W tym kontekście urazy związane z inokulacją odnoszą się do urazów, w których patogeny są przenoszone z pacjentów na personel medyczny poprzez penetrację skóry lub błony śluzowej (np. poprzez ukłucie igłą).
Do tej grupy urazów zalicza się nie tylko klasyczne ukłucia igłą, ale również skaleczenia, rozpryski krwi lub wydzieliny do oka i jamy ustnej, a także kontakty zakaźne ze skórą i błoną śluzową.
Postępowanie wstępne
Urazy spowodowane ukłuciem lub skaleczeniem
Nie należy natychmiast zatrzymywać spontanicznego wypływu krwi, ponieważ może on spowodować wypłukanie potencjalnie zakaźnego materiału.
Krwawienie powinno trwać co najmniej 1 minutę.
Należy unikać dalszych działań przy ranie, zwłaszcza ściskania i uciskania bezpośrednio w miejscu wkłucia, aby uniknąć rozprzestrzeniania się patogenu do głębszych warstw tkanek.
Po spontanicznym krwotoku: w razie potrzeby rozszerzyć miejsce wkłucia i dokładnie wypłukać wodą/mydłem lub użyć środka antyseptycznego (środek do dezynfekcji rąk na bazie etanolu lub środek antyseptyczny do skóry).
Informacje na temat pierwszych kroków po ekspozycji na zakażony materiał poprzez rozprysk na błony śluzowe (usta, nos, oczy), skażeniach nieuszkodzonej i uszkodzonej skóry znajdują się w rozdziale „Terapia po ekspozycji na HIV — środki natychmiastowe” w Artykule Zakażenie HIV i AIDS.
test serologiczny w kierunku zapalenia wątroby, jeśli to możliwe również u pacjenta źródłowego
Należy dowiedzieć się, jaki jest stan szczepień osoby poszkodowanej i pacjenta źródłowego.
Należy natychmiast stawić się w szpitalnym oddziale ratunkowym.
z próbką krwi już pobraną od pacjenta źródłowego
lub razem z pacjentem źródłowym
Należy niezwłocznie przetransportować próbki krwi do laboratorium.
np. przez samą osobę poszkodowaną, w razie potrzeby nawet taksówką
Próbka pacjenta źródłowego może zostać zanonimizowana.
Należy podjąć decyzję w sprawie ogólnoustrojowej, farmakologicznej profilaktyki poekspozycyjnej zakażenia HIV (post-exposure prophylaxis - PEP).
Jeśli ryzyko zakażenia jest wysokie, PEP można rozpocząć natychmiast, nawet przed uzyskaniem wyników testu serologicznego (patrz „Wskazania do PEP” w artykule HIV i AIDS).
Po nadejściu wyników badań serologicznych (zwykle ok. 2 godzin od dostarczenia próbki do laboratorium)
decyzja o aktywnym i/lub biernym szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i dalszych badaniach laboratoryjnych w kierunku zapalenia wątroby typu C (patrz rozdziały dotyczące postępowania po ekspozycji w artykułach Zapalenie wątroby typu B i Zapalenie wątroby typu C)
Dodatkowe informacje
Zakłucia igłą należą do najczęstszych wypadków przy pracy pracowników ochrony zdrowia.
Krew jest płynem ustrojowym o największym ryzyku zakażenia.
Ryzyko wydaje się być szczególnie wysokie wśród studentów medycyny i podczas rezydentury chirurgicznej.
Na zwiększone ryzyko narażony jest również personel pielęgniarski, sprzątający i transportujący próbki.
Częśtość występowania wypadków spada, prawdopodobnie dzięki skutecznemu im zapobieganiu.
Odsetek niezgłoszonych przypadków szacuje się na 50–90%.
Większość wypadków jest prawdopodobnie spowodowana ryzykownymi procedurami, trudnymi warunkami pracy i niewystarczająco zabezpieczonymi materiałami roboczymi
Uznanie za wypadek przy pracy
Jeżeli do zakłucia igłą dochodzi podczas wykonywania czynności zawodowych, może ono zostać uznane za wypadek przy pracy, a zakażenia za chorobę zawodową.
Przeprowadzany jest szczegółowy wywiad zawodowy i wywiad dotyczący ryzyka, a o uznaniu zdarzenia za wypadek przy pracy decyduje opinia biegłego.
Wówczas można wdrożyć pewne działania:
odpowiednie zabezpieczenia
specjalistyczne środki terapeutyczne
zmniejszenie zdolności zarobkowych do czasu wypłaty renty
Czasami do uznania danej choroby jako choroby zawodowej konieczne jest całkowite zaniechanie działalności zawodowej.
5–13 na 10 000 zakłuć igłami lub innymi ostrymi narzędziami medycznymi skutkuje przeniesieniem HCV
Inne patogeny
Z punktu widzenia zakażenia, zranienie narzędziem skażonym krwią jest równoznaczne z przeniesieniem niewielkiej ilości krwi. Dlatego w zasadzie wszystkie patogeny, które przenoszą się drogą pozajelitową, mogą zostać tak przeniesione — czyli oprócz wirusów mowa także o bakteriach, pierwotniakach i prionach.
W opisach przypadków przedstawiono przenoszenie ponad 20 różnych patogenów wirusowych i niewirusowych. Przykłady:
Bezpieczne posługiwanie się kaniulami i ostrymi, tnącymi przedmiotami
Szkodliwe przedmioty należy natychmiast usuwać do pojemników odpornych na rozbicie i przekłucie, bezpośrednio w miejscu ich użycia. Pełne pojemniki należy natychmiast wymieniać.
Środki ochrony indywidualnej: rękawice, (nieprzepuszczające płyny) odzież ochronna (nakładana na ubranie robocze/specjalistyczne), okulary ochronne, maska oddechowa
Regularna higiena rąk i pielęgnacja skóry
Dezynfekcja i czyszczenie, sterylizacja
Regularne informowanie o przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy
Środki ochrony indywidualnej (ŚOI)
Rękawice ochronne
Podczas wszystkich czynności, w których należy spodziewać się kontaktu z krwią, składnikami krwi, płynami ustrojowymi lub wydalinami
we wszystkich pracach związanych z czyszczeniem i dezynfekcją
w razie potrzeby fartuchy ochronne (nakładane na ubranie robocze/specjalistyczne) i fartuchy nieprzepuszczające płynów
podczas prac, w których należy spodziewać się zanieczyszczenia odzieży krwią lub płynami ustrojowymi albo wydalinami.
Okulary ochronne lub osłona twarzy (przyłbica) chroniąca usta, drogi oddechowe i oczy
jeśli może wytworzyć się aerozol lub rozprysnąć krew, płyny ustrojowe lub wydzieliny, np. podczas intubacji, odsysania, zabiegów wewnątrz jamy ustnej i zabiegów przezcewkowych
Bezpieczne posługiwanie się kaniulami i ostrymi, tnącymi przedmiotami
Odporne na złamanie i przekłucie pojemniki do usuwania zużytych kaniul itp. bezpośrednio w miejscu ich używania
takie pojemniki należy nosić ze sobą lub zainstalować je na stałe w odpowiednich miejscach przy każdej operacji/ zabiegu.
Źródła
Piśmiennictwo
Kaur M, Mohr S, Andersen G, Kuhnigk O. Needlestick and sharps injuries at a German university hospital: epidemiology, causes and preventive potential - a descriptive analysis. Int J Occup Med Environ Health. 2022; 35: 497-507. PMID: 35661161 PubMed
Autorzy
Thomas M. Heim, dr n. med., dziennikarz naukowy, Fryburg
Nadelstichverletzung; Nadelstichverletzungen; Inokulationsverletzung; Kontamination mit Körperflüssigkeiten; Stichverletzung mit möglicher Übertragung von Krankheitserregern; Schnittverletzungen; HIV-Postexpositionsprophylaxe; PEP; Arbeitsschutz; Arbeitsunfall
Zakłucie igłą (zranienia przy inokulacji)
CCC MK 11.11.2019, keine Postexpositionsprophylaxe für Hep. C empfohlen.
BBB MK 20.09.2022 revidiert, neue LL PeP.
CCC MK 18.11.2019, neue LL;
Revision at 11.12.2015 14:30:47:
Sterkt forkortet med link til FHIs dokument om dette.
Revision at 02.04.2014 08:51:59:
Revidert. Små endringer. MK 20.06.17, komplett für D überarbeitet
W tym kontekście urazy związane z inokulacją odnoszą się do urazów, w których patogeny są przenoszone z pacjentów na personel medyczny poprzez penetrację skóry lub błony śluzowej (np. poprzez ukłucie igłą).
Pierwsza pomoc/Nagłe wypadki
Zakłucie igłą
/link/b27ede8cf3ff4ee0b3929aa682421d2d.aspx
/link/b27ede8cf3ff4ee0b3929aa682421d2d.aspx
zaklucie-igla
SiteDisease
Zakłucie igłą
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no