Streszczenie
- Definicja: Ropień poniżej przepony.
- Częstość występowania: Rzadko, dokładne dane nieznane.
- Objawy: Często wysoka gorączka pooperacyjna bez wyraźnej przyczyny, ból brzucha.
- Badanie fizykalne: Pogorszenie stanu ogólnego, gorączka, niespecyficzne objawy miejscowe.
- Diagnostyka:Rozpoznanie stawia się na podstawie badania ultrasonograficznego i w razie potrzeby TK jamy brzusznej.
- Leczenie:Drenaż ropnia, w razie potrzeby antybiotykoterapia
Informacje ogólne
Definicja
- Ropień poniżej przepony, często po prawej stronie1
Częstość występowania
- Około 3% zabiegów z zakresu chirurgii trzewnej skutkuje pooperacyjnym zapaleniem otrzewnej.2
- Dokładne dane dotyczące ropnia podprzeponowego nie są znane.3
Etiologia
- Głównie pooperacyjny3
- W następstwie innych zakażeń wewnątrz jamy brzusznej, takich jak perforacja wrzodu, zapalenie pęcherzyka żółciowego lub zapalenie wyrostka robaczkowego
- Pourazowy
Czynniki predysponujące
- Operacje wewnątrz jamy brzusznej
- Nieswoiste zapalenie jelit
- Cukrzyca
ICD-10
- K65 Zapalenie otrzewnej
- K65.0 Ostre zapalenie otrzewnej
- T81.4 Powikłania zabiegów, niesklasyfikowane gdzie indziej
- T81.4 Zakażenie po zabiegu, niesklasyfikowane gdzie indziej
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Diagnostyka wstępna na podstawie wywiadu i obrazu klinicznego
- Uwidocznienie ropnia za pomocą USG lub innych technik obrazowania
Diagnostyka różnicowa
Wywiad lekarski
- Gorączka pooperacyjna (przerywana lub ciągła)
- Ból w górnej części jamy brzusznej
- Ewentualnie ból w dolnej części klatki piersiowej lub ból barku po tej samej stronie, nasilający się przy wdechu
- W przypadku towarzyszącego wysięku opłucnowego może wystąpić duszność i kaszel.
Badanie przedmiotowe
- Pogorszenie stanu ogólnego
- Gorączka
- W zależności od umiejscowienia ropnia, może wystąpić tkliwość brzucha w prawym lub lewym górnym kwadrancie oraz miejscowa lub uogólniona obrona mięśniowa.3
- Ewentualnie stłumiony odgłos opukowy w przypadku wystąpienia wysięku opłucnowego po tej samej stronie
- Tachykardia
- Spadek ciśnienia tętniczego
Badania uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego
- Obrazowanie ultrasonograficzne ropnia
- W razie potrzeby badania laboratoryjne (morfologia krwi, CRP), które są przydatne tylko w przypadku niejasnych wyników; przy podejrzeniu ropnia podprzeponowego zaleca się szybkie przyjęcie do szpitala.
Diagnostyka specjalistyczna
- TK jamy brzusznej
- W razie potrzeby RTG klatki piersiowej lub USG opłucnej przy podejrzeniu wysięku opłucnowego3
- Posiew z aspirowanej zawartości ropnia
Wskazania do hospitalizacji
- Skierowanie w przypadku podejrzenia choroby
Leczenie
Cele leczenia
- Wyeliminowanie zakażenia
- W razie potrzeby usunięcie przyczyny
Ogólne informacje o leczeniu
- Małe ropnie podprzeponowe mogą również ustąpić samoistnie.
- Zazwyczaj jednak konieczny jest drenaż przezskórny lub endoskopowy.4
Leczenie farmakologiczne
- Uzupełniająca antybiotykoterapia, stosowane są głównie cefalosporyny i metronidazol.4
Leczenie chirurgiczne
- Większe, dostępne ropnie mogą być drenowane przezskórnie lub endoskopowo pod kontrolą USG.4-5
- W rzadkich przypadkach wskazany może być również otwarty drenaż chirurgiczny.
- Drenaż chirurgiczny jest wymagany, jeśli drenaż przezskórny nie przynosi pożądanego efektu lub jeśli drenaż pod kontrolą USG nie jest możliwy.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Powikłania
- Niedodma i zapalenie płuc
- Zapalenie otrzewnej
- Posocznica
- Niewydolność wielonarządowa
Rokowanie
- Wczesna diagnoza i leczenie mogą znacznie zmniejszyć liczbę powikłań.
- W przypadku ciężkiej sepsy śmiertelność wynosi 18–30 %.6
Źródła
Piśmiennictwo
- Ćwik G, Solecki M, Pedowski T, et al. Intra-abdominal abscesses – current diagnosis and therapy. Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny . 2010; 5(5): 241-250 termedia.pl (dostęp: 14.04.2024)
- Nassour I, Fang SH. Gastrointestinal perforation. JAMA Surg 2015; 150:177. PubMed
- Baum P, Diers J, Lichthardt S, Kastner CN, et al. Mortality and complications following visceral surgery—a nationwide analysis based on the diagnostic categories used in German hospital invoicing data. Dtsch Arztebl Int 2019; 116: 739–46. DOI: 10.3238/arztebl.2019.0739 www.aerzteblatt.de
- Ravi GK, Puckett Y. Subphrenic Abscess. In: StatPearls, Treasure Island (FL) www.ncbi.nlm.nih.gov
- John E. Mazuski, Jeffrey M. Tessier, et al.The Surgical Infection Society Revised Guidelines on the Management of Intra-Abdominal Infection.Surgical Infections.Jan 2017.1-76.http://doi.org/10.1089/sur.2016.261 www.liebertpub.com
- Morita S, Kamimura K, Suda T, et al. Endoscopic ultrasound-guided transmural drainage for subphrenic abscess: report of two cases and a literature review. BMC Gastroenterol. 2018 Apr 27;18(1):55. doi: 10.1186/s12876-018-0782-2. PMID: 29699494; PMCID: PMC5921389. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Hecker A, Reichert M, Reuß CJ, et al. Intra-abdominal sepsis: new definitions and current clinical standards. Langenbecks Arch Surg. 2019 May;404(3):257-271 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
- Adam Boruch, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, NZOZ Alma Med sp. z.o. Turośń Kościelna (recenzent)
- Sławomir Chlabicz, prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej; Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
- Bonnie Stahn, dr n. med, specjalista medycyny ogólnej, Hamburg