Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Guzy jajnika są klasyfikowane w zależności od tkanki, z której się wywodzą: nabłonek, zrąb, komórki rozrodcze.
• Rak: złośliwy guz nabłonkowy
• Pięć częstych typów histologicznych nowotworu jajnika:
  1. surowiczy o wysokim stopniu złośliwości, niskozróżnicowany (high grade serous carcinoma — HGSC)
  2. jasnokomórkowy (clear cell carcinoma — CCC)
  3. endometrioidalny (endometrial carcinoma — EC)
  4. surowiczy o niskim stopniu złośliwości, wysokozróżnicowany (low-grade serous carcinoma — LGSC)
  5. śluzowy (mucinous carcinoma — MC)
• Mięsakorak: złośliwy guz mieszany z przewodów Müllera, z komponentami nabłonkowymi i mezenchymalnymi (rzadki)

• Guz Brennera – rzadki, najczęściej niezłośliwy, nabłonkowo-podścieliskowy nowotwór jajnika.¹

Klasyfikacja zaawansowania

Ocena stopnia zaawansowania (Międzynarodowa Federacja Ginekologii i Położnictwa, Fédération International de Gynécologie et d'Obstétrique — FIGO)²

• Stadium I: guz ograniczony do jajników
  • IA: guz ograniczony do jednego jajnika
  • IB: guz z zajęciem obu jajników
  • IC: guz w jednym jajniku lub obu jajnikach z:
    
    • IC1 śródoperacyjne rozerwanie torebki guza („surgical spill”): pęknięcie guza podczas operacji, uwolnienie komórek nowotworowych do jamy brzusznej lub miednicy
    • IC2: naruszenie torebki przed operacją lub guz na powierzchni jajnika
    • IC3: komórki nowotworowe w wodobrzuszu lub popłuczynach z otrzewnej
• Stadium II: rozsiew ograniczony do miednicy mniejszej
  • IIA: zajęcie i/lub wszczepy na powierzchni macicy i/lub jajowodów
  • IIB: zajęcie innych struktur wewnątrzotrzewnowych w miednicy
• Stadium III: zajęcie jednego lub obu jajników oraz potwierdzony cytologicznie lub histologicznie rozsiew do otrzewnej poza miednicę mniejszą i/lub zajęcie węzłów chłonnych zaotrzewnowych
  
  • IIIA1: obecność tylko w węzłach chłonnych zaotrzewnowych (potwierdzone cytologicznie lub histologicznie)
    
    • IIIA1(i): największa średnica przerzutu do 10 mm
    • IIIA1(ii): największa średnica przerzutu >10 mm
  • IIIA2: rozsiew mikroprzerzutów do otrzewnej poza miednicę mniejszą
  • IIIB: makroprzerzuty ≤2 cm z rozsiewem do otrzewnej poza miednicę mniejszą
  • IIIC: makroprzerzuty >2 cm z rozsiewem do otrzewnej poza miednicę mniejszą
• Stadium IV: przerzuty odległe (w tym przerzuty zlokalizowane poza jamą otrzewnową)
  • IVA: wysięk opłucnowy z nowotworem potwierdzonym cytologicznie
  • IVB: przerzuty miąższowe i przerzuty do narządów poza jamą brzuszną (w tym węzłów chłonnych pachwinowych i zlokalizowanych poza jamą brzuszną)

Grading

• Nowotwór jajnika nie jest jednolitą jednostką histopatologiczną, zatem klasyfikacja na guzy o niskim i wysokim stopniu złośliwości przebiega według różnych kryteriów w zależności od typu histologicznego.
• Nowotwory jajnika o niskim stopniu złośliwości są dobrze zróżnicowane i zwykle posiadają mutacje w genach KRAS, BRAF, PIK3CA lub CTNNB1.
• Nowotwory jajnika o wysokim stopniu złośliwości są nisko zróżnicowane i często posiadają inne mutacje, takie jak TP53 lub BRCA.

Epidemiologia

• Po nowotworze piersi i nowotworze błony śluzowej trzonu macicy, trzeci co do częstości występowania ginekologiczny nowotwór złośliwy
• Zapadalność w Europie Środkowej: około 11/100 000 kobiet
  • Na nowotwór jajnika w ciągu swojego życia zapada około 1,3% kobiet.
• Wiek
  • średni wiek zachorowania: 68 lat
  • Choroba może wystąpić u kobiet w każdym wieku (rzadko także dzieci i młodzieży).
• Czynniki genetyczne
  • W przypadku kobiet bez predyspozycji rodzinnych, ryzyko w ciągu całego życia wynosi nieco poniżej 2% w porównaniu do 5% w przypadku kobiet, których siostra lub matka chorowały na nowotwór jajnika. W przypadku kobiet z predyspozycjami rodzinnymi guzy pojawiają się zwykle w młodszym wieku.
• Tendencja
  • W ciągu ostatnich dwóch dekad w Europie Północnej i Zachodniej odnotowano niewielki spadek zapadalności i śmiertelności.
  • Nowotwór jajnika jest piątą (po nowotworze piersi, płuca, jelita grubego i trzustki) najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworu u kobiet.
    • W Polsce nowotwór jajnika jest piątym najczęstszym nowotworem u kobiet (4,3%) i czwartą najczęstszą przyczyną zgonów.³

Etiologia i patogeneza

• W 90% przypadków przyczyna nie jest znana.
• Czynniki genetyczne stanowią około 5–10% przypadków.²
  • mutacje genów BRCA1 i BRCA2 (są związane z rozwojem nabłonkowego nowotworu jajnika)
  • zmiany w genach ATM, CHEK2, BRIP1 i PALB2 oraz FGFR2, TOX3, LSP1
• Czynniki endokrynne
  
  • Nowotwory jajnika występują częściej u kobiet, które nie rodziły lub rodziły rzadko (nieliczne przerwy w owulacji). Karmienie piersią również wydaje się mieć działanie ochronne.
  • Ryzyko wydaje się wzrastać wraz z całkowitą liczbą przebytych owulacji.
  • Doustne środki antykoncepcyjne zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworu jajnika, natomiast hormonalna terapia zastępcza wiąże się z niewielkim wzrostem częstości występowania tego nowotworu.
• Zwiększoną częstość występowania zaobserwowano u kobiet z nadwagą, a zwłaszcza z otyłością.

Histopatologia

• Nowotwory nabłonka powierzchniowego stanowią 90% wszystkich złośliwych guzów jajnika, najczęstsze są postaci surowicze i śluzowe (patrz punkt Definicja).

Schemat rozsiewu

• Wewnątrzotrzewnowo — często pierwsza droga rozsiewu
• Drogą limfatyczną do węzłów chłonnych miednicy i/lub paraaortalnie i/lub pachwinowo
• Drogą krwionośną do wątroby lub płuc
• Rozsiew do jamy opłucnej

Patologia i obraz kliniczny

• Objawy pojawiają się zwykle dopiero wtedy, gdy guz przebije się przez powierzchnię jajnika i przedostanie do jamy brzusznej lub rozprzestrzeni na inne narządy.
• Nie ma metody przesiewowej, która pozwoliłaby wykryć wczesne stadium nowotworu.
• W rezultacie u około 3/4 kobiet z nowotworem jajnika, choroba jest już zaawansowana w momencie rozpoznania (stadium III/IV) i tylko około 42% żyje dłużej niż 5 lat.

Czynniki predysponujące

• Wiek
  • Częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem.
• Występowanie w rodzinie²
  • Dotyczy 5–10% przypadków nowotworu jajnika.
  • Istnieją rodziny, w których nawet 80% wszystkich kobiet choruje na nowotwór jajnika lub piersi.
    • Oprócz predyspozycji genetycznych, wydłużona obecnie długość życia  prawdopodobnie również przyczynia się do zwiększonej liczby przypadków w tych rodzinach.
• Owulacje, płodność i liczba ciąż
  • zwiększone ryzyko w przypadku:
    • wielu owulacji (hipoteza nieustannych owulacji)
    • niskiej płodności
    • niskiej liczby ciąż
• Preparaty do pielęgnacji okolic intymnych?
  • W zbiorczej analizie czterech badań amerykańskich z udziałem łącznie 252 745 kobiet nie udało się potwierdzić, że stosowanie pudrów, np. talku, w okolicy kobiecych narządów płciowych, zwiększa ryzyko nowotworu jajnika. Badanie mogło nie mieć wystarczającej mocy, aby wykluczyć nieznacznie zwiększone ryzyko. Nie można też całkowicie wykluczyć ewentualnego związku z pozostałościami azbestu w stosowanych preparatach.^4-5
• Nadwaga/otyłość
• Hormonalna terapia zastępcza (HTZ)
  • Leczenie estrogenami w okresie menopauzalnym wiąże się ze wzrostem częstości występowania nowotworu jajnika.
  • Odnotowano 1 dodatkowy przypadek po 5 latach stosowania na 1000 osób stosujących HTZ.⁶
• Ochronne działanie środków antykoncepcyjnych?
  
  • Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych przez ponad 5 lat zmniejsza ryzyko o około 40%.
  • Sterylizacja przez podwiązanie jajowodów prowadzi do zmniejszenia ryzyka o ponad 30%.
• Ochronne działanie karmienia piersią?
• Stymulacja jajników
  • Wydaje się, że stosowanie preparatów hormonalnych w ramach wspomaganego rozrodu, nie prowadzi do zwiększenia ryzyka wystąpienia nowotworu jajnika. Jedynym wyjątkiem są kobiety z endometriozą.⁷

Predyspozycje genetyczne

• Mutacje w następujących genach:
  • BRCA1, BRCA2, RAD51C
    • wysokie ryzyko: w ciągu całego życia zwiększone 5–20-krotnie
    • dziedziczenie dominujące z ograniczoną, ale wysoką penetracją
  • ATM, CHEK2, BRIP1, PALB2
    • umiarkowane ryzyko: w ciągu całego życia zwiększone 1,5–5-krotnie
  • FGFR2, TOX3, LSP1
    • niskie ryzyko: w ciągu całego życia wynoszące 0,7–1,5
• Najskuteczniejsza metoda zmniejszenia ryzyka zachorowania i śmiertelności w przypadku dziedzicznego nowotworu jajnika: obustronne wycięcie przydatków
• Propozycja profilaktycznego obustronnego wycięcia przydatków u pacjentek z potwierdzoną mutacją BRCA1/2
• po wykluczeniu planów ciąży w przyszłości
• ale po 40. roku życia lub 5 lat przed osiągnięciem wieku rozpoznania nowotworu jajnika u najmłodszej osoby w rodzinie

ICD-10

• C56 Nowotwór złośliwy jajnika

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Podejrzenie rozpoznania podczas badania ginekologicznego z kolposkopią i ultrasonografią przezpochwową
• Rozpoznanie potwierdza badanie histologiczne wyciętego guza.
• Czynnikami predykcyjnymi złośliwego charakteru guza są:
  • zaawansowany wiek pacjentki
  • duży, jednostronny guz
  • cechy morfologiczne złośliwego charakteru w badaniu ultrasonograficznym
  • podwyższony poziom markera nowotworowego CA 125
  • ból

Diagnostyka różnicowa

• Inne choroby nowotworowe jajnika, np.:
  • guzy graniczne: guzy nabłonkowe o niskiej złośliwości
  • guzy zarodkowe, np.:
    
    • rozrodczak (najczęstsza postać)
    • potworniak
    • rak zarodkowy
  • guzy z komórek zrębu i sznurów płciowych, np.: 
    • ziarniszczak
    • otoczkowiak
  • guzy mezenchymalne
    • włókniak
    • włókniakomięsak
• Przerzuty w jajnikach
• Torbiele jajników
• Ciąża wewnątrz- lub pozamaciczna
• Endometrioza
• Ropień miednicy mniejszej
• Nowotwór jelita grubego
• Choroba uchyłkowa jelit
• Zespół jelita drażliwego

Wywiad lekarski

• We wczesnym stadium choroba jest zwykle skąpoobjawowa.
• Należy rozpocząć dalszą diagnostykę, jeśli następujące objawy występują wielokrotnie i uporczywie, zwłaszcza u kobiet w wieku powyżej 50 lat:
  • uczucie pełności
  • wzdęcia
  • ból brzucha lub dyskomfort w jamie brzusznej niejasnego pochodzenia
  • zwiększenie częstości mikcji
• Objawy takie jak wzdęcia, dyskomfort menstruacyjny, utrata apetytu, częste oddawanie moczu, ból brzucha i krwawienie odbytnicze, są często związane z nowotworem jajnika, ale wartość predykcyjna poszczególnych objawów jest niska.
• Choroba jest często wykrywana przypadkowo podczas rutynowego badania.
• 90% kobiet z nowotworem jajnika we wczesnym stadium i 100% kobiet z nowotworem jajnika w zaawansowanym stadium zgłasza co najmniej jeden z następujących objawów:
  • nieswoisty dyskomfort w jamie brzusznej
  • uczucie ucisku i pełności
  • zwiększenie obwodu brzucha
  • zmieniona częstotliwość wypróżnień lub mikcji (biegunka, zaparcia, częstomocz)
  • utrata lub przyrost masy ciała
  • brak apetytu
  • objawy ogólne (zmęczenie, uczucie osłabienia)
  • skrócenie oddechu
  • zaburzenia miesiączkowania
  • „objaw za ciasnej spódnicy” (guz, wodobrzusze, wzdęcia)
  • ostry ból: może wystąpić w wyniku skrętu jajnika lub pęknięcia/krwotoku
  • objawy paraneoplastyczne
• Na inny złośliwy guz jajnika mogą wskazywać:
  • ból miednicy z szybkim wzrostem guza
  • objawy ucisku na pęcherz lub jelito
  • w przypadku młodych kobiet (guz zarodkowy?):
    • zwiększenie obwodu brzucha
    • nieregularne krwawienia
    • przedwczesne dojrzewanie płciowe, ewentualnie wirylizacja
    • guz w miednicy mniejszej występujący przed pierwszą miesiączką
    • guz jajnika w okresie ciąży

Badanie przedmiotowe przez ginekologa

• W przypadku podejrzenia masy w jajniku: ginekologiczne badanie przy użyciu wziernika i badanie palpacyjne oraz ultrasonografia przezpochwowa
• W późnym etapie choroby może być wyczuwalny guz w górnej części jamy brzusznej (w przypadku zajęcia sieci większej) i/lub może występować wodobrzusze.

Badania uzupełniające

Marker nowotworowy

• Standardem jest oznaczenie antygenu nowotworowego CA 125 - tylko jako parametr kontrolny przebiegu choroby.
• Podwyższone wartości (>35 jednostek) wskazują na złośliwy charakter, ale we wczesnej fazie choroby badanie nie jest ani czułe, ani swoiste.
• podwyższony u 90% kobiet z bardzo zaawansowanym nowotworem jajnika, ale tylko u 50% z guzem miejscowym
• CA 125 jest wykrywany we wszystkich tkankach wywodzących się z celomy (endometrium, szyjka macicy, jajowody, otrzewna, opłucna i osierdzie).
• Podwyższony także w przypadku miesiączki, ciąży, endometriozy, zakażeń miednicy, łagodnych torbieli jajników, wodobrzusza pochodzenia niezłośliwego, nowotworu błony śluzowej trzonu macicy, nowotworu płuca i nowotworu piersi.
• W przypadku podejrzenia guza zarodkowego (głównie młode kobiety) dodatkowo:
  • alfa-1 fetoproteina (AFP) i HCG

Ultrasonografia przezpochwowa

• Obrazowanie pierwszego wyboru w przypadku podejrzenia nowotworu jajnika
• Daje wskazówkę na temat charakteru guza.
• Czułość >80%, swoistość >90% w odniesieniu do nowotworu jajnika w przypadku klinicznego podejrzenia

Dalsza diagnostyka

• Wymagane histologiczne potwierdzenie i opis rozsiewu w trakcie operacji (laparotomia podłużna)
• Dodatkowo można wykonać TK, RM i PET lub PET/TK, jeśli wyniki badań są niejasne oraz w celu określenia stopnia zaawansowania.
• Poradnictwo genetyczne i badanie linii zarodkowej
  • Należy proponować wszystkim pacjentkom z potwierdzonym rozpoznaniem nowotworu jajnika.
  • Jeśli występuje ryzyko genetyczne: w razie potrzeby udzielić porady krewnym i poddać ich badaniom.

Wskazania do skierowania do specjalisty

• Podejrzenie guza jajnika
• Ewentualnie do diagnostyki różnicowej w przypadku podejrzenia innej choroby ginekologicznej

Leczenie

Cele leczenia

• Wyleczenie
• Cel operacji pierwotnej: makroskopowo całkowita resekcja
• W wielu przypadkach głównym celem jest leczenie paliatywne.

Leczenie chirurgiczne

Ogólna zasadą leczenia chirurgicznego - usunięcie nowotworu w całości lub maksymalne zmniejszenie masy guza

W przypadku nowotworu jajnika we wczesnym stadium

• Optymalna ocena stopnia zaawansowania powinna obejmować m.in.:
  • laparotomię podłużną z licznymi biopsjami
  • obustronne wycięcie przydatków
  • histerektomię
  • omentektomię (usunięcie sieci większej)
  • ewentualnie appendektomię
  • obustronną limfadenektomię miedniczą i paraaortalną
• Wyjątek: zabieg zachowujący płodność
  • w przypadku jednostronnego guza w stadium FIGO I
  • pod warunkiem dokonania odpowiedniej oceny stopnia zaawansowania
  • poinformowanie pacjentki o zwiększonym ryzyku zabiegu zachowującego płodność w zależności od czynników rokowania

W przypadku zaawansowanego nowotworu jajnika

• Resekcje cytoredukcyjne⁸
  • Jeśli umożliwiają całkowitą resekcję
  • usunięcie maksymalnej ilości tkanki nowotworowej
• Sekwencja terapii: operacja pierwotna, po której następuje chemioterapia.

Leczenie ogólnoustrojowe

• Poprawia rokowanie we wszystkich stadiach, z wyjątkiem stadium I niskiego ryzyka.⁹

Terapia pierwotna nowotworu jajnika we wczesnym stadium

• Wskazanie do terapii adjuwantowej: stadium IC lub IA/B i stopień 3
• Chemioterapię można zaproponować w przypadku:
  
  • stadium IA G2, IB G1/2
• Brak wskazań
  • stadium IA stopień 1 po pełnej chirurgicznej ocenie stopnia zaawansowania
• Zalecenia: chemioterapia karboplatyną przez 6 cykli

Terapia pierwotna zaawansowanego nowotworu jajnika

•  Chemioterapia pierwszego rzutu w stadiach II–IV
  • karboplatyna AUC 5 i paklitaksel 175 mg/m² przez 3 godziny dożylnie, łącznie 6 cykli co 3 tygodnie
• W stadiach III–IV
  • dodatkowa terapia podtrzymująca bewacyzumabem i/lub inhibitorem PARP
• Tylko w ramach badań klinicznych: zmiany w częstości dawki lub intensywności
• Brak terapii podtrzymujących/konsolidacyjnych z chemioterapią lub radioterapią po zakończeniu terapii pierwotnej
• W odniesieniu do skuteczności terapii konsolidacyjnej lub podtrzymującej w zakresie przeżycia bez progresji, dostępne są dane dotyczące jedynie inhibitorów angiogenezy i inhibitorów PARP.

Leczenie nawrotów

Nowotwór jajnika platynowrażliwy

• Definicja: choroba reaguje przede wszystkim na chemioterapię pierwszego rzutu opartą na platynie. Nawrót nie wcześniej niż 6 miesięcy po zakończeniu chemioterapii platyną.
• Podgrupa: nawroty nowotworu jajnika częściowo platynowrażliwe
  • Definicja: choroba reaguje przede wszystkim na chemioterapię pierwszego rzutu opartą na platynie. Nawrót między 6. a 12. miesiącem po zakończeniu chemioterapii opartej na platynie.
• Leczenie
  • Terapia skojarzona zawierająca platynę, jeśli chemioterapia jest wskazana.
  • Można rozważyć następujące skojarzenia:
    • karboplatyna/gemcytabina
    • karboplatyna/paklitaksel
    • karboplatyna/pegylowana liposomalna doksorubicyna (stosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi)
  • w przypadku pacjentek z pierwszym nawrotem i bez wcześniejszej terapii ukierunkowanej na VEGF:
    • karboplatyna/gemcytabina/bewacyzumab
    • karboplatyna/paklitaksel/bewacyzumab

Nowotwór jajnika oporny na platynę

• Definicja: nawrót w ciągu pierwszych 6 miesięcy po zakończeniu wstępnej chemioterapii opartej na platynie
• Podgrupa: nawroty nowotworu jajnika opornego na platynę
  • definicja: brak odpowiedzi na chemioterapię zawierającą platynę lub progresja w ciągu 4 tygodni od zakończenia terapii
• Leczenie
  • Monoterapia inna niż platyną — można rozważyć zastosowanie następujących leków cytostatycznych:
  • pegylowana liposomalna doksorubicyna
  • topotekan
  • gemcytabina
  • paklitaksel raz w tygodniu
  • Połączenie kilku leków cytostatycznych nie daje przewagi nad monoterapią.
  • Monochemioterapia jest lepsza od terapii endokrynnych.
  • W razie potrzeby połączenie bewacyzumabu z paklitakselem, topotekanem lub pegylowaną liposomalną doksorubicyną

Operacyjne leczenie nawrotów

• W tym zakresie brak jest danych z badań prospektywnych o wysokim poziomie wiarygodności.
• Dane retrospektywne sugerują możliwą korzyść kliniczną.
• Cel operacji nawrotu: makroskopowo całkowita resekcja

Terapia inhibitorami PARP (niraparyb, olaparyb, rukaparyb)

• Inhibitory PARP (poly ADP-ribose polymerase) wywołują niezdolność guza do naprawy DNA

• Proponowana jako terapia podtrzymująca w przypadku pacjentek z nawrotem nowotworu jajnika o wysokim stopniu złośliwości po odpowiedzi na terapię nawrotu zawierającą platynę.

Radioterapia

• W wybranych przypadkach i po wskazaniach interdyscyplinarnych można rozważyć napromienianie miejscowe w celu kontroli objawów.

Psychoonkologia

• Interwencje psychospołeczne mają pozytywny wpływ na:
  • jakość życia
  • stan psychiczny
  • radzenie sobie z chorobą.
• Opieka psychoonkologiczna
  • Jest integralną częścią diagnostyki onkologicznej, terapii i opieki po zakończeniu leczenia.
  • Stanowi zadanie interdyscyplinarne.
• Poradnictwo/wsparcie psychoonkologiczne należy proponować wszystkim pacjentkom i ich bliskim w zależności od potrzeb.
• Należy zawsze poruszać temat seksualności; może być potrzebne dalsze wsparcie w tym zakresie.

Opieka paliatywna

• Opieka w ramach medycyny paliatywnej obejmuje:
  • łagodzenie dyskomfortu
  • opiekę uśmierzającą dolegliwości
  • wsparcie psychospołeczne aż do śmierci
• Czas rozpoczęcia opieki paliatywnej zależy od potrzeb pacjentki, jej aktualnego stanu zdrowia i rokowania; wszystkie działania są ukierunkowane na indywidualne cele terapeutyczne i życiowe pacjentki.
• Dodatkowe informacje na temat opieki paliatywnej:
  • ból
  • nudności i wymioty
  • zaparcia
  • niedrożność przewodu pokarmowego o charakterze złośliwym
  • suchość ust
  • niedożywienie i odwodnienie
  • duszność
  • depresja
  • lęk
  • majaczenie

Zapobieganie

Doustne środki antykoncepcyjne

• Wydaje się, że zapobiegają nowotworowi jajnika, przypuszczalnie poprzez zmniejszenie liczby owulacji.
• Ryzyko zmniejsza się z 12 na 1000 kobiet do 8 na 1000 kobiet po 10 latach przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych.

Obustronne wycięcie jajowodów i jajników

• Najskuteczniejsza metoda zmniejszenia ryzyka zachorowania i śmiertelności w przypadku dziedzicznego nowotworu jajnika
• Kobiety z potwierdzoną groźną mutacją germinalną w jednym z genów wysokiego ryzyka (np. BRCA1/2 lub RAD 51C) należy poinformować o możliwości profilaktycznego obustronnego usunięcia jajowodów i jajników.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

• Przerzuty
  • Wewnątrzotrzewnowe
    • wodobrzusze
    • śluzak rzekomy otrzewnej w przypadku śluzowego nowotworu jajnika
• Rozsiew drogą limfatyczną
• Niedrożność jelita lub podniedrożność jelita

Rokowanie

• Przeżycie 5-letnie w 42% przypadków
• Czynniki niekorzystne prognostycznie:
  • wiek powyżej 65 lat
  • histologia
    • guzy jasnokomórkowe lub śluzowe  
    • niski stopień zróżnicowania
  • cytogenetyka: np. nieprawidłowości liczby chromosomów
  • zaawansowana choroba (stadia IIB–IV)
  • guz resztkowy: duża objętość pozostałego guza
  • niski ogólny wynik jakości życia

Dalsze postępowanie

Kontrola u ginekologa

Zakres przedmiotowy

• Dokładny wywiad
• Badanie fizykalne, w tym badanie przy użyciu wziernika ginekologicznego i badanie palpacyjne
• Badanie per rectum
• Ultrasonografia przezpochwowa
• Brak rutynowej diagnostyki instrumentalnej i oznaczania markerów nowotworowych podczas kontroli pacjentek bez objawów
  • Rutynowe stosowanie oznaczenia CA 125 nie prowadzi do wydłużenia przeżycia.
• Poinformowanie pacjentki o możliwościach działań rehabilitacyjnych i poradnictwa socjalnego

Częstotliwość kontroli

• Po zakończeniu leczenia pierwszego rzutu
  • 1.–3. rok: co 3 miesiące
  • 4.–5. rok: co 6 miesięcy
  • po 5 latach: co 6–12 miesięcy
• Po leczeniu nawrotów
  • co 3 miesiące
• Dodatkowe monitorowanie w terapii podtrzymującej
  • co 3 miesiące

Hormonalna terapia zastępcza po leczeniu chirurgicznym?

• Do leczenia dolegliwości związanych z menopauzą naturalną lub spowodowaną leczeniem
• Może być rozważana po odpowiednim objaśnieniu
• Nie można sformułować wiarygodnego stwierdzenia na temat bezpieczeństwa stosowania terapii hormonalnej po leczeniu nowotworu jajnika.

Informacje dla pacjentów

O czym należy poinformować pacjentki?

• Jeśli w rodzinie występują liczne przypadki nowotworu jajnika lub piersi: zalecić skorzystanie z poradnictwa genetycznego i w razie potrzeby objaśnić genetyczne ryzyko nowotworu jajnika i piersi.
• Kobiety z grupy wysokiego ryzyka: częstsze badania po konsultacji wielodyscyplinarnej (ginekologia i genetyka)

Informacje dla pacjentów w Deximed

• Nowotwór jajnika