Czym jest wtórne bolesne miesiączkowanie?
Definicja
Jeśli objawy występują już w okresie dojrzewania i nie są związane z chorobą, określa się je jako pierwotne bolesne miesiączkowanie.
Z kolei wtórne bolesne miesiączkowanie dotyczy bolesnego krwawienia miesiączkowego, gdy menstruacja była wcześniej bezbolesna, a przyczyną bólu jest choroba.
Objawy
- Skurczowe bóle w podbrzuszu podczas miesiączki lub w innych momentach cyklu.
- Nasilone lub wydłużone krwawienia miesiączkowe.
Najczęstsze przyczyny
- Zapalenie miednicy mniejszej
- Zapalenie miednicy mniejszej może być wynikiem zakażenia patogenami. W szczególności zakażenia bakteryjne chlamydiami i gonokokami, ale także infekcje mieszane, mogą prowadzić do zrostów w okolicy miednicy mniejszej, a następnie do bolesnego miesiączkowania.
- Endometrioza
- Często występuje u kobiet w wieku od 30 do 40 lat. Przyczyna nie jest znana, prawdopodobnie pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne. W endometriozie błona śluzowa macicy (endometrium) znajduje się poza jamą macicy. Endometrioza może prowadzić do innych objawów, takich jak:
- ból przy oddawaniu moczu (dyzuria)
- krew w moczu (hematuria)
- trudności z wypróżnianiem (dyschezja)
- ból podczas stosunku płciowego (dyspareunia)
- niepłodność.
- Często występuje u kobiet w wieku od 30 do 40 lat. Przyczyna nie jest znana, prawdopodobnie pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne. W endometriozie błona śluzowa macicy (endometrium) znajduje się poza jamą macicy. Endometrioza może prowadzić do innych objawów, takich jak:
- Łagodne nowotwory
- Mięśniaki macicy mogą również powodować ból.
- Najczęstszym objawem mięśniaków macicy są zwykle zwiększone i przedłużone krwawienia miesiączkowe.
- Zrosty na szyjce macicy po operacjach, takich jak konizacja (operacja wycięcia fragmentu szyjki), mogą być również przyczyną wtórnego bolesnego miesiączkowania.
- Wrodzone wady rozwojowe.
- Zmiany anatomiczne po okaleczeniu żeńskich narządów płciowych.
- Wkładka domaciczna (spirala).
Częstość występowania
Wtórne bolesne miesiączkowanie występuje zwykle u kobiet w wieku od 25 do 30 lat, często po wcześniejszych skąpych miesiączkach, jako objaw niektórych chorób.
Badania dodatkowe
O ile w przypadku pierwotnego bolesnego miesiączkowania u młodych kobiet wywiad lekarski jest typowy i zwykle nie ma podejrzeń co do choroby podstawowej – 50% kobiet ma pierwotne bóle menstruacyjne, które zmniejszają się z czasem, zwłaszcza po urodzeniu dziecka – o tyle w przypadku wtórnego bolesnego miesiączkowania zawsze szuka się możliwych przyczyn. W praktyce lekarza rodzinnego w przypadku obfitego krwawienia przydatne może być wykonanie badania krwi, aby móc wykluczyć lub leczyć niedokrwistość (anemię) spowodowaną zwiększoną utratą krwi w trakcie miesiączki.
Poza badaniem ginekologicznym i badaniem USG wskazane może być m.in. badanie rezonansem magnetycznym. Można również wykonać wymaz, aby wykluczyć infekcję dróg rodnych. W celu potwierdzenia diagnozy endometriozy konieczna może być operacja, najczęściej laparoskopowa.
Leczenie
Leczenie zależy od przyczyny. Można wykonać zabieg chirurgiczny, zwłaszcza w przypadku mięśniaków. W przypadku kobiet, które nie chcą już mieć dziecka, skuteczną opcją leczenia jest również usunięcie macicy (histerektomia). Operacja może być również przydatna w przypadku zmian anatomicznych.
Jeśli przyczyną objawów jest założona wkładka domaciczna, należy ją usunąć. Natomiast hormonalna wkładka domaciczna, która zmniejsza ilość krwawień, może złagodzić bolesne miesiączkowanie. W ramach leczenia dolegliwości mogą być również przepisane inne hormonalne środki antykoncepcyjne.
Dodatkowe informacje
- Bóle menstruacyjne – pierwotne bolesne miesiączkowanie.
- Endometrioza.
- Bolesne miesiączkowanie – informacje dla lekarzy.
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków
- Susanna Allahwerde, lekarz, specjalistka ds. medycyny ogólnej, Berlin
Link lists
Authors
Previous authors
Updates
Gallery
Snomed
References
Based on professional document Bolesne miesiączkowanie. References are shown below.
- Wilson M, Farquhar C. Dysmenorrhoea. Clin Evid 2001; 6: 1388-1400. Clinical Evidence
- French L. Dysmenorrhea. Am Fam Physician 2005; 71: 285-91. PubMed
- Fraser I. Prostaglandins, prostaglandin inhibitors and their roles in gynaecological disorders. Bailliere's Clinical Obstet Gynaecol 1992; 6: 829-57.
- Davis AR, Westhoff CL. Primary dysmenorrhea in adolescent girls and treatment with oral contraceptives. J Pediatr Adolesc Gynecol 2001; 14: 3-8. PubMed
- Banikarim C, Chacko MR, Kelder SH. Prevalence and impact of dysmenorrhea on Hispanic female adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med 2000; 154: 1226-9. PubMed
- Strinic T, Bukovic D, Pavelic L, Fajdic J, Herman I, Stipic I, et al. Anthropological and clinical characteristics in adolescent women with dysmenorrhea. Coll Antropol 2003; 27: 707-11. PubMed
- Andersch B, Milsom I. An epidemiologic study of young women with dysmenorrhea. Am J Obstet Gynecol 1982; 144: 655-60. PubMed
- Klein JR, Litt IF. Epidemiology of adolescent dysmenorrhea. Pediatrics 1981; 68: 661-4. Pediatrics
- Sundell G, Milsom I, Andersch B. Factors influencing the prevalence and severity of dysmenorrhoea in young women. Br J Obstet Gynaecol 1990; 97: 588-94. PubMed
- Moen MH, Stokstad T. A long-term follow-up study of women with asymptomatic endometriosis diagnosed incidentally at sterilization. Fertil Steril 2002; 78: 773-6. PubMed
- Momoeda M, Taketani Y, Terakawa N, Hoshiai H, Tanaka K, Tsutsumi O, et al. Is endometriosis really associated with pain? Gynecol Obstet Invest 2002; 54(suppl 1): 18-21.
- Proctor M, Farquhar C. Diagnosis and management of dysmenorrhoea. BMJ 2006; 332: 1134-8. PubMed
- Wang L, Wang X, Wang W, Chen C, Ronnennberg AG, Guang W, et al. Stress and dysmenorrhoea: a population based prospective study. Occupational and Environmental Medicine 2004; 61: 1021-6. PubMed
- Moore J, Copley S, Morris J, Lindsell D, Golding S, Kennedy S. A systematic review of the accuracy of ultrasound in the diagnosis of endometriosis. Ultrasound Obstet Gynecol 2002; 20: 630-4. PubMed
- Exacoustos C, Zupi E, Carusotti C, Rinaldo D, Marconi D, Lanzi G, et al. Staging of pelvic endometriosis: role of sonographic appearance in determining extension of disease and modulating surgical approach. J Am Assoc Gynecol Laparosc 2003; 10: 378-82. PubMed
- Stratton P, Winkel C, Premkumar A, Chow C, Wilson J, Hearns-Stokes R, et al. Diagnostic accuracy of laparoscopy, magnetic resonance imaging, and histopathologic examination for the detection of endometriosis. Fertil Steril 2003; 79: 1078-85. PubMed
- Eskenazi B, Warner M, Bonsignore L, Olive D, Samuels S, Vercellini P. Validation study of nonsurgical diagnosis of endometriosis. Fertil Steril 2001; 76: 929-35. PubMed
- Frackiewicz EJ. Endometriosis: an overview of the disease and its treatment. J Am Pharm Assoc (Wash) 2000; 40: 645-57. PubMed
- Marjoribanks J, Ayeleke RO, Farquhar C, et al. Nonsteroidal anti-inflammatory drugs for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2015; 30;7:CD001751: 7. doi:10.1002/14651858.CD001751 DOI
- Weissman AM, Hartz AJ, Hansen MD, Johnson SR. The natural history of primary dysmenorrhoea: a longitudinal study. BJOG 2004; 111: 345-52. PubMed
- Archer DF. Menstrual-cycle-related symptoms: a review of the rationale for continous use of oral contaceptives. Contraception 2006 nov 74(5) 359-66
- Baldaszti E, Wimmer-Puchinger B, Loschke K. Acceptability of the long-term contraceptive levonorgestrel-releasing intrauterine system (Mirena): a 3-year follow-up study. Contraception 2003; 67: 87-91. PubMed
- Proctor ML, Farquhar CM, Sinclair OJ, Johnson NP. Surgical interruption of pelvic nerve pathways for primary and secondary dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2004; 3. The Cochrane Library
