Co to jest arytmia?
Zaburzenia rytmu serca (arytmia) występują, gdy układ przewodzenia elektrycznego serca nie działa prawidłowo. W tym przypadku impulsy elektryczne nie powstają w sercu lub nie są przekazywane prawidłowo. Może to spowodować, że serce bije zbyt szybko, zbyt wolno lub nieregularnie, na co wskazuje nieregularny puls. Arytmie są klasyfikowane w zależności od miejsca ich powstania w sercu (przedsionek lub komora) oraz szybkości, z jaką bije serce:
- Tachykardia to termin określający szybki puls. Oznacza to, że na minutę przypada ponad 100 uderzeń serca.
- Bradykardia to sytuacja, w której puls zwalnia. Oznacza to, że w spoczynku puls wynosi mniej niż 60 uderzeń na minutę.
Nie wszystkie tachykardie i bradykardie są patologiczne. W trakcie wysiłku fizycznego może wystąpić np. tachykardia, aby zapewnić dostarczenie całemu organizmowi odpowiedniej ilości krwi bogatej w tlen. Z kolei sportowcy często mają tętno spoczynkowe poniżej 60 uderzeń na minutę, ponieważ ich serce jest bardzo wydajne (pompuje dużo krwi w jednym uderzeniu).
Co to jest zespół Wolffa-Parkinsona-White'a?
Zespół Wolffa-Parkinsona-White'a jest zaburzeniem rytmu serca. Jest ono spowodowane występowaniem tzw. drogi dodatkowej, czyli niewłaściwego szlaku elektrycznego w sercu, który powoduje błędne rozchodzenie się impulsów elektrycznych. Ta dodatkowa droga przewodzenia stanowi skrót dla impulsu między przedsionkiem a komorą. Impuls elektryczny przemieszcza się wzdłuż dodatkowej drogi i dociera do komory szybciej niż gdyby podążał normalną drogą przewodzenia. Sprzyja to kołataniu serca (tachykardia), jak również migotaniu lub trzepotaniu przedsionków. Arytmia ta ma liczne podtypy. Zespół WPW jest jedną z najczęstszych przyczyn arytmii w dzieciństwie.
Jeśli u pacjentów z zespołem WPW wystąpi migotanie lub trzepotanie przedsionków, są oni bardziej narażeni na wystąpienie poważnych zaburzeń rytmu. W rzadkich przypadkach rozwój migotania przedsionków w zespole WPW może stwarzać większe ryzyko nagłego zgonu.
Choroba występuje u 0,1–0,3% populacji. Spośród nich około połowa nie wykazuje innych oznak choroby serca. Schorzenie to występuje około dwa razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Zazwyczaj są to osoby młode i zasadniczo zdrowe. Chociaż stan ten może wystąpić w każdym wieku, jest najczęściej diagnozowany u dzieci i młodych dorosłych, którzy szukają pomocy medycznej z powodu kołatania serca.
Objawy
Epizody kołatania serca występują często i u wielu osób podczas wytężonej aktywności lub stresu. Jednak mogą one również wystąpić bez żadnego powodu. Podczas ataku puls wynosi 150–250 uderzeń na minutę, co może prowadzić do spadku ciśnienia tętnicze. Może to powodować lekki dyskomfort w klatce piersiowej lub kołatanie serca, a nawet poważne skutki dla układu krążenia. Czasami zespół WPW jest rozpoznawany podczas rutynowego elektrokardiogramu (EKG) w spoczynku.
Zespołu WPW nie można wykryć poprzez osłuchanie serca czy płuc (część tzw. badania fizykalnego lub klinicznego).
Diagnostyka
Decydującym badaniem jest EKG. Może ono wykazywać typowe lub normalne wyniki dla tego stanu. U około 20–30% pacjentów EKG jest niemiarowe, co oznacza, że rozpoznanie może zostać przeoczone.
W pewnych sytuacjach zaleca się cewnikowanie serca, aby zmierzyć przewodnictwo drogi dodatkowej i ustalić, czy wywołuje ona poważne arytmie.
Leczenie
Celem leczenia jest zatrzymanie arytmii w ostrym stanie i zapobieganie kolejnym atakom.
W niektórych ostrych przypadkach z poważnym wpływem na krążenie, wstrząs elektryczny może być konieczny, aby serce odzyskało swój stabilny rytm. W profilaktyce i terapii innych ostrych napadów mogą być niezbędne leki.
Ablacja prądem o częstotliwości radiowej jest stosowana u większości objawowych pacjentów. Zabieg wykonuje się w ramach cewnikowania serca. W procesie tym dochodzi do lokalizacji i sklerotyzacji dodatkowej drogi przewodzenia. Terapia jest bardzo skuteczna i zazwyczaj prowadzi do wyleczenia pacjenta. Powikłania są rzadkie i dotyczą ok. 1% leczonych.
Rokowanie
Pacjenci z zespołem WPW i ciężkimi objawami mają bardzo dobre rokowania, jeśli drogi dodatkowe zostaną poddane ablacji.
W kwestii śmiertelności na skutek takich arytmii dane są skąpe. W większości badań podawana częstość występowania nagłego zgonu sercowego jest na poziomie 3–4%. W przypadku pacjentów bezobjawowych ryzyko wynosi około 0–0,6%.
Dodatkowe informacje
- Migotanie i trzepotanie przedsionków
- Cewnikowanie serca
- Zespół Wolffa-Parkinsona-White'a (zespół WPW) – Informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Markus Plank, mgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
- Thomas Fühner, dr hab. n. med., specjalista chorób wewnętrznych i pneumologii, Hanower
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent