Co to jest żółta gorączka?

Komar żółtej gorączki (komar egipski)

Definicja

Żółta gorączka to choroba tropikalna wywoływana przez wirusa z rodzaju flawiwirus. Do przeniesienia dochodzi poprzez użądlenia komarów. Choroba może prowadzić do zapalenia tkanki limfatycznej, wątroby, nerek i/lub serca. Ciężka choroba związana z żółtą gorączką może w końcu doprowadzić do poważnego uszkodzenia wątroby, a nawet śmierci.

Objawy

Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 3–6 dniach od zakażenia. Choroba może mieć łagodny, grypopodobny przebieg (zwłaszcza u dzieci), ale może też dojść do szybkiego rozwoju ciężkiej postaci choroby.

Choroba zazwyczaj zaczyna się od nagłego wystąpienia gorączki, dreszczy, bólu głowy, mięśni i stawów oraz nudności z wymiotowaniem. Możliwe jest również zaczerwienienie twarzy, zapalenie spojówek i krwawienie pod skórą lub na błonach śluzowych. W większości przypadków objawy ustępują po 3–4 dniach. Ale niektórzy pacjenci (ok. 15%) w ciągu 24 godzin po krótkotrwałej poprawie przechodzą nawrót choroby z niskim ciśnieniem tętniczym i zwolnionym rytmem serca. W tych przypadkach mogą wystąpić ciężkie objawy z uszkodzeniem wątroby, żółtaczką i niewydolnością nerek. Możliwe jest krwawienie pod skórą, w jelitach i w drogach moczowych.

Przyczyny

Żółtą gorączkę wywołuje arbowirus grupy B, należący do rodzaju flawiwirus. Zakażeni ludzie lub małpy mają duże ilości wirusa we krwi i zarażają komary-wektory. Wirus jest również przenoszony z jednego pokolenia komarów na następne. Zakażenie jest możliwe na wysokościach do 2500 m.

Częstość występowania

Na całym świecie co roku na żółtą gorączkę zapada 140 000–200 000 osób. Ponad 90% wszystkich zachorowań występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Żółta gorączka występuje również w tropikalnych rejonach Ameryki Południowej i Środkowej (między 15. równoleżnikiem na północ i południe). Dzieci na tych terenach są szczególnie podatne na zakażenia, ponieważ nie wykształciły jeszcze naturalnej odporności. Choroba nie występuje w Azji.

W Europie w latach 2000–2004 odnotowano tylko 2 przypadki u osób nieszczepionych. U osób zaszczepionych nie rejestruje się prawie żadnych przypadków zachorowań.

Badania dodatkowe

• jednoznacznym dowodem na zachorowanie są badania krwi, w których bezpośrednio wykrywa się kontakt z wirusem lub składnikami wirusa
dalsze badania mogą wyjaśnić, które narządy są dotknięte
• np. badanie krwi i moczu
• osoby chore przyjmowane są na oddział zakaźny do szpitala w celu izolacji i leczenia.

Leczenie

• nie ma swoistej terapii przeciwko żółtej gorączce
• leczenie ma na celu łagodzenie objawów i zapobieganie poważnym uszkodzeniom narządów
• szczególnie niezbędne jest utrzymanie dobrego bilansu płynów i elektrolitów.

Co możesz zrobić sam?

• przed podróżą do obszarów zagrożonych należy zasięgnąć porady dotyczącej szczepień p
• onieważ szczepionka przeciwko żółtej gorączce jest bardzo wrażliwa, szczepienie może być przeprowadzone tylko w specjalnie certyfikowanych punktach szczepień przeciwko żółtej gorączce
• międzynarodowe świadectwo szczepienia jest ważne od 10. dnia po szczepieniu.

Zapobieganie

• komary żółtej gorączki żądlą zazwyczaj o zmierzchu, dlatego o tej porze warto zachować szczególną ostrożność, stosując środek odstraszający komary
szczepionka przeciwko żółtej febrze zapewnia w prawie 99% ochronę przed chorobą po podaniu jednej dawki
• szczepienie wykonuje się żywą szczepionką atenuowaną
• szczepienie przypominające jest zalecane po 10 lub więcej latach od pierwszego szczepienia, jeśli planowany jest ponowny pobyt na obszarze zagrożonym
• dzieci, które zostały zaszczepione przed ukończeniem 2 lat, powinny otrzymać szczepienie przypominające przed nowym pobytem w obszarze zagrożonym lub jeśli nadal tam przebywają, jeśli od pierwszego szczepienia upłynęło 5 lub więcej lat.

Rokowanie

• 10–20% osób, które zachorują na żółtą gorączkę, umiera
  
  • jeśli zakażenie jest ciężkie, śmierć następuje zwykle między 6. a 10. dniem
  • powikłania występują częściej u pacjentów powyżej 65. roku życia oraz u osób z osłabionym układem odpornościowym
• po pokonaniu choroby osoby nią dotknięte nie mogą ponownie zachorować na żółtą gorączkę.

Dodatkowe informacje

• Żółta gorączka — informacje dla lekarzy

Autor

• Hannah Brand, dr n. med., lekarz, Berlin
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent