25(10):612-7. www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Beks RB, Ochen Y, Frima H, et al. Operative versus nonoperative treatment of proximal humeral fractures: a systematic review, meta-analysis, and comparison of observational studies and randomized controlled trials.. J Shoulder Elbow Surg. 2018 May 4 . pmid:29735376 www.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Handoll HHG, Ollivere BJ, Rollins KE. Interventions for treating proximal humeral fractures in adults. Cochrane Database Syst Rev 2012 Dec 12;12:CD000434. doi: 10.1002/14651858.CD000434.pub3. DOI
  9. Petrigliano FA, Bezrukov N, Gamradt SC, SooHoo NF. Factors predicting complication and reoperation rates following surgical fixation of proximal humeral fractures. J Bone Joint Surg Am. 2014 Sep 17;96(18):1544-51. doi:10.2106/JBJS.M.01039 www.ncbi.nlm.nih.gov

Autoren

  • Monika Lenz, Fachärztin für Allgemeinmedizin, Neustadt am Rübenberge
S42; S422
złamanie kości ramiennej złamanie bliższej części kości ramiennej złamanie bliższej kości ramiennej złamanie bliższej kości ramiennej złamanie kości ramiennej złamanie chirurgikum złamanie bliższej kości ramiennej złamanie bliższej kości ramiennej złamanie bliższej części kości ramiennej
Złamanie w obrębie stawu barkowego Martwica jałowa Guzek mniejszy guzek większy Szyjka chirurgiczna Opatrunek Gilchrista Złamanie głowy kości ramiennej
Złamanie nasady bliższej kości ramiennej
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Złamania nasady bliższej kości ramiennej. Częstość występowania: Stanowią około 5% wszystkich złamań. Objawy: Upadek na wyprostowane ramię. Typowe objawy to ból barku, obrzęk i upośledzenie czynnościowe.
Ortopedia/Chirurgia urazowa
Złamanie nasady bliższej kości ramiennej
/link/6318c6e9df7145c5982fb7fd511e0b03.aspx
/link/6318c6e9df7145c5982fb7fd511e0b03.aspx
zlamanie-nasady-blizszej-kosci-ramiennej
SiteDisease
Złamanie nasady bliższej kości ramiennej
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl