Co to jest mammografia?
Wiele przypadków raka piersi (raka sutka) jest diagnozowanych podczas przesiewowych badań mammograficznych w ramach wczesnego wykrywania raka piersi. Mammografia polega na wykonaniu zdjęć rentgenowskich piersi. Dawka promieniowania, na które narażony jest organizm podczas badania jest bardzo mała.
Podczas badania pierś jest spłaszczana pomiędzy dwoma płytkami radiologicznymi. Poprzez spłaszczenie, tkanka piersi rozciąga się tak, że można wykonać odpowiednie zdjęcie. Procedura ta zajmuje tylko kilka minut, a całe badanie trwa około 20 minut. Wykonywane są dwa zdjęcia każdej piersi.
Ściskanie piersi może być nieco niekomfortowe, a nawet bolesne, ale trwa tylko przez krótki okres czasu. Ponieważ gęstość i tkliwość piersi zmieniają się w trakcie cyklu miesiączkowego, u kobiet przed menopauzą najlepiej wykonać mammografię w dniach bezpośrednio po miesiączce.
W dniu badania nie należy stosować dezodorantów ani kremów na piersi, gdyż może to wpłynąć na jakość zdjęcia RTG.
Zdjęcia mammograficzne są następnie oceniane przez dwóch lekarzy. Wszelkie zmiany komórkowe można łatwo dostrzec na zdjęciu rentgenowskim, ponieważ mają one większą gęstość niż otaczająca je tkanka piersi.
Mammografia może dawać w niektórych przypadkach fałszywe wyniki. Gęsta tkanka gruczołowa i zmiany w piersi spowodowane wcześniejszym stanem zapalnym mogą czasem bardzo przypominać tkankę nowotworową. Jeśli po wykonaniu mammografii istnieje podejrzenie raka, w celu dalszej diagnostyki przeprowadza się badanie USG (ultrasonografię) oraz biopsję.
Biopsja
Podczas biopsji ze zmienionego miejsca pobiera się próbkę tkanki i poddaje badaniu histopatologicznemu pod mikroskopem. Zazwyczaj do pobrania próbki używa się specjalnej igły, którą wprowadza się do podejrzanej tkanki. Badanie tkanki pozwala na postawienie ostatecznej diagnozy. W wielu przypadkach podejrzenie raka piersi nie zostaje potwierdzone.
Zalety mammografii
Przesiewowe badania mammograficzne mogą wykryć wszelkie zmiany, zanim będziesz mogła je sama wyczuć – dzięki temu rak może być często zdiagnozowany, zanim guz się rozprzestrzeni. Wymagane leczenie może być wtedy mniej intensywne niż w przypadku zaawansowanej choroby.
Szeroko zakrojone międzynarodowe badania wykazały, że regularnie wykonywane przesiewowe badania mammograficzne zmniejszają śmiertelność z powodu raka piersi. Na każde 1000 kobiet, które regularnie poddają się badaniom mammograficznym, można zapobiec śmierci 2-6 kobiet z powodu raka piersi.
Wady mammografii
Jedną ze słabych stron mammografii jest to, że nie pozwala ona na stuprocentowo pewną diagnozę: W nielicznych przypadkach guz nie zostaje wykryty mimo badań przesiewowych.
Ponadto badanie mammograficzne może też wywołać niepotrzebny niepokój. Jeśli zdjęcia rentgenowskie są zbyt niewyraźne lub wskazują na raka, kobieta zostanie poproszona o poddanie się dodatkowym badaniom. Jeśli okaże się, że podejrzenie raka było bezpodstawne, kobieta niepotrzebnie się martwiła czekając na dodatkowe badania. U około 30 na 1000 przebadanych kobiet wyniki mammografii są nieprawidłowe; u 24 z nich to podejrzenie nie potwierdza się, a u 6 faktycznie występuje rak piersi.
Co więcej, niektóre guzy w dłuższej perspektywie nie przekształcają się w groźny nowotwór lub rosną tak wolno, że nigdy nie spowodują żadnych objawów. Ponieważ jednak nie można tego z góry ocenić, wszystkie zdiagnozowane nowotwory są z reguły leczone. Zdarza się więc, że kobiety są poddawane niepotrzebnemu leczeniu. Dotyczy to 9–12 na 1000 kobiet regularnie uczestniczących w przesiewowych badaniach mammograficznych.
Jak często wykonuje się mammografię?
W ramach wczesnego wykrywania raka piersi wszystkie kobiety w wieku 45–74 lat są regularnie zapraszane na badanie mammograficzne w ramach programu NFZ. co 2 lata. Udział w badaniu jest dobrowolny.
Jeśli wyczujesz podejrzane guzki, odczuwasz ból piersi lub inne dolegliwości, lekarz skieruje Cię na mammografię lub badanie ultrasonograficzne piersi (sonomammografię).
Jeśli w rodzinie występowały przypadki raka piersi, należy skonsultować się z lekarzem i dowiedzieć się, czy konieczne są specjalne badania przesiewowe nawet przed ukończeniem 40. roku życia.
Dodatkowe informacje
- Rak piersi
- Rak piersi, kilka faktów i informacji
- Rak piersi, przyczyny
- Rak piersi, sygnaly alarmowe
- Rak piersi, terapia
- rak piersi, przerzuty
- rak piersi, wczesne stadium
- Samobadanie piersi
- Rak piersi (rak sutka) – Informacje dla lekarzy
Autorzy
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (recenzent)
- Dr n. med. Thomas M. Heim, dziennikarz naukowy, Freiburg
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Julia Trifyllis, dr n. med., specjalista w dziedzinie ginekologii i położnictwa, Münster/W.