Zapadalność 51–55/1 000 000 rocznie w USA i Wielkiej Brytanii2
Najczęściej w ramach wypadków przy pracy, coraz częściej w środowisku domowym lub w wyniku przestępstw3
Oparzenia zasadami są częstsze niż oparzenia kwasami, częściowo ze względu na powszechne stosowanie substancji zasadowych w materiałach budowlanych i detergentach.
Oparzenia chemiczne stanowią 11,5–22,1% urazów oczu4.
W większości przypadków są to niewielkie uszkodzenia.
Etiologia i patogeneza
etiologia
Substancje szkodliwe, zwłaszcza żrące substancje alkaliczne, takie jak zasady, amoniak i wapno, a także silne kwasy, takie jak kwas siarkowy, kwas solny i kwas fluorowy, kwas fluorowodorowy (HF).
Ciężkość oparzenia zależy od:
czasu kontaktu substancji chemicznej z okiem
czasu do rozpoczęcia terapii
specyficznej toksyczności substancji chemicznej
stężenia i temperatury substancji chemicznej
rozległości obszaru, który wszedł w kontakt z substancją chemiczną.
Patogeneza
Zasady: Lipolityczne, szybko przenikają przez błony komórkowe.
zmydlanie kwasów tłuszczowych błon komórkowych
penetracja i uszkodzenie tkanek powieki, spojówki, zrębu rogówki i rąbka rogówki5
uszkodzenia naczyń krwionośnych z niedokrwieniem
Kwasy: Uszkodzenie tkanek poprzez denaturację i wytrącanie białka. Skoagulowane białka powierzchniowe działają krótko jako bariera przed dalszą penetracją kwasu6.
wyjątek: Kwas fluorowodorowy. Jony fluoru szybko przenikają przez całą grubość rogówki, powodując poważne uszkodzenie całego oka7.
Uszkodzenia okołorąbkowe: o dużym znaczeniu dla gojenia się ran i rokowania1
Czynniki predysponujące
Małe dzieci bawiące się detergentami itp.
Niezabezpieczona praca z substancjami żrącymi
Ługowanie, czyszczenie, produkcja kiszonki, prace laboratoryjne
ICD-10
T20 Oparzenie termiczne i chemiczne głowy i szyi
diagnostyka
Wywiad lekarski
Wywiad lekarski i badanie przedmiotowe nie powinny prowadzić do opóźnienia natychmiastowego leczenia!
W przypadku rozprysków cieczy powodujących uczucie pieczenia należy zawsze podejrzewać oparzenia chemiczne.
objawy: ból, czerwone oko, zwiększona wrażliwość na światło, uczucie ciała obcego w oku, łzawienie
Ciężkie oparzenia spowodowane niedokrwieniem są często skąpoobjawowe, z niewielkim zaczerwienieniem8
Podczas irygacji lub po jej zakończeniu należy przeprowadzić szczegółowy wywiad medyczny.
czy znany jest rodzaj substancji chemicznej (opakowanie, informacje techniczne lub Karta Charakterystyki Substancji/Mieszaniny)?
określenie czasu wypadku
mechanizm urazu (np. czy substancja chemiczna była pod wysokim ciśnieniem?)
Czy środek chemiczny był wypłukiwany? Jakie? Jeśli tak, jak długo?
Badanie fizykalne
Najpierw płukanie oka
W trakcie krótkie badanie spojówki pod kątem obecności cząstek i natychmiastowe ich usunięcie
Dopiero w trakcie, po intensywnym płukaniu
sprawdzić zdolność widzenia
sprawdzić ciśnienie w oku: palpacyjnie, przy zamkniętym oku.
może szybko wzrosnąć
Białe oko
objaw poważnego uszkodzenia: niedokrwienie naczyń spojówki i twardówki
Pod kątem dodatkowych oparzeń chemicznych innych obszarów skóry/urazów inhalacyjnych, zwłaszcza kwasem fluorowodorowym
Często odruchowy blefarospazm
Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
Jeśli to możliwe, krótko zbadać pH oka za pomocą pasków testowych.
Wskazania do skierowania do specjalisty / szpitala
Zawsze przy podejrzeniu oparzenia chemicznego oka
Niemniej jednak, zawsze należy natychmiast rozpocząć ratunkowe płukanie oka!
Łagodne oparzenia mogą być leczone ambulatoryjnie, umiarkowane i ciężkie oparzenia muszą być zawsze leczone szpitalnie.
Ciągłe płukanie podczas transportu w przypadku poważnych oparzeń!
Ofiary innych widocznych oparzeń należy również natychmiast kierować na oddział ratunkowy.
Leczenia
Cele terapii
Natychmiast usunąć szkodliwą substancję i znormalizować wartość pH w oku.
Natychmiastowe i obfite płukanie oka wodą z kranu (kilka litrów) ma kluczowe znaczenie dla rokowania dla oka! Jak najwcześniej10.
Płukać przez co najmniej 15-30 minut, dłużej w przypadku substancji alkalicznych lub do momentu normalizacji pH w oku.
Miejscowo znieczulające krople do oczu mogą złagodzić dyskomfort pacjenta i poprawić współpracę8.
Do leczenia obrażeń spowodowanych przez płyny alkaliczne nie wolno używać kwasów i odwrotnie10.
Opieka medyczna
Doraźne leczenie w ramach podstawowej opieki zdrowotnej
Po przybyciu na miejsce płukanie jest przerywane na możliwie najkrótszy czas, jeśli już się rozpoczęło.
Jeżeli jest dostępny, wkroplić miejscowy środek znieczulający, np. 1–2 krople do oczu z oksybuprokainą 0,4%, w razie potrzeby powtórzyć.
Jeśli to możliwe, wsunąć paski wskaźnikowe w worek spojówkowy, aby określić wartość pH.
Szybko zbadać rogówkę i spojówkę, aby usunąć wszelkie ew. obecne żrące płyny lub cząsteczki.
W tym celu należy odwinąć górną powiekę: podczas gdy pacjent patrzy w dół, brzeg powieki i rzęsy są chwytane między dwa palce i podnoszone z dala od oka, a następnie składane ku górze na waciku, który jest dociskany do górnej części górnej powieki.
Usunąć widoczne cząstki za pomocą patyczka kosmetycznego, wacika lub pęsety.
Następnie kontynuować ciągłe płukanie.
przy leżącym pacjencie, twarzą w bok, z chorą stroną skierowaną w dół
Należy poprosić pacjenta o aktywne otwarcie oczu.
płukanie z odległości ok. 5 cm, od wewnętrznej do zewnętrznej powieki
delikatne, ciągłe płukanie letnią wodą z butelki do przemywania oczu, alternatywnie np. ze strzykawki o pojemności 50 ml, pojemnika z dziobkiem lub rurki do wlewów przez co najmniej 15–30 minut, dłużej w przypadku ciężkich oparzeń
W razie potrzeby mierzyć przebieg wartości pH w czasie.
Dokładnie spłukać pod powiekami. Jeśli to możliwe, odwinąć górną powiekę, aby dotrzeć do górnych fragmentów spojówki.
Pacjent powinien poruszać oczami we wszystkich kierunkach w celu lepszego rozprowadzenia płynu do płukania10.
Które płyny do płukania są najlepsze?
Woda z kranu; jeśli dostępny: izotoniczny roztwór soli.
Dla żadnego płynu do płukania – ani roztworu soli fizjologicznej, ani specjalnych roztworów buforowych, nie wykazano przewagi nad zwykłą wodą z kranu9.
Kluczowe znaczenie ma natychmiastowe i niezwłoczne rozpoczęcie płukania, które nie powinno być opóźniane przez rozważania dotyczące odpowiedniego roztworu do płukania.
Leczenie po ostrej fazie (przez okulistę)
Różne opcje w zależności od wyników i przebiegu. Krople do oczu nie powinny zawierać fosforanów i konserwantów.
kwas askorbinowy (witamina C) w postaci kropli do oczu i/lub tabletek
steroidy ogólnoustrojowe i/lub podspojówkowe/NLPZ
doksycyklina lub tetracyklina lub antybiotyki makrolidowe, takie jak azytromycyna, doustnie w przypadku rozmiękania rogówki
leki przeciwjaskrowe w jaskrze wtórnej
łagodzenie bólu
Środki przeciwbólowe: w zależności od potrzeb
W przypadku większych urazów często konieczne są opiatowe leki przeciwbólowe.
Terapia chirurgiczna
Różne chirurgiczne metody rekonstrukcji powierzchni oka i stymulacji procesu gojenia po oparzeniach chemicznych
Usunięcie materiału martwiczego
Przeszczep rogówki w celu poprawy ostrości wzroku
Holoclar to terapia komórkami macierzystymi, która została zatwierdzona przez Europejską Agencję Leków w grudniu 2014 r. i może w dłuższej perspektywie zastąpić przeszczep rogówki14.
Przeszczep błony owodniowej (AMT) jako możliwa terapia w przypadku co najmniej średniego stopnia urazów15
Profilaktyka
Ważne są jasne i jednoznaczne informacje o ryzyku urazów oczu na opakowaniach substancji chemicznych.
Przechowywanie substancji żrących w gospodarstwie domowym w miejscach niedostępnych dla małych dzieci
Szkolenie pracowników na stanowiskach pracy z substancjami chemicznymi w zakresie leczenia oparzeń oczu metodą ratunkowego płukania9
Używanie okularów ochronnych i zapewnienie środków przeciwskażeniowych podczas pracy z kwasami i zasadami.
Przebieg, powikłania i rokowanie
przebieg
W zależności od ciężkości oparzenia chemicznego
Zależy w znacznym stopniu od czasu do rozpoczęcia terapii (natychmiastowe przepłukanie oka).
powikłania
Zmętnienie rogówki
Bliznowacenie, skrócenie otworu nosowego, tworzenie się zrostów powieki z gałką oczną i bliznowate podwinięcie lub wywinięcie powieki
Zrośnięcie się powieki z gałką oczną: nitkowate zrosty między różnymi częściami spojówki
Jaskra wtórna: 15-55% pacjentów z ciężkimi oparzeniami chemicznymi powierzchni oka16
Keratoconjunctivitis sicca (suche oko); spowodowane niedoborem śluzu z powodu uszkodzenia komórek kubkowych spojówki17
Utrata wzroku
Szpecący wygląd i obciążenie psychiczne
Rokowania
Urazy spowodowane w szczególności przez roztwory alkaliczne mogą prowadzić do poważnego uszkodzenia rogówki.
Uszkodzenie zależy od siły alkalicznej (wartości pH), stężenia roztworu i czasu, który upływa do rozpoczęcia płukania oczu.
Ciężkie oparzenia mają złe rokowania.
Łagodne i umiarkowane oparzenia mają dobre rokowania. Interwencja chirurgiczna często nie jest konieczna.
Dua HS, King AJ, Joseph A. A new classification of ocular surface burns. Br J Ophthalmol. 2001 Nov;85(11):1379-83. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Bizrah M, Yusuf A, Ahmad S. An update on chemical eye burns. Eye (Lond). 2019 Sep;33(9):1362-1377. www.ncbi.nlm.nih.gov
Haring RS, Sheffield ID, Channa R, Canner JK, Schneider EB. Epidemiologic Trends of Chemical Ocular Burns in the United States. JAMA Ophthalmol. 2016 Oct 1;134(10):1119-1124. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Clare, G., et al., Amniotic membrane transplantation for acute ocular burns. Cochrane database of systematic reviews, 2012 Sep 12;(9). pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
López-García JS , Rivas Jara L, García-Lozano I, Murube J. Histopathologic limbus evolution after alkaline burns. Cornea.2007 Oct;26(9):1043-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Said DG, Dua HS. Chemical burns acid or alkali, what's the difference? Eye (Lond). 2020 Aug;34(8):1299-1300. www.ncbi.nlm.nih.gov
Spöler F, Frentz M, Först M et al. Analysis of hydrofluoric acid penetration and decontamination of the eye by means of time-resolved optical coherence tomography. Burns, 2008. 34(4):549-55. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Sharma N, Kaur M, Agarwal T, Sangwan VS, Vajpayee RB. Treatment of acute ocular chemical burns. Surv Ophthalmol. 2018 Mar-Apr;63(2):214-235. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Claassen K, Rodil Dos Anjos D, Broding HC. Current status of emergency treatment of chemical eye burns in workplaces. Int J Ophthalmol. 2021 Feb 18;14(2):306-309. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Stevens S. How to irrigate the eye. Community Eye Health. 2016; 29(95): 56. www.ncbi.nlm.nih.gov
Dohlman, CH, Cade F, Pfister R, Chemical burns to the eye: paradigm shifts in treatment. Cornea, 2011. 30(6): p. 613-614. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Pargament JM, Armenia J, Nerad JA. Physical and chemical injuries to eyes and eyelids. Clin Dermatol. 2015 Mar-Apr;33(2):234-7. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Zoega GM, Kristinsson JK. Chemical injuries of the eye - management of alkali burns. Laeknabladid. 2004: 90, 491-3. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
First stem-cell therapy recommended for approval in EU. European Medicines Agency. Press release 19.12.2014. www.ema.europa.eu
Eslani M, Baradaran-Rafii A, Cheung AY, Kurji KH, Hasani H, Djalilian AR, Holland EJ. Amniotic Membrane Transplantation in Acute Severe Ocular Chemical Injury: A Randomized Clinical Trial. Am J Ophthalmol. 2019 Mar;199:209-215. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Lin, M.P., et al., Glaucoma in patients with ocular chemical burns. American Journal of Ophthalmology, 2012. 154(3): p. 481-485e1. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Le, Q., et al., Vision-related quality of life in patients with ocular chemical burns. Investigative ophthalmology & visual science, 2011. 52(12): p. 8951-8956 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autor*innen
Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren
T20
etseskader på øyet etseskader Verätzungen des Auges
Oparzenia oczu Oparzenia oczu Oparzenia oczu Oparzenia oczu Oparzenie oka Czerwone oczy Zaczerwienione oczy Odruchowy blefarospazm Nawadnianie oka Płukanie oka Okulary ochronne
Definicja:Uszkodzenie oka spowodowane substancjami żrącymi, takimi jak zasady i kwasy. Częstość występowania:Zapadalność 51–55/1 000 000 rocznie w USA i Wielkiej Brytanii.
Okulistyka
Oparzenia oka
/link/dc0aa57723124a5b90ea0b48b8b75e74.aspx
/link/dc0aa57723124a5b90ea0b48b8b75e74.aspx
oparzenia-oka
SiteDisease
Oparzenia oka
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no