Ziarniniak obrączkowaty

Co toCzym jest ziarniniak obrączkowaty?

Ziarniniak obrączkowaty to łagodna zmiana skórna, która zazwyczaj objawia się małymi grudkami, zwykle ułożonymi w postacikształcie pierścieni. Grudki to niewielkie zgrubienia skórne, które wystają nieco ponad powierzchnię skórycienia. Z czasem ten pierścień grudek częstomoże powiększać swoją średnicę. Grudki mogmają mieć kolor od zabarwienia skóry dolub są lekko czerwonawegozaczerwienione.  Przyczyna Przyczynawystępowania ziarniniaka nie jest znana, ale choroba skóry jest zwykle samoograniczająca się, czyli wyleczenie następuje samoistnie. ChoćChociaż każda zmiana skórna może początkowo jestbudzić niepokojącaniepokój, jest to niegroźnenieszkodliwe zjawiskoschorzenie, któremure może towarzyszywiązać lekkiesię z lekkim swędzeniedzeniem. Aczkolwiek schorzenie zazwyczaj ustępuje samoistnie, co oznacza, że goi się bez interwencji.
Grudki mogą pojawić się w dowolnym miejscu na ciele, ale rzadko na twarzy. Najczęściej pojawiajwystępują się na zewnętrznej lub tylnej części dłoni i stóp.

Istnieją cztery główne typy ziarniniaka obrączkowatego

• Ziarniniak obrączkowaty zlokalizowany – zmiany występują na ograniczonych obszarach skóry.
• Ziarniniak obrączkowaty uogólniony – zmiany są rozległe i mogą obejmować większe powierzchnie ciała.
• Podskórna postać ziarniniaka obrączkowatego – zmiany występują głębiej w skórze, przypominając guzki.
• Ziarniniak obrączkowaty perforujący - grudki i guzki są głębsze, a w miejscach ich pojawienia się mogą powstawać małe otwarte rany lub pęknięcia.

Najczęściej występuje zmiana miejscowa (ograniczona), rzadziej występuje postać rozsiana oraz postać z guzkami pod skórą (podskórna). Bardzo rzadko występuje postać z tworzeniem się ran (perforująca).

Nawet najczęstsza odmiana ziarniniaka obrączkowatego jest stosunkowo rzadka.

Choroba może dotknądotyczyć osób w każdym wieku. Większość przypadków miejscowej postaci ziarniniaka obrączkowatego jest rozpoznawana u osób poniżej 30. roku życia. U kobiet choroba ta występuje dwa razy częściej niż u mężczyzn. U około 15% wszystkich osób z ziarniniakiem obrączkowatym występuje więcej niż dziesięć obszarów z grudkami (postać rozsiana). Są to najczęściej dzieci poniżej 10. roku życia lub dorośli po 40. roku życia. Możliwe, że zmiana ta jest w pewnym stopniu dziedziczna. Wydaje się również, że podlega wahaniom sezonowym, występując najczęściej wiosną i jesienią.

Przyczyny

Przyczyna powstania ziarniniaka obrączkowatego nie jest znana, ale zmiany te odnotowano po urazach, nowotworach, zakażeniach wirusowych, ukąszeniach przez owady oraz po wykonaniu testów skórnych w kierunku gruźlicy.  potwierdzonej w testach skórnych. W tych przypadkach zmiany te interpretowano to jako reakcjereakcję nadwrażliwości, choć nie zostało to udowodnionepotwierdzone. Istnieje również podejrzenie związku z cukrzycą typu 1,jednak aletakże to również nie jest pewneniepewne.

Objawy

JakWysypka opisanoskórna powyżejw postaci niewielkich, istnieją cztery gładkich grudek o barwie skównery, postaciróżowej ziarniniakalub obrlekko czerwonej. Zwykle sączkowatego: one bezbolesne i nie swędzą. Zmiany mogą pojawić się na całym ciele, ale najczęściej występują na bocznych lub grzbietowych powierzchniach dłoni lub stóp

• Miejscowa
• Rozsiana
• Podskórna
• Perforująca

Czas trwania

CzasOkres trwaniawystępowania zmiany skórnejzmian jest zróżnicowany. U ponad połowy osób dotkniętych tym problemem, grudki znikają samoistnie w ciągu od 2 miesięcy do 2 lat. Z kolei przy rozsianym ziarniniaku obrączkowatym zdarzają się przypadki trwające od 3–4 lat do 10 lat lub nawet dłużej. U około 40% pacjentdochodzi do nawrotów występują nawracające zmiany skórne. 

Miejscowy ziarniniak obrączkowaty

Miejscowy ziarniniak obrączkowaty (źródło: American Family Physician)

W 75% wszystkich przypadków jest to miejscowa postać ziarniniakaziarniniak obrączkowategoczkowaty występuje w postaci miejscowej. PostaćZmiana miejscowaskórna rozpoczynazaczyna się jakood pierścieńcienia małych, jędrnychtwardych, grudek pw zabarwieniukolorze skóry lub czerwonych. W miarędalszym rozwoju chorobyprzebiegu centralny obszar może się „normalizować”, a pierścień grudek zaczyna powoli zaczynarozszerzać się powiększać do średnicy nawet 1–5  cm. PoszczególnePojedyncze zmiany skórne mogą bywystępować izolowaneoddzielnie lub łączyć się w większe płaty (blaszki). Najczęściej dotkniętymizmiany obszarami skóry spojawiają grzbietysię dłonina grzbietach rąk i stóp. U ponadPonad 50% pacjentów dochodzi doświadcza samoistnego zmniejszenia sięustąpienia zmian w ciągu 2 lat.

Rozsiane lub uogólnione ziarniniaki obrączkowate

Ta postać ziarniniaka obrączkowatego jest podobna do miejscowej, ale jest bardziej rozległa i składa się z 10 lub więcej obszarów z grudkami. Mogą one zlewać się, onetworząc łączyćpierścieniowate izmiany tworzyćskórne na całym ciele zmiany w kształcie pierścieni, alejednak twarz jest prawie nigdy nie pojawiają sinieobję na twarzyta. Rozsiana postać ziarniniaka obrączkowatego może występować epizodycznie i często trwa dłużej niż postać miejscowa. Nierzadko zdarza się, że zmiana utrzymuje się dłużej niż 3 lub 4 lata.

Podskórny ziarniniak obrączkowaty

Podskórna postać ziarniniaka obrączkowatego występuje głównie u dzieci w wieku 2–4 lat. W tym wariancie szybko rosnące guzki pojawiają się pod skórą na ramionach i nogach, dłoniach, skórze głowy, pośladkach, z przodu kończyn dolnych i wokół oczu. Zmiana skórna może być pojedynczym guzkiem lub grupą guzków. Zmiana skórna może ustąpić samoistnie, lecz może nawrócić w późniejszym czasie.

Perforujący ziarniniak obrączkowaty

Jest to najrzadsza postać ziarniniaka obrączkowatego. Występuje głównie u dzieci i młodych dorosłych, częściej u dziewcząt i kobiet. Perforujący ziarniniak obrączkowaty może występować zarówno w postaci miejscowej, jak i uogólnionej. Postać miejscowa występuje na ramionach i w okolicy miednicy, natomiast częstsza postać - uogólniona występuje na dużych obszarach ciała, ramionach i kończynach dolnych. Zmiany skórne to grudki o wielkości 1–4 mm z centralnym strupem. 25% pacjentów zgłasza świąd, a 25% ból, zwłaszcza w przypadku miejscowych grudek na grzbietachgrzbietowej stronie dłoni lub podeszwach stóp.

Diagnostyka

RozpoznanieDiagnoza następujejest stawiana na podstawie historiiwywiadu chorobymedycznego i typowych objawów. Istotną rolę odgrywa liczba, lokalizacja i wygląd zmian skórnych, ale także wiek i wcześniejsze chorobyschorzenia danej osobypacjenta. W niepewnych przypadkach niepewnych, konieczne jest dodatkowe potwierdzenie za pomocą biopsji dermatologicznej. PróbkaW tkankitym przypadku pobierany jest pobieranafragment itkanki, który jest wysyłanaany do badania mikroskopowego.

Leczenie

Ziarniniak obrączkowaty to zmiana skórna, która leczy się samoistnie. Może to być jednak bardzo długotrwały proces, który trwa kilka lat.

Wpływ różnych form leczenia na ziarniniaka obrączkowatego jest słabo przebadanyprzebadane. Większość piśmiennictwa dotyczącego ziarniniaka obrączkowatego ogranicza się do opisów pojedynczych przypadków, a ich wartość naukowa jest często ograniczona.

Miejscowa postać ziarniniaka obrączkowatego jest samoograniczająca się i w dużej mierze bezobjawowa (poza grudkami). Leczenie zwykle nie jest konieczne. Jednak wielu pacjentów uważa, że grudki są nieestetyczne lub niepokojące i szukają metodymetod leczenia. Istnieją różne leki i laseroterapie, które mogą być stosowane i przynoszą efekty. Jednak leki te leki wykazujmogą czasempowodować silne reakcjedziałania niepożądane i/lub prowadzą do powstawania blizn. Dlatego (z wyjątkiem sporadycznej postaci rozsianej) nie zaleca się żadnego leczenia. Należy uzbroić się w cierpliwość i zaakceptować zmiany skórne jako nieszkodliwe i tymczasowe. W większości przypadków znikną one prędzej czy później bez pozostawienia żadnych blizn. 

Rokowania

Trudno dokładnie powiedzieć, jak szybko zagoi się zmianazmiany skórnarne znikają, ale zwykle dzieje się to w okresie od kliku miesięcy do kilku lat. Tylko w niezwykle rzadkich przypadkach chorobato schorzenie skóryrne może trwać dłużej niż 10 lat. RokowaniePrognozy w przypadkudotyczące tej choroby skórysą jest więczatem dobre.

Dodatkowe informacje

• Ziarniniak obrączkowaty — informacje dla lekarzy

Autorzy

• Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
• Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)