Jakie ryzyko wiąże się z długimi lotami?
Coraz więcej osób podróżuje samolotem w odległe miejsca samolotem. Długi czas lotu, wynoszący od 10 do 15 godzin, nie jest rzadkością. Pasażerowie, siedząc w wymuszonej pozycji, na małej przestrzeni, mają zwykle ograniczone możliwości poruszania się czyi rozprostowania nóg.
Zakrzepica żylna i zatorowość płucna
Siedzenie bez ruchu przez dłuższy czas może być szkodliwe. Zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów w naczyniach krwionośnych w nogach. Krew gromadzi się w żyłach stóp i podudzi. Prawidłowo krew, która powinna być pompowana z powrotem do serca, jest wypychana w naczyniachz naczyń krwionośnych nóg (żyłach) w górę, gdy układ mięśniowynie nóg i ud pracujepracują (tzw. pompa mięśniowa). Podczas chodzenia lub poruszania się w jakikolwiek inny sposób mięśnie naprzemiennie napinają się i rozluźniają. W chwili napięcia mięśni nóg naczynia krwionośne są ściskane przed mięśnie nóguciskane. Ponieważ naczynia krwionośne w kończynach dolnych mają one zastawki zapobiegające cofaniu się krwi, krew jest pchana w kierunku serca iczyli krąży. Długotrwałe siedzenie w bezruchu powodujedoprowadza do zaburzenia krążenia krwi.
Zatrzymany lub spowolniony przepływ krwi powoduje że ta łatwo krzepnie, co wiąże się z ryzykiem powstawania zakrzepów. Te z kolei blokują światło naczyń krwionośnych i wywołują reakcję zapalną (zakrzepica żył głębokich). W niektórych przypadkach zakrzep krwi może się oderwać i przemieścić z krwią w kierunku serca, i a następnie płuc. Konsekwencją może być obecność zakrzepu krwi w płucach (zatorowość płucna) – stan potencjalnie zagrażający życiu.
Powietrze w samolocie jest stosunkowo suche. Odwodnienie organizmu z powodu utraty płynów podczas oddychania zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów krwi. Krew staje się gęstsza, płynie wolniej i szybciej krzepnie. Kolejnym czynnikiem zwiększającym ryzyko jest niskiobnizony poziom tlenu spowodowany niskim ciśnieniem powietrza w kabinie.
Czynniki ryzyka
Ryzyko rozwoju zakrzepicy żył głębokich podczas podróży lotniczych jest niskie u większości osób, jednak wzrasta u podróżujących, którzy posiadają inne, indywidualne czynniki ryzyka.
Znacznie bardziej narażone są osoby, które już miachorowały na zakrzepicę żył głębokich, mają zwiększoną skłonność do zakrzepicy (trombofiliitrombofilia), a także osoby cierpiące na nowotwór lub inneinnych poważnenych chorobychorób.
Do kolejnych czynników ryzyka należy starszy wiek (powyżej 60 lat), historia zakrzepów krwi w rodzinie, przewlekła niewydolność serca, niewydolność oddechowa, zawał serca w przeszłości, unieruchomienie nogi opatrunkiem gipsowym, leczenie hormonalne i duża nadwaga. W ciąży i po porodzie, a także w przypadku nasilonych żylaków kończyn dolnych ryzyko zakrzepów krwi jest nieznacznie większe niż w populacji ogólnej.
Ryzyko wystąpienia zakrzepicy wzrasta wraz z długością trwania podróży i liczbą indywidualnych czynników ryzyka. Osoby z grup ryzyka przedPrzed odbyciem dłuższego lotu, trwającego ponad 6 godzin, osoby z grup ryzyka powinny zasięgnąć porady lekarskiej w sprawie profilaktyki choroby zakrzepowej.
Częstotliwość występowania
Nie istnieją dokładne dane na temat częstości występowania zakrzepów krwi u podróżnych, ale ryzyko rozwoju choroby u osób nieobciążonych jest bardzo niskie,. wW przypadku podróży lotniczych trwających ponad 6 godzin ryzyko zakrzepicy wzrasta około 2 do 4 razy.
Profilaktyka
Ponieważ zakrzepica żył głębokich może prowadzić do powikłań zagrażających życiu, warto przestrzegać kilku prostych zaleceń.
Przed wyjazdem
- Dla osoby z
przed podróżą. - Osobom z
u tychte, u,.który podajePodaje sięnago krótko przed odjazdem na lotnisko. Heparyna jest bardzo skutecznym lekiem przeciwzakrzepowym, którego działanie utrzymuje się przez około 24 godziny. - Dla niektórych osób o
- Należy pamiętać, że nawet mając takie pończochy, należy zadbać o ruch w
Podczas lotu
- Na czas podróży zaleca się ubrać luźne i
ioraz unikać ciasnych skarpet. - Co najmniej raz na godzinę należy wstać i
- Unikać siedzenia ze skrzyżowanymi nogami.
- Pić dużo płynów! Warto mieć świadomość, że spędzając w
- Pić należy przede wszystkim wodę. Należy pamiętać, że zarówno alkohol, jak i
Po locie
- Jeśli pod koniec lotu pojawią się trudności z
- Duszność, bóle w
Rokowanie
Ogólnie rzecz biorąc, istnieje bardzo małe ryzyko zakrzepicy żył głębokich związanej z podróżami lotniczymi. Jednak ryzyko wzrasta wraz z czasem trwania podróży oraz dodatkowymi czynnikami, które obciążeniamiają zdrowotnymizdrowie podróżującegocych.
Dodatkowe informacje
- Zakrzepica żył głębokich (ZŻG)
- Zatorowość płucna
- Pończochy uciskowe
- Profilaktyka zakrzepicy podczas podróży lotniczych – informacje dla lekarzy
Autorka
- Tomasz Tomasik (recenzent)
- Martina Bujard
,dziennikarka naukowa, Wiesbaden(redaktor/recenzent) - Anna Zwierzchowska
, lekarz rezydent, Kraków(edytorredaktor/recenzent)