Co to jest łupież pstry?
Definicja
Łupież pstry to choroba skóry wywołana przez drożdżopodobne grzyby z gatunku Malassezia furfur (dawniej znane pod nazwą Pityrosporum). Grzyby te są naturalnie obecne na skórze większości ludzi, ale w rzadkich przypadkach mogą powodować zakażenie skóry. Łupież pstry nie jest zaraźliwy.
Objawy
Na początku zakażenia można zaobserwować wyraźnie odgraniczone obszary z plamami w kolorze brunatnym lub różowym. Plamy te powstają, ponieważ drożdżaki zakłócają prawidłowy rozwój pigmentu skóry. Zwykle plamy pojawiają się na klatce piersiowej i plecach, czasem także w górnych partiach ramion. Zazwyczaj plamy łuszczą się w subtelny, niemal pyłowy sposób i najbardziej uwidaczniają się na suchej skórze. Na skórze opalonej plamy są jasne lub bladoróżowe, natomiast na skórze bladej są brązowawe i łuskowate. Dlatego też plamy są widoczne najczęściej latem, gdy reszta skóry jest opalona od słońca. Sporadycznie występuje łagodny świąd.
Przyczyny
Drożdżopodobne grzyby Malassezia furfur są naturalnie obecne na skórze i głowie u prawie wszystkich dorosłych osób. Gdy grzyby napotkają pewne sprzyjające im warunki, stają się "agresywne", zmieniają formę wzrostu i, powodując zmiany skórne. Do tych sprzyjających czynników, które aktywują grzyby, należy m.in. zwiększona produkcja potu. Do zakażenia dochodzi więc najczęściej latem, kiedy ciepłe, wilgotne środowisko uaktywnia grzyby. Osoby z osłabionym układem odpornościowym, niedożywione i w okresie ciąży są bardziej podatne na zakażenie. Zakażenie nie przenosi się z człowieka na człowieka.
Częstotliwość występowania
- Szacuje się, że w klimacie umiarkowanym na łupież pstry choruje 1-4% populacji, natomiast w obszarach subtropikalnych i tropikalnych nawet 40% osób.
- Choroba występuje rzadko przed okresem dojrzewania i u osób po 65. roku życia.
Badania
- Ze względu na typową wysypkę i zmiany pigmentacyjne w większości przypadków rozpoznanie jest łatwe.
- Jeśli nie ma pewności, lekarze mogą pobrać próbkę płatków skóry za pomocą paska samoprzylepnego i wykryć grzyby pod mikroskopem.
- Za pomocą lampy UV (lampy Wooda) można odróżnić łupież pstry od podobnych infekcji.
Leczenie
- W większości przypadków wystarcza miejscowa terapia kremami lub szamponami przez 1-4 tygodnie. Po rozpoczęciu terapii może minąć kilka miesięcy, aż zmiany pigmentacyjne na skórze znikną.
- Najprostszym sposobem leczenia jest stosowanie szamponu zawierającego dwusiarczek selenu lub ketokonazol, który jest dostępny bez recepty w aptece. Szampon nakłada się na zmienione chorobowo obszary skóry, w tym na skórę głowy, i spłukuje po pięciu minutach. Czas stosowania zależy od danego preparatu.
- Inne środki przeciwgrzybicze stosowane w leczeniu miejscowym to ekonazol, terbinafina i cyklopiroks.
- W przypadku wyraźnego, wielkopowierzchniowego łupieżu pstrego mogą być również przepisane tabletki z substancją czynną o nazwie itrakonazol.
- Długotrwałe leczenie raz w miesiącu przez kilka lat zapobiega nowym nawrotom.
Rokowanie
Rokowanie jest bardzo dobre. Choroba nie pozostawia trwałych blizn ani zmian pigmentacyjnych. Nawroty choroby są jednak częste.
Dodatkowe informacje
- Zakażenia skóry
- Łupież pstry – informacje dla personelu medycznego
Autor
- Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
- Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny MSSW (edytor)