Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Złamanie trzonu kości udowej

Streszczenie

  • Definicja: Obejmuje wiele różnych złamań, od nieprzemieszczonych złamań zmęczeniowych po poważne złamania wieloodłamowe i uszkodzenia tkanek miękkich, które mogą niekiedy wymagać amputacji.
  • Częstość występowania: W USA mniej więcej 1 przypadek na 10 000 osób rocznie.
  • Objawy: Często efekt urazu wysokoenergetycznego, występują liczne urazy. Występuje silny ból.
  • Badanie: Widoczne typowe kliniczne objawy złamania. Często występuje znaczny obrzęk, a złamania są zwykle bardzo niestabilne.
  • Diagnostyka: Złamanie można rozpoznać na podstawie badania rentgenowskiego i TK.
  • Leczenie: Zazwyczaj chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Obejmuje wiele różnych złamań trzonu kości udowej, od nieprzemieszczonych złamań zmęczeniowych po poważne złamania wieloodłamowe i uszkodzenia tkanek miękkich, które mogą niekiedy wymagać amputacji1.
  • Rozróżnia się następujące typy:
    • złamania poprzeczne
    • złamania skośne
    • złamania spiralne
    • złamania wieloodłamowe
  • Występują urazy otwarte i zamknięte.
  • Może wystąpić znaczne krwawienie w wyniku uszkodzenia tętnicy.
  • Efekty leczenia takich złamań są coraz lepsze dzięki doskonaleniu metod postępowania.
  • Szczególny przypadek stanowi złamanie okołoprotezowe trzonu kości udowej po wszczepieniu endoprotezy2.

Częstość występowania

  • W USA mniej więcej 1 przypadek na 10 000 osób rocznie.
  • Najczęściej dotyczy mężczyzn w wieku poniżej 30 lat.
  • Często w ramach politraumatyzmu
  • Złamania trzonu kości udowej stanowią 1–2% wszystkich złamań u dzieci i ok. 4% wszystkich złamań kości długich w okresie wzrastania.

Etiologia i patogeneza

  • Złamania są zwykle poprzedzone urazem wysokoenergetycznym i często towarzyszą im liczne obrażenia. Możliwe są złamania miednicy i powikłania nerwowo-naczyniowe3.
  • Ze względu na silne unaczynienie okolic kości udowej może dojść do szybkiej utraty nawet 2 litrów krwi4.
    • Istnieje również ryzyko uszkodzenia tętnicy (udowej/podkolanowej) przez końcówki odłamów kostnych.
  • Rodzaj złamania wynika z kierunku i wielkości oddziałującej siły.
    • W przypadku siły oddziałującej pionowo dochodzi do złamań poprzecznych.
    • Siły osiowe mogą prowadzić do urazów stawu kolanowego lub biodrowego.
    • Siły skrętne mogą powodować złamania spiralne i skośne.
    • Mechanizm pośredni, np. w efekcie wypadku komunikacyjnego lub upadku z dużej wysokości, może powodować złamania w wyniku skręcenia z odłamem w kształcie klina.
    • Urazy spowodowane postrzałami i wybuchem mogą powodować złamania z ubytkiem kości.
    • Zakres rozkawałkowania (złamania wieloodłamowe) zależy od tego, ile energii pochłonie kość udowa w chwili urazu.
  • Złamanie okołoprotezowe kości udowej często występuje po urazie niskoenergetycznym i może również wystąpić śródoperacyjnie2.

Czynniki predysponujące

  • Urazy wysokoenergetyczne
    • wypadki drogowe
    • urazy w wyniku postrzału
    • urazy sportowe: np. narciarstwo, piłka nożna, hokej na lodzie, sporty motorowe
    • upadek z dużej wysokości
    • zespół dziecka maltretowanego
  • Złamanie patologiczne
  • Osteoporoza
  • Przyjmowanie bisfosfonianów przez wiele lat zwiększa ryzyko nietypowego złamania kości udowej.

ICD-10

  • S72 Złamanie kości udowej
    • S72.3 Złamanie trzonu kości udowej

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Ocena radiologiczna

Diagnostyka różnicowa

  • Uszkodzenie tkanek miękkich
  • Różne typy złamań
  • Złamania patologiczne

wywiadu lekarskiego

  • Adekwatny (często wysokoenergetyczny) uraz: często występują liczne urazy.
  • Silny ból
  • Brak możliwości obciążania nogi
  • Brak możliwości czynnego zgięcia stawu kolanowego lub uniesienia podudzia.

Badanie przedmiotowe

  • Występują typowe objawy złamania, może być także widoczna deformacja.
  • Często występuje znaczna opuchlizna (krwiak), a złamania są zwykle bardzo niestabilne.
  • U niemowląt i małych dzieci nawet przy złamaniu z przemieszczeniem widoczne jest jedynie ustawienie złamanej kończyny w pozycji oszczędzającej.
  • Koniecznie trzeba sprawdzić, czy występują jeszcze inne urazy, ponieważ takie złamania są często efektem urazów wysokoenergetycznych.
    • Czy występują inne obrażenia zagrażające życiu?
    • Zbadać palpacyjnie miednicę, stawy biodrowe i kolanowe (aby wykluczyć np. złamania panewki, złamania szyjki kości udowej, uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego).
    • Sprawdzić unerwienie i ukrwienie: zbadać tętno obwodowe.

Badanie uzupełniające

Diagnostyka u specjalisty

  • Prześwietlenie rentgenowskie
    • Należy wykonać standardowe zdjęcia w dwóch projekcjach (przednio-tylnej i bocznej).
    • Na zdjęciach muszą być widoczne także stawy biodrowe i kolanowe.
  • Ewentualnie diagnostyka politraumatyzmu, np:
    • RTG klatki piersiowej
    • RTG kręgosłupa
    • RTG miednicy
    • TK urazowa
      • TK spiralna klatki piersiowej, brzucha i miednicy
  • Sonografia dopplerowska lub angiografia przy podejrzeniu urazu naczyniowego

Wskazania do skierowania

  • Przy podejrzeniu złamania

Leczenie

Cele leczenia

  • Prawidłowe nastawienie, stabilne zespolenie, przywrócenie sprawności

Ogólne informacje o leczeniu

  • Przed przewiezieniem
    • Zanim pacjent zostanie przewieziony do szpitala, należy ustabilizować złamaną kończynę, aby zapobiec przerwaniu naczyń krwionośnych i aby złagodzić ból podczas transportu.
    • sterylny opatrunek na otwarte rany
    • Założyć dostęp żylny i podawać dożylnie płyny, aby zapobiec wstrząsowi.
    • W razie silnego bólu podać środki przeciwbólowe.
  • Zwykle leczenie chirurgiczne
  • Konieczne są regularne kontrole, aby odpowiednio wcześnie rozpoznać ewentualne zaburzenia wzrostu.

Leczenie dzieci

  • Poniżej 3. roku życia: zachowawcze
    • opatrunek gipsowy/opatrunek typu cast na miednicę i kończynę dolną
    • wyprost na wyciągu przez 2–3 tygodnie
  • Od 3. roku życia: osteosynteza
    • elastyczne stabilne gwoździe śródszpikowe (osteosynteza ESIN)
    • zewnętrzny stabilizator

Leczenie chirurgiczne

  • Złamanie leczy się chirurgicznie, wykonując zespolenie gwoździami śródszpikowymi, osteosyntezę płytkową lub stosując stabilizator zewnętrzny w tym samym dniu, w którym wystąpił uraz.
  • Chociaż ESIN są zalecane dopiero powyżej 3. roku życia, zabieg ten stosuje się również często do stabilizowania złamań trzonu kości udowej u dzieci poniżej 3 lat.
  • obciążenie
    • Pacjenci powinni obciążać nogę do granicy bólu.
    • Nie każdy pacjent po operacji złamania trzonu kości udowej może po zabiegu w pełni obciążać operowaną nogę.
      • W przypadku złamań ustabilizowanych płytkami nogę obciąża się tylko częściowo w kontakcie podeszwy z podłożem (ok. 20 kg).
      • Złamania zespolone stabilnymi gwoździami śródszpikowymi z blokowaniem implantów można mobilizować w pełnym obciążeniu.
  • Badania kontrolne
    • Regularne badania kontrolne w celu wykrycia zaburzeń wzrostu należy wykonywać w odstępach sześciomiesięcznych przez 2 lata od usunięcia metalowych elementów.
    • Jeśli z czasem pojawi się różnica długości kończyn dolnych, badania kontrolne należy przeprowadzać co roku, aż do zakończenia wzrostu.
    • W razie podejrzenia niestabilności kontrole powinny być częstsze.
  • Złamania okołoprotezowe leczy się zachowawczo tylko w wyjątkowych przypadkach (w zależności od ogólnego stanu pacjenta i jeśli pacjent nie kwalifikuje się do operacji). W zależności od rodzaju złamania zwykle leczy się je chirurgicznie przy użyciu cerklażu i drutów Kirschnera, stosując osteosyntezę płytkową o ustalonym kącie, za pomocą gwoździ śródszpikowych w technice „retrograde” lub, jeśli to konieczne, wymieniając protezę

Leczenie farmakologiczne

  • Ewentualnie przetoczenie krwi4
  • Podanie odpowiedniej dawki leków przeciwbólowych
  • U pacjentów z chirurgicznie zaopatrzonymi urazami kości i/lub z opatrunkami unieruchamiającymi, tj. opatrunkami twardymi lub ortezami kończyn dolnych, należy prócz działań podstawowych wdrożyć profilaktykę zakrzepicy żył głębokich, podając heparynę drobnocząsteczkową. Czas trwania należy ustalać indywidualnie w zależności od stopnia mobilizacji (np. częściowe obciążenie do 20 kg).
  • Ewentualnie antybiotyki w złamaniach otwartych

Inne formy leczenia

  • Konieczny jest program rehabilitacji.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • W fazie ostrej może dojść do wstrząsu krwotocznego w wyniku hipowolemii.
    • Dlatego zasadniczo zawsze należy podawać dożylnie płyny.
  • Ciężkie powikłania mogą obejmować pourazową ostrą niewydolność oddechową (ARDS) i zespół zatoru tłuszczowego.
    • Aby tego uniknąć, należy jak najszybciej zapewnić leczenie chirurgiczne obejmujące zespolenie śródszpikowe (gwoździe śródszpikowe) oraz odpowiednią terapię przeciwbólową i płynową.
    • U pacjentów z politraumatyzmem występuje większe ryzyko rozwoju zespołu zatoru tłuszczowego, niezależnie od początkowego leczenia. 5

Mobilizacja u dzieci

  • Zastosowanie wyciągu albo gipsu/opatrunku typu cast na miednicę i kończynę dolną
    • zrost kości w ciągu 2–3 tygodni
    • następnie samodzielna mobilizacja
  • Elastyczne stabilne gwoździe śródszpikowe (osteosynteza ESIN)
    • osteosynteza stabilna w warunkach ruchu
    • ćwiczenia izometryczne od pierwszej doby po zabiegu
    • stałe ćwiczenia bierne (CPM)
    • Mobilizacja z użyciem kul powinna się rozpocząć od 2.–5. doby po zabiegu.
    • złamania poprzeczne: bez obciążenia
    • złamania skośne: odciążenie przez 4 tygodnie, a następnie zwiększanie obciążenia
    • dzieci do 5. lub 6. roku życia: często początkowo tylko na wózku
  • zewnętrzny stabilizator
    • osteosynteza stabilna w warunkach obciążenia
    • ćwiczenia izometryczne od pierwszej doby po zabiegu
    • mobilizacja z użyciem kul od 2.–5. doby po zabiegu w pełnym obciążeniu
    • dynamizacja stabilizatora zewnętrznego od 5.–8. doby po zabiegu

Powikłania

  • Krwawienia
  • Uszkodzenie nerwów
  • Pourazowa ostra niewydolność oddechowa (ARDS)
  • Zespół zatoru tłuszczowego
  • Zakrzepica żył głębokichzatorowość płucna
  • Zakażenia: zapalenie kości i szpiku (szczególnie w przypadku złamań otwartych)
  • Rzekoma choroba zwyrodnieniowa stawów
  • Zrost z deformacją (niewspółosiowość, deformacja rotacyjna, skrócenie kończyny)
  • Upośledzone gojenie

Rokowanie

  • Zależnie od rodzaju i zakresu złamania oraz towarzyszących mu obrażeń
  • U 95% pacjentów ze złamaniem trzonu kości udowej skuteczną metodą leczenia jest zastosowanie gwoździ śródszpikowych.
  • Złamania kości często prowadzą do zaburzeń wzdłużnego wzrostu kości, co może skutkować deformacjami.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Keany JE. Femur fracture. Medscape, last updated Sep 28, 2015. emedicine.medscape.com
  2. Hagel A, Siekmann H, Delank KS: Periprosthetic femoral fracture— an interdisciplinary challenge. Dtsch Arztebl Int 2014; 111: 658–64. DOI: 10.3238/arztebl.2014.0658 www.aerzteblatt.de
  3. Wu CL, Tseng IC, Huang JW, Yu YH, Su CY, Wu CC. Unstable pelvic fractures associated with femoral shaft fractures: a retrospective analysis. Biomed J. 2013 Mar-Apr. 36(2):77-83.
  4. Lieurance R, Benjamin JB, Rappaport WD. Blood loss and transfusion in patients with isolated femur fractures. J Orthop Trauma 1992; 6: 175-9 PubMed
  5. Silva JJAB, Diana DA, Salas VER, Zamboni C, Hungria Neto JS, Christian RW. Fat embolism syndrome in femoral shaft fractures: does the initial treatment make a difference?. Rev Bras Ortop 2017; 52(5): 535-537. pmid:29062816 PubMed
  6. EMA: Questions and answers on the review of bisphosphonates and atypical stress fractures. London, 14. April 2011. www.ema.europa.eu
  7. Akaed Drug Safety Mail 2011-158 www.akdae.de

Autoren

  • Sandra Krüger, Fachärztin für Orthopädie, Berlin
  • Monika Lenz, Fachärztin für Allgemeinmedizin, Neustadt am Rübenberge
S72; S723
złamanie kości udowej złamanie trzonu kości udowej złamanie trzonu kości udowej złamanie kości udowej Złamanie kości udowej, trzonu
Złamanie kości udowej Złamanie trzonu kości udowej Złamanie zmęczeniowe Uszkodzenie tkanek miękkich Złamanie poprzeczne Złamanie skośne Złamanie spiralne Złamanie wieloodłamowe Uszkodzenie tętnic
Złamanie trzonu kości udowej
document-disease document-nav document-tools document-theme
Streszczenie Definicja: Obejmuje wiele różnych złamań, od nieprzemieszczonych złamań zmęczeniowych po poważne złamania wieloodłamowe i uszkodzenia tkanek miękkich, które mogą niekiedy wymagać amputacji.
Ortopedia/Chirurgia urazowa
Złamanie trzonu kości udowej
/link/9de87ffe12054efea6077da4154d7ec2.aspx
/link/9de87ffe12054efea6077da4154d7ec2.aspx
zlamanie-trzonu-kosci-udowej
SiteDisease
Złamanie trzonu kości udowej
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl