informacje ogólne
Definicja
- Synonimy: zerwanie więzadła pobocznego (stawu kolanowego), zerwanie więzadła pobocznego strzałkowego/bocznego
- Uraz więzadła pobocznego bocznego stawu kolanowego
Klasyfikacja
- 1. stopnia: naciągnięcie/nadwyrężenie więzadła pobocznego
- 2. stopnia: częściowe zerwanie
- 3. stopnia: Całkowite zerwanie
częstość występowania
- Izolowane zerwania więzadła pobocznego stanowią <2% wszystkich urazów kolana>1.
- Zwykle występuje w połączeniu z zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego2.
Anatomia kliniczna
- Przebieg od więzadła pobocznego3
- początek z nadkłykcia bocznego kości udowej, przyczep do głowy kości strzałkowej
- Funkcja3
- zapewnia stabilność stawu kolanowego i ogranicza rotację zewnętrzną podczas wyprostu
Etiologia i patogeneza
- Mechanizm urazu to głównie nadmierne naprężenie szpotawe (siła działa od strony przyśrodkowej na staw kolanowy)4
- na przykład bezpośrednie uderzenie w środek stawu kolanowego
- Więzadło często ulega uszkodzeniu w wyniku urazu wskutek przeprostu4.
czynniki predysponujące
- Uprawianie dyscyplin sportu z wysokim ryzykiem doznania urazu, jak tenis i gimnastyka5
ICD-10
- S83.41 Przemieszczenie więzadła pobocznego strzałkowego kolana (więzadło zewnętrzne)
- S83.43 Zerwania więzadła pobocznego strzałkowego kolana (więzadło zewnętrzne), częściowe lub całkowite
diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Uraz i późniejszy ból kolana z uczuciem niestabilności i zwiększonym przyśrodkowym otwarciem stawu kolanowego
Różicowanie
- Uszkodzenie łąkotki
- Zespół pasma biodrowo-piszczelowego (kolano biegacza)
- Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego
- Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego
Wywiad lekarski
- Historia urazu z mechanizmem urazu
- Tępy ból i uczucie niestabilności1
- W przypadku urazów towarzyszących często wysięk w stawie kolanowym
Badanie fizykalne
- oględziny
- Opuchlizna po bocznej stronie stawu kolanowego
- palpacja
- Więzadło zewnętrzne łatwe do wyczucia podczas badania palpacyjnego ze względu na położenie podskórne, ucisk dolny lub brak wyczuwalności palpacyjnej w przypadku urazu1
- Wykonać test Patricka, tj. zgiąć badane kolano, a kostkę umieścić na przeciwległym stawie kolanowym.
- Powoduje to napięcie zewnętrznego więzadła, które w dotyku przypomina cienką linkę.
- lub wysięk w kolanie z „pływającą" rzepką kolanową
- Więzadło zewnętrzne łatwe do wyczucia podczas badania palpacyjnego ze względu na położenie podskórne, ucisk dolny lub brak wyczuwalności palpacyjnej w przypadku urazu1
- Ocena czynności
- regularna dokumentacja zakresu ruchu stawu kolanowego
- Test stabilności bocznej
- w przypadku wysięku w stawie kolanowym podejrzenie wewnętrznego uszkodzenia stawu kolanowego i w związku z tym badanie więzadeł krzyżowych i łąkotek (patrz także Badanie stawu kolanowego).
Diagnostyka u specjalisty
- prześwietlenie rentgenowskie
- standardowa diagnostyka, obraz stawu kolanowego pod obciążeniem w 2 płaszczyznach (w pozycji stojącej)
- wykluczenie współistniejących urazów kostnych1
- RM1
- złoty standard wizualizacji więzadła zewnętrznego i innych możliwych patologii (łąkotki, więzadła krzyżowe, więzadło wewnętrzne)
Wskazania dla skierowania do specjalisty
- W przypadku podejrzenia zerwania więzadła pobocznego skierowanie do specjalisty chirurga
Lista kontrolna w przypadku skierowania do specjalisty
Uraz więzadła
- Cel skierowania
- Potwierdzenie diagnostyki? Leczenie zachowawcze? Zabieg chirurgiczny?
- Wywiad lekarski:
- początek i czas trwania objawów? uraz? Mechanizm urazu (varus/valgus)?
- ból? Sytuacje wywołujące ból? Obrzęk? Blokady stawów?
- przebieg i rozwój? uporczywe dolegliwości?
- Inne istotne schorzenia?
- Leki przyjmowane regularnie?
- skutki: upośledzenie czynności? Niezdolność do pracy?
- Badanie fizykalne
- umiejscowienie bólu? Linia stawów wrażliwa na ból? Opuchlizna? Ograniczona mobilność? Opadająca stopa?
- Ból lub „trzeszczenie” łąkotki podczas rotacji kolana w czasie ruchu?
- Stabilność boczna (więzadło poboczne)?
- Test szuflady (więzadło krzyżowe)?
- Badanie uzupełniające
- Prześwietlenie rentgenowskie: Złamanie?
- RM stawu kolanowego? Wynik?
Leczenia
Cele leczenia
- Przywrócenie stabilności i funkcjonalności stawu kolanowego
Ogólne informacje o leczeniu
- Doraźne leczenie z włączeniem odpoczynku, lodu, ucisku, uniesienia (metoda RICE)
- Urazy od stopnia I i II zwykle leczone są zachowawczo, od stopnia III chirurgicznie.
Leczenie farmakologiczne
- środków przeciwbólowych
- Profilaktyka przeciwzakrzepowa przy odciążających kulach z podporą na przedramieniu?
- U pacjentów z gipsem na podudziu lub po zabiegach artroskopowych na kończynie dolnej nie stwierdzono istotnej różnicy w liczbie objawowych zakrzepów po wstrzyknięciu heparyny lub bez niego6.
- rozważyć tylko w przypadku bardzo wysokiego indywidualnego ryzyka zakrzepicy (np. stan po zatorowości tętnicy płucnej)
- w tym przypadku indywidualne doradztwo w zakresie zalet i wad leczenia farmakologicznego oraz wspólne podejmowanie decyzji
Terapia zachowawcza
- W przypadku urazów stopnia I i II zwykle stosuje się leczenie z wyboru
- W ciągu pierwszych kilku tygodni orteza kolana stabilizuje staw kolanowy, umożliwiając pełne obciążanie4.
- Wczesna mobilizacja1
Terapia chirurgiczna
- W przypadku całkowitego zerwania więzadła zewnętrznego (stopień III) chirurgiczne przywrócenie więzadła
- Współistniejące urazy mogą być leczone chirurgicznie w tym samym czasie.
- W celu przywrócenia więzadła należy wykonać pierwotne zszycie więzadła lub rekonstrukcję, np. za pomocą plastyki ścięgien .
- Po rekonstrukcji chirurgicznej wczesne częściowe obciążanie chorej kończyny nie prowadzi do zwiększonego ryzyka niestabilności w porównaniu z całkowitym obciążaniem.
rehabilitacja
- Należy dążyć do wczesnej rehabilitacji funkcjonalnej za pomocą ćwiczeń proprioceptywnych i wzmacniających mięśnie stabilizujące.
Przebieg, powikłania i rokowanie
przebieg
- W przypadku nierozpoznania zerwania więzadła pobocznego dochodzi do deformacji szpotawej z niestabilnością stawu kolanowego2.
powikłania
- Utrzymująca się niestabilność
- ograniczenie ruchomości
- Ryzyko związane z operacją, takie jak krwawienie, zaburzenia gojenia się ran lub infekcje
Rokowania
- W przypadku urazów stopnia I-II powrót do ćwiczeń specyficznych dla sportu możliwy po 4–6 tygodniach4
- Po leczeniu chirurgicznym urazów stopnia III częściowe obciążanie jest możliwe od 3. doby pooperacyjnej.
- Przy zastosowaniu adekwatnego leczenia w większości przypadków można odzyskać dobry zakres ruchomości stawu kolanowego bez bólu i niestabilności.
informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje
Widok z przodu prawego stawu kolanowego: 1 = więzadło poboczne boczne, 2 = chrząstka, 3 = łąkotka, 4 = chrząstka, 5 = więzadło poboczne przyśrodkowe
Quellen
Literatur
- Grawe B, Schroeder AJ, Kakazu R, et al. Lateral Collateral Ligament Injury About the Knee: Anatomy, Evaluation, and Management. J Am Acad Orthop Surg 2018; 26(6): 120-7. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Vermeijden HD, van der List JP, DiFelice GS. Primary Repair of the Lateral Collateral Ligament Using Additional Suture Augmentation. Arthroscopy Techniques 2020; 9(8): 1073-7. www.sciencedirect.com
- Olewnik L, Gonera B, Kurtys K, et al. A proposal for a new classification of the fibular (lateral) collateral ligament based on morphological variations. Annals of Anatomy 2019; 222: 1-11. www.sciencedirect.com
- Ho SSW. Lateral Collateral Knee Ligament Injury. Medscape, last updated Nov 30, 2020. emedicine.medscape.com
- Majewski M, Habelt S, Steinbrück K. Epidemiology of athletic knee injuries: A 10-year study. Knee 2006; 13(3): 184-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- van Adrichem RA, Nemeth B, Algra A, et al. Thromboprophylaxis after Knee Arthroscopy and Lower-Leg Casting. N Engl J Med 2017; 376(6): 515-25. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autor*innen
- Lino Witte, Dr. med., Arzt in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Frankfurt a. M.