Jedną z głównych funkcji nosa jest ogrzewanie i nawilżanie wdychanego powietrza. Następnie wilgoć powinna zostać odfiltrowanausunięta z wydychanego powietrza. Sposób, w jaki powietrze przepływa przez nos, decyduje o skuteczności takiej „obróbki powietrza”. Kluczowy dla tej funkcji jest bliski kontakt powietrza z wilgotną błoną śluzową nosa.
Co toCzym jest suchysuche noszapalenie błony śluzowej nosa (rhinitis sicca)?
Nie istnieją jednoznaczne dane na temat częstotliwości występowania, ale nie jest to rzadka choroba. „Rhinitis” oznacza zapalenie błony śluzowej nosa, a „sicca” znaczy suchy. Rhinitis sicca oznacza więc utrzymujący się lub przewlekły stan chorobowy z suchością, nadwrażliwością i podrażnieniem błony śluzowej nosa. Na błonie śluzowej nosamogą możetworzyć się tworzyćsuche zaschnięta powłokastrupy. ChorobaJest tato jestchoroba słabo wyodrębniona i zdefiniowana. Obejmuje różne dolegliwości w obrębie nosa: rhinitis sicca anterior, czyli suchość w przedniej części nosa, pierwotne i wtórne zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa (rhinitis atrophicans), przewlekły zanikowy cuchnący nieżyt nosa (rhinitis atrophicans cum foetore) i zespół pustego nosa (empty nose syndrome — ENS).
Jakie są przyczyny?
Przyczynami suchości błony śluzowej nosa mogą być różne choroby (np. autoimmunologiczne), czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, a także czynniki środowiskowe. Do najczęstszych przyczyn należy ciągłe wdychanie suchego i zakurzonego powietrza, ciepłe, i suche pomieszczenia lub środowiska, drażniące opary, ekspozycja na dym papierosowy, praca z chromem, zażywanie kokainy lub tabaki, działania niepożądane leków i mechaniczne podrażnienia (dłubanie w nosie). Objawy mogą wystąpić również jako powikłanie po operacjioperacjach nosa lub radioterapii w jego obrębie.
Jak objawia się ta choroba?
Najbardziej widoczne objawy to suchy nos i przesuszona warstwa pokrywająca błonę śluzową przy braku wystarczającej produkcji wydzieliny. ZaschniPrzesuszona, zaschnięta powłoka, tworząc strupy może powodować niedrożność nosa, co sprawia dyskomfort. Nos jest podrażniony, może swędzieć i piec. Sporadycznie występują również zaburzenia węchu. Podrażnienie błony śluzowej może w zespole suchego nosa prowadzić do krwawienia z nosa.
W niektórych postaciach tej choroby (rhinitis atrophicans) możemogą dojśpowstawać nieprzyjemnie pachnące strupy, co prowadzi do tworzenia się cuchnącej zaschniętej powłoki, tzw. „cuchnącego nosa”.
Jak rozpoznaje się tę chorobę?
Rozpoznanie opiera się zasadniczo na wywiadzie lekarskim, badaniu zewnętrznym i wewnętrznym nosa, ewentualnie endoskopii nosa i nosogardzieli, testach alergicznych oraz badaniach bakteryjnych i krwi w celu wykluczenia innych chorób.
PowyWymienione wyższeej objawy są typowe dla tej choroby. BadanieW lekarskiebadaniu lekarskim zwykle nie wykazujestwierdza żadnychsię istotnych nieprawidłowości, ale błonajednak śluzowaluzówka może być sucha i pokryta zaschniętą wydzielinąstrupami. JeśliWarto zachodzisprawdzić, reakcjaczy pacjent nie ma alergii na określone substancje, należy wyjaśnić, czy nie jest to alergia. SpecjalistaW otolaryngolog,przypadku skierowania do któregospecjalisty pacjent został skierowany,laryngolog może wykonać endoskopirynoskopię nosa, a takżeoraz dokładne badanie błony śluzowejluzówki i jamy nosowej. w razieJeśli podejrzeniaistnieje podejrzenie choroby zatok przynosowych, możena również zaleciprzeprowadzić wykonanierezonans rezonansu magnetycznegomagnetyczny (RM).
Jak leczy się suchysuche noszapalenie błony śluzowej nosa?
Przewlekłe podrażnienie błony śluzowej nosa może prowadzić do łagodnej nadwrażliwości i dyskomfortu. Błona śluzowa może być na tyle uszkodzona, że w przegrodzie nosowej mogą rozwinąć się przewlekłe owrzodzenia, a nawet perforacje.
W przypadku takiego zapalenia należy chronić śluzówkę i nie narażać jej na działanie czynników drażniących, takich jak kurz, dym papierosowy, spaliny i inne możliwe czynniki wyzwalające. Nie należy również czyścić nosa patyczkami kosmetycznymi, spinkami do włosów lub podobnymi przedmiotami.
Należy zwilżać śluzówkę i smarować ją wazeliną lub inną neutralną maścią albo w razie potrzeby odpowiednim olejkiem. Zabieg ten można wykonywać codziennie wieczorem. Można też stosować krople do nosa z solą fizjologiczną, wdychać roztwór soli fizjologicznej lub płukać nim nos. Roztwór soli fizjologicznej można łatwo przygotować samodzielnie: należy zagotować pół litra wody z łyżeczką soli. Przed użyciem roztwór musi ostygnąć do temperatury pokojowej.
Nie należy stosować kropli do nosa o działaniu obkurczającym! Mogą one jeszcze bardziej podrażnić bolącą śluzówkę i nasilić dyskomfort. Zalecane są aerozole do pielęgnacji nosa z solą fizjologiczną, dekspantenolem lub kwasem hialuronowym.
Jeśli w nosie dojdzie do zakażenia bakteryjnego, czyli skóra będzie czerwona i obrzęknięta, ewentualnie z krostkami w nozdrzach, należy skonsultować się z lekarzem. Lekarz przepisze maść zawierającą antybiotyki, np. mupirocynę.
Rokowanie
Z regułyWystąpienie dolegliwościbakteryjnej sąinfekcji długotrwałe i przewlekłenosa, dlatego terapię należy kontynuować przez dłuższy czas. Objawy można jednak złagodzić dzięki cierpliwości i stosowaniuobjawiającej się zaczerwienieniem i obrzękiem skóry, a czasem także pojawieniem się krostek w nozdrzu, jest wskazaniem do zaleceńkonsultacji lekarzalekarskiej. Lekarz może przepisać maść zawierającą antybiotyk, na przykład z substancją czynną mupirocyną.
Dodatkowe informacje
- Krwawienie z nosa
- Nieżyt nosa — informacje dla personelu medycznego
Autorka
- Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
- Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)