informacje ogólne
Definicja1
- Forma dysopii, w której odległe obiekty są postrzegane nieostro.
- Jeśli wzrok skierowany jest na obiekty w oddali, obraz znajduje się przed siatkówką, gdy oko nie jest akomodowane.
- Pomiar okulistyczny wykazuje ujemne wartości dioptrii.
częstość występowania
- Poniższe dane pochodzą z europejskiej metaanalizy z 2015 roku2.
- Miopia występuje u około jednej na trzy osoby2.
- Równie często chorują mężczyźni, jak i kobiety.
- Standaryzowany pod względem wieku współczynnik chorobowości w Europie wynosi 31%.
- Szacunki punktowe wśród nastolatków w wieku 15–19 lat wykazały współczynnik chorobowości na poziomie 27%.
- Miopia występuje najczęściej u młodszych osób w wieku 25–29 lat (47%).
- Współczynnik chorobowości spada o prawie połowę do wieku 55–59 lat (28%).
- W starszym wieku współczynnik chorobowości wzrasta ponownie ze względu na zaćmę.
Etiologia i patogeneza
- Przyczyna rozwoju wad refrakcji oka nie jest znana.
- W miopii gałka oczna jest zbyt długa (miopia osiowa) lub też moc refrakcyjna soczewki, cieczy wodnistej i rogówki jest zbyt duża w stosunku do gałki ocznej normalnej długości (miopia refrakcyjna).
- Rolę odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe.
- Częsta praca z bliska — na przykład podczas czytania — może prowadzić do rozwoju miopii.
czynniki predysponujące
- Wady refrakcji często mają podłoże rodzinne.
- Miopia (krótkowzroczność) wydaje się związana z pochodzeniem etnicznym, poziomem wykształcenia, wiekiem, płcią oraz statusem społeczno-ekonomicznym.
- Zwiększone ryzyko zachorowania występuje u wcześniaków.
- Choroby genetyczne (zespół Ehlersa-Danlosa, zespół Marfana, zespół Sticklera)
ICD-10
- H52 Zaburzenia refrakcji i akomodacji
- H52.1 Krótkowzroczność
diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Ostrość widzenia na odległość jest zmniejszona.
- Widzenie z bliska zwykle nie jest upośledzone.
- W chirurgii refrakcyjnej ograniczona ostrość widzenia na odległość może być korygowana za pomocą szkieł lub soczewek wklęsłych (ujemnych).
- Dioptria (dpt): jednostka miary mocy refrakcyjnej oka. Normalna wartość dla zdrowego oka przy dużej odległości wynosi około 60–65 dpt. W przypadku dysopii liczba odbiega od tej wartości. Przy krótkowzroczności jest oznaczana minusem (np. –1,0 dpt).
Różicowanie
Wywiad lekarski
- Ograniczona ostrość widzenia na odległość
- Mrużenie powiek podczas patrzenia w dal
- Możliwe niejasne i częste bóle głowy lub mięśni
- Choroby genetyczne (zespół Ehlersa-Danlosa, zespół Marfana, zespół Sticklera) jako możliwe przyczyny
Badanie fizykalne
- Określenie ostrości widzenia za pomocą tablicy okulistycznej
- W przypadku ciężkiej miopii może wystąpić widoczne powiększenie oka, duża średnica rogówki, zwiększona głębokość komór przednich i wytrzeszcz rzekomy.
- W oftalmoskopie można zaobserwować cofnięcie naczyniówki od krawędzi tarczy nerwu wzrokowego w postaci szarobiałego paska na krawędzi tarczy nerwu wzrokowego po stronie skroniowej (stożek krótkowzroczny).
- Bezpośrednia oftalmoskopia może być trudna ze względu na znaczne powiększenie optyczne.
Diagnostyka u okulisty
- Okulistyczny test refrakcji
- możliwe skiaskopia u małych dzieci
- Badanie w lampie szczelinowej
- badanie dna oka
- perymetria
Wskazania dla skierowania do specjalisty
- Ograniczona ostrość widzenia na odległość
- Dzieci, które przysuwają głowę bardzo blisko tekstu podczas czytania
Leczenia
Cele leczenia
- Korekta krótkowzroczności
Kryteria wyboru metody leczenia
- Początkowa wada refrakcji oczu i wiek pacjenta (młodszy wiek zazwyczaj prowadzi do szybszej progresji)
- Status widzenia obuocznego
Opcje leczenia1
- Okulary
- Dzieci krótkowzroczne powinny nosić okulary w ciągu dnia.
- Soczewki kontaktowe
- Ze względów kosmetycznych często preferowane są soczewki kontaktowe.
- Osoby z miopią czasami zauważają, że widoczny obraz jest powiększony i że osiągają lepszą ostrość widzenia w soczewkach kontaktowych niż w okularach.
- Leczenie farmakologiczne
- Krople do oczu z atropiną mogą hamować postęp krótkowzroczności u dzieci.
- Jak dotąd jednak tylko jedno badanie kliniczne z udziałem dzieci było kontrolowane, randomizowane i miało wystarczającą moc statystyczną3.
- Rok po zakończeniu leczenia najskuteczniejsze pozostało podawanie dawek 0,01%4.
- Efekty te są równoważone przez potencjalne skutki uboczne, takie jak oślepienie z powodu rozszerzenia źrenic i pogorszenie widzenia z bliska z powodu paraliżu akomodacji.
- Wielu okulistów stosuje krople z atropiną w niskim stężeniu 0,01%.
- Dzieciom w wieku 6–14 lat, u których krótkowzroczność wzrasta o co najmniej pół dioptrii rocznie, podaje się jedną kroplę do każdego oka wieczorem przed pójściem spać.
Terapia chirurgiczna
- U osób dorosłych istnieje możliwość laseroterapii lub chirurgii refrakcyjnej w celu zmniejszenia lub całkowitego skorygowania miopii.
- Leczenie laserowe (LASIK, LASEK, PRK)5
- Może być w równym stopniu stosowane do korekcji miopii, astygmatyzmu i hipermetropii.
- Efekty są najlepsze w przypadku osób z miopią umiarkowanego stopnia (od –2 do –4 dpt).
- Badanie podłużne wykazało, iż 1 na 5 pacjentów leczonych metodą LASIK wymaga powtórzenia zabiegu w późniejszym czasie, a uzyskana korekcja z czasem nieco się zmniejsza6.
- Fakijne soczewki wewnątrzgałkowe (phakic intraocular lenses — PIOL)
- W celu korekcji krótkowzroczności soczewki z tworzywa sztucznego można wszczepić przed tęczówką w przedniej komorze oka lub za tęczówką i przed przednią powierzchnią soczewki oka.
- Procedura ta jest lepsza od leczenia laserowego pod względem pooperacyjnego utrzymania pełnej ostrości wzroku uzyskanej dzięki korekcji, ale wiąże się z nieco wyższym ryzykiem przedwczesnej zaćmy7.
- Zakres leczenia wynosi od –3,0 do –23,0 dpt. PIOL można rozważyć w grupie wiekowej pomiędzy 18. a 45. rokiem życia. Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko wystąpienia zaćmy.
Profilaktyka
- Ryzyko miopii zmniejsza się w wyniku ekspozycji na światło dzienne i zwiększa się podczas aktywności na krótkich dystansach widzenia.
- Praca w zbliżeniu powinna być zatem wykonywana jak najrzadziej i jak najkrócej.
- Pacjenci z miopią są bardziej podatni na patologiczne zmiany w oku, które nieleczone mogą prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń.
- Zaleca się zatem regularne badania okulistyczne.
- Pacjenci krótkowzroczni powinni poddawać się badaniom kontrolnym raz w roku, począwszy od 40. roku życia.
Przebieg, powikłania i rokowanie1
przebieg
- Miopia może rozwinąć się już w okresie niemowlęcym.
- Przed okresem dojrzewania może występować w szczególności u dziewcząt w postaci skurczu akomodacyjnego.
- Może być również częścią rozwoju zaćmy (zaćma jądrowa).
Powikłania wysokiej miopii
- Wysoka miopia sprzyja zmianom zwyrodnieniowym ciała szklistego i siatkówki.
- Zmiany w siatkówce/naczyniówce mogą prowadzić do zmętnienia ciała szklistego.
- Odwarstwienie ciała szklistego może być postrzegane jako zmętnienia lub pływające punkty w polu widzenia.
- Przedarcia występujące samoistnie w siatkówce najczęściej obserwowane są w obszarze obwodowym. Mogą one prowadzić do odklejenia siatkówki.
- Jako możliwe powikłanie może również wystąpić zaburzenie zbieżności, tj. utajony lub jawny zez rozbieżny.
- Ponadto możliwe jest zwyrodnienie plamki żółtej.
Rokowanie
- Miopia może pozostać na stałe, poprawić się dzięki terapii lub, w niektórych przypadkach, zostać usunięta.
- W dzieciństwie może prowadzić do zeza, ale ryzyko rozwoju niedowidzenia jest niższe niż w przypadku hipermetropii.
Dalsze postępowanie
- Dane dotyczące chorobowości pokazują, że refrakcja oka może zmieniać się w ciągu całego życia.
- Dlatego wzrok powinien być regularnie sprawdzany, a korekcja dostosowywana.
- Zabiegi chirurgiczne są wciąż stosunkowo nową metodą korekcji wad refrakcji.
- Najlepsze wyniki można osiągnąć w przypadku oczu o stabilnej refrakcji.
- Do tej pory nie ma jeszcze żadnych danych empirycznych w odniesieniu do długoterminowych skutków takich interwencji dla ludzkiego oka.
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjenta?
- Krótkowzroczność do -3 dpt czterokrotnie zwiększa ryzyko odwarstwienia siatkówki8.
- Jeśli miopia przekracza -3 dpt, ryzyko odwarstwienia wzrasta nawet dziesięciokrotnie.
- Chorych należy informować o objawach odwarstwienia siatkówki.
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje
Krótkowzroczność
Oko, przekrój podłużny
Quellen
Literatur
- Lagrèze W, Schaeffel F. Preventing myopia. Dtsch Arztebl Int 2017; 114: 575-80. www.aerzteblatt.de
- Williams KM, Verhoeven VJ, Cumberland P, et al. Prevalence of refractive error in Europe: the European Eye Epidemiology (E(3)) Consortium. Eur J Epidemiol. 2015 Apr;30(4):305-15. doi: 10.1007/s10654-015-0010-0. Epub 2015 Mar 18. PMID: 25784363; PMCID: PMC4385146. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Chua W-H, Balakrishnan V, Chan Y-H, et al. Atropine for the treatment of childhood myopia. Ophthalmology 2006; 113: 2285–91. www.aaojournal.org
- Chia A, Chua WH, Wen L, Fong A, Goon YY, Tan D. Atropine for the treatment of childhood myopia: changes after stopping atropine 0.01%, 0.1% and 0.5%. Am J Ophthalmol 2014; 157: 451–457.e1. www.ajo.com
- Taravella M. LASIK myopia. Medscape, last updated Dec 2018. emedicine.medscape.com
- Alio JL, Muftuoglu O, Ortiz D, et al. Ten-year follow-up of laser in situ keratomileusis for myopia of up to -10 diopters. Am J Ophthalmol 2008; 145: 46-54. PubMed
- Barsam A, Allan BD. Excimer laser refractive surgery versus phakic intraocular lenses for the correction of moderate to high myopia. Cochrane Database Syst Rev. 2014 ;6:CD007679. DOI: 10.1002/14651858.CD007679.pub4. DOI
- Feltgen N, Walter P: Rhegmatogenous retinal detachment—an ophthalmologic emergency. Dtsch Arztebl Int 2014; 111(1–2): 12–22. www.aerzteblatt.de
Autor*innen
- Moritz Paar, Dr. med., Facharzt für Allgemeinmedizin, Münster