Czym
Skolioza – czym jest skolioza?
Definicja
SkoliozęSkolioza określa się jakoto trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa, (które obejmuje jednoczesne skrzywienie i obrót kręgów wokół ich osi). PrzyczynąOznacza jest zniekształcenie, czyli ustawienie kręgów w taki sposóbto, że kręgosłup jest jednocześnie zgitylko wygina sięty na boki, ale także obraca, co prowadzi do jego nienaturalnego kształtu. Skolioza może manifestować się w bok i obrpostaci charakterystycznego "garbu żebrowego" lub "wału lędźwiowego", któcony.re Kiedystają się widoczne, gdy pacjent pochyla się do przodu, kręgi obracają się wraz z żebrami, przez co często uwydatnia się „garb żebrowy” lub „wał lędźwiowy”.
W niektórychSkolioza przypadkachmoże występuje tak zwana wtórna skolioza powstającapować w wyniku innegodwóch schorzeniaformach:
- Skolioza
np.strukturalnaz powodu– jest to trwałe zniekształcenie kręgosłupa, które jest wynikiem wrodzonych lub nabytychchoróbwadukładukostnych,kostnego,zaburzeń mięśniowych czy uszkodzeń nerwów. - Skolioza
lubczynnościowazaburzeń–mięśni, bądź po zabiegachpowstaje wobszarzeklatkiwynikupiersiowej.Jednakzmianyskolioza może również występować bez zmian strukturalnych w kręgosłupiepostawy, np.w kontekściezzmienionej postawy w wynikupowodu bólu lubz powoduasymetrycznegopochyleniaustawienia miednicy, i jest odwracalna.Mówi się wtedy o skoliozieSkolioza czynnościowej,ciowaktóra zwykle ustępuje po zmianie postawy (jest odwracalna).Wiele skolioznie wiąże siępoczątkowozz niewielkimtrwałymidyskomfortem.zmianamiCzasamiwpacjenci nie odczuwają żadnego dyskomfortu. Często wykrywa się je przypadkowo. Silne boczne odchyleniestrukturze kręgosłupamoże jednak również prowadzić do problemów np.bólu i trudności z oddychaniem.
Częstotliwość występowania
OkoSkolioza dotyczy około 3–5 na każde 1000 dzieci, luba nastolatkówleczenie majest skoliozę.konieczne W przypadkuu 3 na 1000 pacjentów należy wprowadzić leczenie. Skolioza idiopatyczna, której przyczyny są nieznane, występuje siedem razyznacznie częściej u dziewcząt niż u chłopców – jej częstość jest siedmiokrotnie wyższa u dziewcząt.
KlasyfikacjaRodzaje skoliozy
-
WSkolioza idiopatyczna – stanowi około 80% przypadkówjest to skolioza idiopatyczna tj.o nieznanejPrzyczynyprzyczynie.sąChorobanieznane,taalejestistniejączęściowo genetycznie uwarunkowana i dziedziczna. Podejrzewa się równieżsugestie, żeprzyczynąmogąbymieć na nią wpływ czynniki genetyczne, zaburzenia mięśniowelub, hormonalne,choroby nerwównerwowe lub zmniejszona gęstość kości.Uważa siCzę, żesto dochodzi do nierównomiernego wzrostu kręgów, copowodujeprowadzi do ichrotacjęrotacji. Znacząca różnica wbyćrównieżprzyczyną skoliozy. Nie udowodniono, aby nieprawidłowa postawa ciała lub intensywna aktywnośsprzyjaćsportowa obciążająca jedną stronę ciała sprzyjałyrozwojowi skoliozy. -
W rzadszychSkoliozaprzypadkachstrukturalnaprzyczyną–skoliozymożemogą bymiećokreśloneróżnechoroby. Mogą one należeć do następujących grupprzyczyny:- Zaburzenia kości
i–tworzenianp.kości: skolioza spowodowana jest deformacjamideformacje kręgówszyjnych, połączeń kręgowych lub żeberlub chorobami układowymi szkieletu., - Przyczyny neuropatyczne
:– uszkodzenie nerwów,ma negatywnyktóre wpływywa na mięśnie ico powoduje skoliozęnp.Przykłady:choroba Heinego-Medina, jamistość rdzenialub, ataksja Friedreicha., - Zaburzenia
układumięśniowe – np. dystrofie mięśniowego:niowe, wrodzone choroby mięśnipowodują skoliozę np. przy postępującychdystrofiach mięśniowychi wrodzonych chorobach mięśni., W wyniku zwZwłóknień:knieniazwłóknienie–tkankimogąłącznej rozwija siwystęna przykładpować pourazieurazach lubzabieguzabiegachi może zmieniać położenie trzonów kręgów.chirurgicznych,- Choroby układowe
:skolioza–występujenp.przy niektórych chorobach układowychneurofibromatoza,takich jakneurofibromatoza,zespół Marfana, wrodzona łamliwość kościlubczy achondroplazja.
- Zaburzenia kości
KiedyObjawy należyi zasięgnąć porady lekarskiej?diagnoza
RozwójSkolioza skoliozyczęsto zwykle trwa przez długi czas i początkowo jest bezbolesny. Niemniej jednak jeśli podejrzewarozwija się skoliozę, należy ją jak najszybciej zdiagnozować. Wczesne wykrycie jest ważne, aby zapobiec rozwojowi skoliozystopniowo i w początkowych stadiach możliwyme powiknie wywołaniom.
Diagnostyka
Rozpoznanieywać stawia się zwykle na podstawie występującychsilnych objawów. Wiele osób, badaniaszczególnie lekarskiegodzieci, i zdjnie odczuwa bólu, jednak w miaręcia rentgenowskiegowzrostu skrzywienia kręgosłupa. Skoliozęmogą można zauważywystąpić np. podczas bilansu zdrowia dziecka.
W jaki sposób objawia się skolioza?
Stan ten występuje lub pogarsza siętrudności w miarę rośnięcia.oddychaniu, Osobybóle dotkniętepleców tąoraz chorobą szybciejszybkie męczączenie się podczas aktywności fizycznej,.
Objawy zwłaszczaskoliozy podczas wysiłku obciążającego jednmogą stronobejmować:
- Asymetrię ciała, np.
Dzieciomnierównośćze skoliozą strukturalną zwykle nie doskwierają silniejsze bóle plecównipoziomie ramion lub bioder, - Widoczny garb żebrowy
ichlubrówieśnikom.Cowałjestlędźwiowyprzedmiotem–badania?Podczas badania przedmiotowego badauwydatniające sięw całości górną część ciała i nogi. Na przykład zwraca się uwagę na postawę głowy i położenie miednicy. Można zauważyć różnicę w długości nóg. Łopatki mogą się również znajdować na różnych wysokościach. Można na przykład zaobserwować, że w pozycji stojącej kręgosłup swoim kształtem przypomina literę „S” lub „C”. Następnie ocenia się kręgosłup, gdy pacjent pochyla się do przodu., - Zniekształcenie
Żebrakręgosłupai odcinek–lędźwiowywidocznemogąwwyraźniepostaciwystawaćliter(„garb żebrowyS” lub „waC” w pozycji stojącej, - Zróżnicowanie długości
lędźwiowy”)nóg.
Diagnostyka Ponadtoskoliozy przeprowadzaopiera się na ogółbadaniu badanie przedmiotowe i badanie neurologiczne.
Badania rentgenowskie i inne
Aby lepiej ocenić stopień skoliozy, za pomocą zdjęć rentgenowskich wyznacza się kąt według metody Cobba. Pozwala to na określenieklinicznym, w jakim stopniutym u pacjentaobserwacji rozwiniętepostawy jestciała bocznei skrzywienieruchomości kręgosłupa, a także na zdjęciu rentgenowskim, które umożliwia ocenę kąta skrzywienia (metoda Cobba). DoW celu oceny ryzyka progresji chorobyskoliozy służyywa się tak zwanyże kątta żebrowo-kręgowygowego wg Mehty. Zdjęcia rentgenowskie można również wykorzystać do wykrywania wad rozwojowych kręgosłupa. Konieczne mogą być dalsze badania, np. RM lub TK.
TerapiaLeczenie skoliozy
Ogólne
Leczenie skoliozy zależy m.in. od stopnia skoliozy (określenie kąta według metody Cobba)skrzywienia, wieku pacjenta, a także potencjału wzrostu i wszelkich czynnikóworaz ryzyka dalszego rozwoju choroby. Zazwyczaj opiekę zapewniają ortopedzi lub pediatrzy.
Celem leczeniaterapii jest zapobieganie pogłębianiu się skoliozy oraz jejzmniejszenie ryzyka powikłaniomań. W leczeniu stosuje się:
- Gorset ortopedyczny – stosowany,
utrzymaniegdyruchomościkąti łagodzenie bólu. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie.Leczenie skoliozy za pomocą gorsetu ortopedycznegoJeśli skrzywienieskrzywienia przekracza 20–-25stopni° lub gdy skoliozaszybkopostępuje,.zalecaGorset nosi sięleczeniezwykleza pomocą gorsetu ortopedycznego. Jeśli to możliwe, gorset powinno się nosićprzez 23kontrolę idopasowanienależykontrolujeprzeprowadzaćsię co 4–6 miesięcy.W przypadkuGorset jest skuteczny tylko u dziecido trzeciego roku życia podejmuje się próbę odstawienia gorsetu po roku. W przypadku starszych dzieci leczenie można również kontynuować do okresu dojrzewania,w przypadkuktóredziewczjeszcze rosnąt,na przykład przez dwa lata po pierwszej miesiączce. Gorseti nie będzie jużprzydatnypomocny po zakończeniu wzrostu lub gdy kąt skrzywienia przekroczy 45stopni°. - Fizjoterapia
jest–ważnąpomagametodąwuzupełniającąpoprawie postawy,alewzmocnieniu mięśni, a także w nauce prawidłowego użytkowania gorsetu. Choć nie madanychjednoznacznych dowodów natematjej skuteczności.ćCelemw leczeniu skoliozy, jestoptymalizacjatopostawy,istotnawzmocnieniemetodamięśniwspomagająca. - Sztywny
lub nauka prawidłowego korzystania z gorsetu.Opatrunekopatrunek gipsowyW– stosowany w przypadku wczesnej skoliozy idiopatycznejwe wczesnymu dzieciństwiedoponiżejpiątego5. roku życiamożna zastosować sztywny opatrunek gipsowy (z ang.casting). Zakłada się go w uśpieniu i ma onMa na celuwyprostowanieprostowanie kręgosłupa.,Gipsadopasowujepo pewnym czasie przechodzi siętrzydorazyleczeniaw miesiza pomocącu. Następnie wprowadza się leczenie przy pomocygorsetu. - Chirurgia
chirurgicznyW niektórych–przypadkach,zalecanazwłaszczawprzyprzypadku dużymych kącietówCobbaskrzywienia (odok.40–50stopni°)i progresjilubchoroby,gdyzalecaskoliozasiszybko postęleczenie chirurgicznepuje.IstniejeZabiegkilkachirurgicznymetodpolegachirurgicznych,natakich jak stabilizacjastabilizacji kręgosłupa,metodączęstozespoleniaprzykręgów lub wszczepienieużyciu pręta stabilizującegotów wydłużanegoających się wPrętOperacjawydłużapozwalasina poprawęokoło dwa razy w ciągu roku – w zależności od wzrostu – w drodze niewielkich zabiegów chirurgicznych. Techniki chirurgiczne są stale rozwijane, aby umożliwić ruchomośćpostawy, aprawidłowyzapobiegawzrostdalszym deformacjom.
Fizjoterapia
Zabieg
Rokowanie W raziei potrzeby zaleca się stosowanie gorsetu po operacji.
Dalsze działania
przebieg
Dzieci dotknięte chorobą powinny uczestniczyć w zajęciach fizycznych razem z rówieśnikami. Nie zaleca się, by nosiły ciężkie plecaki. Trening fizyczny nie wpływa jednak na spontaniczny przebiegPrzebieg skoliozy idiopatycznej.
Przebieg i rokowanie
W zależnościy od przyczynywielu i stopniaczynników, skoliozyw jej przebieg jest różny i może wahać siętym od spontanicznegowieku zmniejszenia do poważnego pogorszeniapacjenta, którestopnia wymagaskrzywienia leczeniaoraz chirurgicznego.przyczyny Rozwój skoliozy zwykle spowalnia, gdy pacjent przestaje rosnąćschorzenia. Skolioza często nie powoduje żadnych istotnych powikłań medycznych, ale może prowadziustępować dolub widocznychpostępować, deformacjia jej skutki mogą obejmować zarówno problemy estetyczne (widoczna deformacja ciała), jak i związanych z nimizdrowotne problemów psychospołecznych. Do rzadkich powikłań należą m.in(np. trudności z oddychaniemw oraz ograniczenia przy siedzeniuoddychaniu, staniuograniczenie ruchomości). W większości przypadków skolioza nie prowadzi do poważnych problemów medycznych, jednak może wywołać trudności psychospołeczne, szczególnie w okresie dojrzewania.
Rokowanie jest lepsze, gdy skolioza zostaje wykryta i chodzeniu leczona we wczesnym stadium. NegatywnymiU czynnikamiwiększości ryzykapacjentów progresjirozwój choroby są:spowalnia skrzywieniepo zakończeniu wzrostu, ale w kształcie literyprzypadku „S”,dużych kąt Cobba większy niż 30 stopni lub młody wiekskrzywień (pierwszapowyżej manifestacja40°) chorobymoże przedbyć okresemkonieczne dojrzewanialeczenie lub w jego trakcie)chirurgiczne.
Dodatkowe informacje
- Skolioza, leczenie
- Skolioza – informacje dla lekarzy
AutorkiAutorzy:
- Kalina van der Bend, lekarz
, Balchownia(recenzent) - Hannah Brand, absolwentka studiów medycznych, Berlin
- Marleen Mayer, lekarka, Mannheim