Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Zespół cieśni nadgarstka to częsty objaw ucisku nerwu, prowadzący do uszkodzenia nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka.¹

Epidemiologia

• Najczęstsze obwodowe uszkodzenie nerwów i najczęstszy zespół ucisku nerwów.^1-2
• Zapadalność 3–4 przypadki na 1000 osób rocznie.²
• Chorobowość w populacji: 3,7–10,6%.^2-3
• Szczyt zachorowań pomiędzy 40. i 60. rokiem życia.²
• Choroba znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn (około 72% przypadków).^3-4

Etiologia i patogeneza

• W przypadku zespołu ucisku nerwu, za sprawą przewlekłego uszkodzenia nerwu obwodowego w zwężeniu anatomicznym, pojawiają się zaburzenia czucia oraz deficyty sensoryczne lub motoryczne.

Warunki anatomiczne

• Kanał nadgarstka: 
  • obszar anatomiczny, który od strony grzbietowej jest ograniczony kośćmi nadgarstka, a od strony brzusznej – troczkiem zginaczy
  • prowadzi nerw pośrodkowy i ścięgna zginaczy dłoni.
• Obszar zaopatrzenia nerwu pośrodkowego:
  • innerwacja czuciowa
    • wewnętrzna część palców I–III oraz strona promieniowa palca IV (od kciuka do palca serdecznego)
    • wewnętrzna powierzchnia dłoni po stronie promieniowej
    • przegub dłoni jest zaopatrywany sensorycznie od strony promieniowej przez gałąź dłoniową nerwu pośrodkowego, który odchodzi tuż przed kanałem nadgarstka
  • unerwienie motoryczne: 
    • mięśnie kłębu:
      • mięsień przeciwstawiacz kciuka
      • mięsień odwodziciel krótki kciuka
      • mięsień zginacz krótki kciuka
    • mięśnie śródręcza (mięśnie glistowate pierwszych dwóch palców).

Etiologia^2-3

• Przyczyną choroby jest ucisk nerwu pośrodkowego wskutek wzrostu ciśnienia w kanale nadgarstka.
• Większość przypadków choroby ma charakter idiopatyczny.^2-3
• Objawy w ramach innych chorób³:
  • uszkodzenia nowotworowe: zwichnięcie nadgarstka, złamanie kości promieniowej z powstaniem kostniny, artroza z osteofitami, guzy, gangliony, wrodzone wady rozwojowe
  • przyczyny metaboliczne i hormonalne: hipotyreoza, cukrzyca, ciąża, nadwaga, niewydolność nerek
  • przyczyny zapalne i reumatoidalne: reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie pochewek ścięgnistych, dna moczanowa
  • przyczyny zwyrodnieniowe: artroza stawów dłoni.
• Wywiad rodzinny³:
  • przyczyny genetyczne nie zostały dotychczas potwierdzone.

Patogeneza^2-3

• Ucisk nerwu pośrodkowego przy jego przejściu przez kanał nadgarstka, w którym występuje podwyższone ciśnienie:
  • ciśnienie fizjologiczne w kanale nadgarstka: 2–10 mmHg
  • wzrost ciśnienia z następującymi objawami: od około 30 mmHg
• Niedokrwienie nerwu (zwłaszcza nanerwia):
  • na skutek ucisku żył, a później także tętniczek
  • w przypadku przerywanego niedokrwienia: przejściowe objawy, brak trwałego uszkodzenia
  • przy utrzymującym się niedokrwieniu: uszkodzenie włókien nerwowych (utrata aksonów), obrzęk wewnątrznerwowy i bliznowacenie.
• Utrata osłonki mielinowej (demielinizacja):
  • wczesny skutek ucisku
  • częściowo bez objawów, co może stanowić wyjaśnienie nietypowej szybkości przewodzenia impulsu nerwowego podczas badań diagnostycznych przy braku określonych objawów.²
• Na skutek ucisku czuciowe włókna nerwowe ulegają większemu uszkodzeniu niż włókna motoryczne.⁵
  • W przebiegu choroby zaburzenia czucia występują przed deficytami motorycznymi.
• Objawy nasilają się głównie w nocy (zespół cieśni nadgarstka z objawami nasilającymi się w nocy).
  • Prawdopodobnie na skutek nadgarstkowego zgięcia stawu podczas snu.

Czynniki predysponujące

• Aktywność fizyczna^2,5:
  • zapadalność u osób pracujących fizycznie od 3 do 7 razy wyższa
  • zespół cieśni nadgarstka to jedna z najczęstszych uznawanych chorób zawodowych w Europie
  • schemat ruchu z podwyższonym ryzykiem2:
    • powtarzające się zginanie i prostowanie dłoni
    • wibracje lub drgania przenoszące się z dłoni na ramię (np. podczas pracy z wykorzystaniem młota pneumatycznego) 
    • intensywna praca dłonią
  • przykłady zawodów, w których ryzyko tej choroby jest największe6:
  • praca przy taśmociągu, pakowanie oraz przetwarzanie mięsa
  • prace ogrodnicze, leśne i rolnicze
  • sprzątanie
  • praca w fabryce i na budowie
  • zawodowi muzycy
  • brak dowodów na większe ryzyko u osób pracujących przy komputerze.
    
• Ciąża i karmienie piersią²:
  • chorobowość u kobiet w ciąży na poziomie 5–43%, zwykle w III trymestrze
  • przyczynę stanowi prawdopodobnie zwiększona retencja płynów
  • zazwyczaj samoistna, spontaniczna remisja w ciągu kilku tygodni od porodu
  • dłuższy czas trwania choroby lub jej początek po porodzie u kobiet karmiących piersią.
• Urazy i złamania w okolicy stawu dłoni^3,7:
  • głównie dystalne złamanie kości promieniowej.
• Reumatoidalne zapalenie stawów²:
  • prawdopodobnie na skutek zwężenia kanału nadgarstka z powodu zgrubienia pochewek ścięgnistych i torebek stawowych/²
• Dializa²:
  • ryzyko w przypadku długotrwałej dializy na poziomie 80–90%
  • dotyczy zwłaszcza ramienia z przetoką
  • potencjalnie na skutek złogów amyloidowych na ścięgnach w kanale nadgarstka.²
• Nadwaga i wzrost masy ciała.³
• Cukrzyca.
  
• Nadmierne spożywanie alkoholu.
• Dystalne zapalenie pochewek ścięgnistych i tendinopatie kończyny górnej.³
• Zakleszczające zapalenie ścięgien (strzelający palec)
  • choroba współistniejąca w 16–43% przypadków.
• Perimenopauza i stosowanie estrogenów w ramach hormonalnej terapii zastępczej.
• Szpiczak mnogi.
• Amyloidoza.
• Hipotyreoza (obrzęk śluzowaty).
• Akromegalia.
• Długotrwałe leczenie glikokortykosteroidami.
• Predyspozycje genetyczne.³

ICD-10

• G56 Mononeuropatie kończyny górnej.
  • G56.0 Zespół cieśni nadgarstka.
  • G56.1 Inne uszkodzenia nerwu pośrodkowego.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• W większości przypadków diagnozę można postawić na podstawie typowego wywiadu lekarskiego oraz badania przedmiotowego.
  • Może sprawiać trudności z uwagi na niezbyt charakterystyczne objawy lub umiejscowienie.⁵
• Wywiad i dolegliwości³:
  • „zasypianie dłoni” jako typowy pierwszy objaw
  • objawy występują tylko lub z większym nasileniu nocą (zespół cieśni nadgarstka dający objawy w nocy)
  • uczucie drętwienia (hipestezja), mrowienia (parestezje) i ból wewnętrznej części dłoni oraz palców po stronie promieniowej, później zaburzenia motoryki precyzyjnej, porażenia i atrofia kłębu kciuka.
• Badanie fizykalne⁵:
  • we wczesnym stadium choroby brak charakterystycznych objawów
  • deficyty sensoryczne lub motoryczne oraz ograniczenia natury fizycznej.
• Dodatkowa diagnostyka elektrofizjologiczna^6,8:
  • w celu potwierdzenia rozpoznania - neurografia czuciowa i motoryczna nerwu pośrodkowego.

Diagnostyka różnicowa

• Uszkodzenie nerwu łokciowego.²
• Uszkodzenie (dolnego) splotu ramiennego.²
• Zespół górnego otworu klatki piersiowej.
• Polineuropatie.²
• Radikulopatia szyjna (korzeni C6 lub C7).²
• Choroby rdzenia kręgowego (np. poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, syringomyelia).
• Choroby mózgu (np. udar, stwardnienie rozsiane).²
• Stwardnienie zanikowe boczne (choroba neuronów ruchowych).²
• Zwężenie więzadła pierścieniowego kciuka (choroba de Quervaina).⁵
• Zespół Raynauda.⁵
• Polimialgia reumatyczna.
• Zespół hiperwentylacji.
• Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych przedramienia.

Inne miejsca uszkodzenia nerwu pośrodkowego²

• Uszkodzenie ramienia:
  • przyczyną może być np. złamanie kości ramiennej, paraliż senny („syndrom sobotniej nocy”)
  • kliniczne deficyty motoryczne pronacji i opozycji kciuka i małego palca oraz „dłoń ułożona w geście przysięgi” przy próbie zaciśnięcia pięści.
• Uszkodzenie w obszarze zgięcia łokcia⁹:
  • przyczyny, np. złamania, jatrogenne (nakłucie żył)
  • pod względem klinicznym objawy podobne jak w przypadku uszkodzenia ramienia.
• Zespół mięśnia nawrotnego obłego⁹:
  • ucisk przez rozcięgno mięśnia dwugłowego ramienia pod mięśniem nawrotnym obłym w przedramieniu
  • przyczyną są np. nadmierne ruchy pronacyjne/supinacyjne (wkręcanie śrub)
  • pod względem klinicznym objawy podobne jak w przypadku zespołu cieśni nadgarstka, jednak często ból przy ucisku na mięśniu nawrotnym obłym i pogorszenie wskutek pronacji i supinacji
  • ujemny objaw Tinela-Hoffmana i objaw Phalena.
• Uszkodzenie nerwu przedniego międzykostnego na przedramieniu⁹:
  • przyczynę stanowią np. złamania, zapalenie splotu nerwowego, także samoistne
  • motoryczne deficyty głębokich zginaczy palców I i II oraz mięśnia nawrotnego czworobocznego (pronacja stawu dłoni).
• Uszkodzenie w obszarze wewnętrznej powierzchni dłoni⁹:
  • przyczyną jest często współudział przy uszkodzeniu nerwu łokciowego w ramach tzw. „porażenia rowerzysty”
  • atrofia podstawy kciuka i deficyty sensoryczne.

Wywiad

Przebieg choroby i umiejscowienie

• Przebieg czasowy⁴:
  • często początek z nawracającymi dolegliwościami, powolnie postępującymi
  • następnie coraz częstsze objawy w nocy, później także w ciągu dnia
  • bardzo rzadko ostry przebieg choroby.
• Umiejscowienie^2-3,10:
  • choroba częściej dotyczy ręki dominującej
  • często objawy obustronne (80%)
    • niebezpieczeństwo błędnej interpretacji jako uraz kręgosłupa szyjnego lub polineuropatia
    • przy jednostronnym umiejscowieniu należy wykluczyć rozpoznanie innych chorób (np. udar). 

Dolegliwości

• Wczesne objawy⁴:
  • przejściowe, często występujące w nocy „uśpienie” dłoni i zaburzenia czucia (zespół cieśni nadgarstka dający objawy w godzinach nocnych)
    • typowy pierwszy objaw, bardzo charakterystyczny dla zespołu cieśni nadgarstka.
• Złagodzenie dolegliwości wskutek wstrząsania dłońmi.
• Zaburzenia sensoryczne i ból^5-6:
  • mrowienie (parestezje), dające wrażenia płynącego prądu, częściowo utrzymujące się zaburzenia czucia (dyzestezje), bóle, odrętwienie (hipestezja)
  • umiejscowienie – obszar unerwienia nerwu pośrodkowego:
    • wewnętrzna powierzchnia dłoni, głównie palce I–III
    • częściowo też odrętwienie całej dłoni
    • możliwe promieniowanie bólu przez przedramię i ramię aż do barku
  • zaburzenie motoryki precyzyjnej poprzez utratę czucia w częściach dystalnych palców (stereoanestezja)
    • powoduje utratę zwinności dłoni (objawiającą się np. upuszczaniem przedmiotów).
• Deficyty motoryczne⁴:
  • w późniejszym stadium choroby spadek siły i atrofia mięśni kłębu
  • ograniczenia ruchowe zazwyczaj mniej istotne.
• Kwestionariusze i skale ocen:
  • możliwość wykorzystania do oceny subiektywnych dolegliwości
  • np. Boston Carpal Tunnel Questionnaire (Bostoński kwestionariusz zespołu cieśni nadgarstka), CTS-6, wizualna skala analogowa.

Czynniki modyfikujące

• Złagodzenie objawów wskutek wstrząśnięcia dłoni, masażu lub kontaktu z zimną wodą.¹¹
• Pogorszenie stanu na skutek ciągłego zginania i prostowania dłoni, np. podczas szydełkowania, robienia na drutach, noszenia torby na zakupy, prowadzenia rozmów telefonicznych, trzymania książki, jazdy na rowerze i motorze, itp.^7,12
• Nasilenie objawów często także po pracy fizycznej, np. polegającej na powtarzalnych ruchach dłoni, z narażeniem na drgania.
  

Czynniki ryzyka^2-3

• Urazy i złamania.
• Ciąża.
• Perimenopauza.
• Wywiad dotyczący leków (glikokortykosteroidy, leczenie hormonalne).
• Choroby metaboliczne lub reumatologiczne.
• Wywiad rodzinny.
• Praca lub inne czynności manualne (zespół cieśni nadgarstka spowodowany obciążeniami).

Badanie fizykalne

• Badanie kończyn górnych, szyi i barków.
  • Zwłaszcza w celu wykluczenia innych przyczyn.⁵
• Ogólne badanie przedmiotowe w przypadku podejrzenia choroby podstawowej.
  • Częste choroby współistniejące13:
    • zespół cieśni nadgarstka stanowi w około 10% przypadków pierwszy objaw reumatoidalnego zapalenia stawów
    • zakleszczające zapalenie ścięgien  (strzelający palec) w 16–43% przypadków
    • zespół górnego otworu klatki piersiowej.
• We wczesnym stadium choroby często niebudzące wątpliwości wyniki badań.
• Kontrola i badanie palpacyjne:
  • należy przeprowadzić w celu wykrycia atrofii mięśniowej podczas badania porównującego obie strony
  • atrofia mięśniowa bocznego kłębu kciuka w późnym stadium choroby
  • zmniejszone wydzielanie potu w przypadku wegetatywnego uszkodzenia nerwu (rzadko).
• Kontrola czucia:
  • czucie powierzchowne:
    • kontrola poprzez dotknięcie kłębkiem waty
    • ograniczone czucie w obszarze zaopatrywania nerwu pośrodkowego (wewnętrzna powierzchnia dłoni od kciuka po palec serdeczny)
  • stereoanestezja:
    • kontrola dyskryminacji dwupunktowej
    • palpacja i wykrywanie obiektów (np. moneta, spinacz biurowy).
• Kontrola motoryki:
  • należy zwrócić uwagę na osłabienie abdukcji i opozycji kciuka
  • „objaw butelki”: porażenie uniemożliwia pełne objęcie obiektu, takiego jak np. butelka
    • dobry wskaźnik komponenty motorycznej.
• Testy prowokacyjne:
  • jako alternatywna diagnostyka
  • test Phalena i objaw Tinela-Hoffmana.

Testy prowokacyjne

• Alternatywne testy o podrzędnej wartości diagnostycznej²:
  • możliwość łatwego przeprowadzenia, pomocne we wczesnym stadium choroby⁴
  • niewystarczające do postawienia lub wykluczenia diagnozy.²
• Objaw Tinela-Hoffmana:
  • czułość na poziomie 38–100% i swoistość na poziomie 55–100%⁴
  • oklepywanie stawu dłoni nad kanałem nadgarstka³
  • w przypadku dodatnich objawów przypominające prąd elektryczny zaburzenia czucia wzdłuż nerwu pośrodkowego aż po części dystalne palców⁵
  • objawy uszkodzenia nerwów (również w przypadku innych uszkodzeń nerwów).
• Objaw Phalena:
  • czułość na poziomie 42–85% i swoistość na poziomie 54–98%⁴
  • pasywne zgięcie dłoni do 90 stopni (przez osobę przeprowadzającą badanie lub pacjenta) i utrzymanie pozycji przez około 60 sekund³
  • w przypadku dodatnich objawów mrowienie, zaburzenia czucia lub ból w obszarze zaopatrzenia nerwu pośrodkowego.⁵

Diagnostyka specjalistyczna

Diagnostyka elektrofizjologiczna

• Elektroneurografia (ENG)¹⁴:
  • zalecana jako wiarygodna metoda umożliwiająca postawienie pewnej diagnozy zespołu cieśni nadgarstka
  • neurografia czuciowa i motoryczna do określenia szybkości przewodzenia impulsów nerwowych i amplitud
  • potwierdzenie rozpoznania: ograniczona szybkość przewodzenia impulsu nerwowego nerwu pośrodkowego w tunelu nadgarstka jako skutek demielinizacji.
• Elektromiografia (EMG):
  • zazwyczaj nie jest wymagana
  • możliwość przeprowadzenia w celu diagnostyki uszkodzenia aksonalnego lub w przypadku problemów technicznych
  • badanie mięśnia odwodziciela krótkiego kciuka w celu wykrycia oznak odnerwienia.

Inna, dodatkowa diagnostyka

• Badanie rentgenowskie stawu ręki:
  • możliwość przeprowadzenia w przypadku klinicznego podejrzenia artrozy lub zmian kostnych.
• RM lub TK stawu ręki:
  • możliwość przeprowadzenia w uzasadnionych przypadkach (np. w razie podejrzenia nowotworu)
  • RM: czułość 72–96% i swoistość 33–74% w zespole cieśni nadgarstka.
• USG nerwów o wysokiej rozdzielczości:
  • możliwość wykorzystania do diagnostyki zespołu cieśni nadgarstka
  • czułość 74% i swoistość 77% 
  • duża zależność od doświadczenia osoby wykonującej badanie
  • możliwość wykrycia nowotworów torbielowatych w kanale nadgarstka (np. ganglion).

Wskazania do skierowania do specjalisty

• W przypadku nawracających lub utrzymujących się dolegliwości, pacjenta należy skierować do poradni neurologicznej.¹⁵

Leczenie

Cele leczenia

• Złagodzenie objawów (ból, czucie, motoryka).
• Zmniejszenie ograniczeń funkcjonalnych dłoni.
• Zapobieganie nieodwracalnemu uszkodzeniu (np. atrofii mięśniowej).
• Uniknięcie niezdolności do pracy.

Ogólne informacje o leczeniu

• Leczenie zależne od stopnia nasilenia objawów choroby^2,5,7:
  • wskazanie do leczenia w przypadku częstych lub długo utrzymujących się dolegliwości
  • u 20–30% chorych następuje samoistna poprawa.
• Decyzja dotycząca leczenia zachowawczego lub chirurgicznego:
  • kryteria przemawiające za leczeniem zachowawczym:
    • wczesne stadium choroby (np. nocne parestezje)
    • młody wiek pacjentów i ciąża
    • możliwa do wyleczenia choroba podstawowa
    • możliwość dostosowania czynników powodujących chorobę (np. czynności manualne, zawód)
  • kryteria przemawiające za leczeniem chirurgicznym:
    • bóle lub parestezje utrudniające funkcjonowanie
    • utrzymujące się deficyty sensoryczne lub motoryczne
    • ograniczenia funkcjonalne dłoni
    • ostry, szybko postępujący przebieg choroby (rzadkie, absolutne wskazanie do zabiegu chirurgicznego).

Leczenie zachowawcze

• Zakładanie opaski na nadgarstek na noc.
  • Dobrze udokumentowana metoda w ramach leczenia zachowawczego.
• Miejscowa iniekcja glikokortykosteroidów:
  • możliwość stosowania w ramach leczenia zachowawczego
  • iniekcja glikokortykosteroidów do kanału nadgarstka pod kontrolą USG, niski współczynnik powikłań
  • kilkukrotne iniekcje nie są zalecane
  • w perspektywie długotrwałego stosowania mniejsza skuteczność niż stosowanie szyny i zabieg chirurgiczny, ale większa niż doustne glikokortykosteroidy.^16-18
• Doustne podawanie glikokortykosteroidów:
  • możliwość stosowania w ramach leczenia zachowawczego
  • stosowanie ograniczone do 2 tygodni.
• Laseroterapia:
  • możliwość wypróbowania w ramach leczenia zachowawczego
  • niewystarczające dowody na skuteczność kliniczną w metaanalizie Cochrane.¹⁹
• Inne metody leczenia zachowawczego:
  • miejscowe leczenie ultradźwiękowe
    • niewystarczające dowody w metaanalizie Cochrane²⁰
  • leki bez potwierdzonego efektu klinicznego podczas długotrwałego stosowania:
    • NLPZ, diuretyki, preparaty z witaminą B6
  • joga, mobilizacja nadgarstka, ćwiczenia przewodnictwa nerwowego, magnetoterapia.

Odciążenie i szyna nadgarstka

• Oszczędzanie i odciążanie stawu dłoni.^1-2,7
  • Szczególnie zaleca się unikanie prac powodujących dolegliwości (np. w ramach wykonywanego zawodu).
• Zakładanie opaski na  nadgarstek w nocy^2-3,21-25:
  • nadgarstek w pozycji neutralnej (0 stopni) lub, rzadziej, rozciąganie pod kątem 20 stopni
  • w zależności od stopnia nasilenia objawów stosowanie przez okres od 4 tygodni do 3 miesięcy
  • częściowo ograniczona akceptacja z powodu pogorszenia komfortu snu
  • skuteczność po upływie 12 miesięcy w stosunku do samego oszczędzania nadgarstka
  • w przypadku nasilonych objawów metoda gorsza od zabiegu chirurgicznego
  • metoda stosowana często u kobiet w ciąży z uwagi na zmniejszanie się objawów po porodzie.

Leczenie chirurgiczne

• W przypadku odpowiednich wskazań leczenie chirurgiczne jednoznacznie lepsze od leczenia zachowawczego.
• Cel operacji – całkowite przecięcie troczka zginaczy:
  • otwarcie kanału nadgarstka i dekompresja nerwu pośrodkowego
  • oszczędzanie nerwu pośrodkowego i łokciowego oraz ich gałęzi.
• Przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego:
  • zazwyczaj w warunkach ambulatoryjnych
  • możliwy obustronny zabieg podczas jednej sesji
  • metody operacyjne z porównywalnymi wynikami klinicznymi26
    • otwarta operacja z przecięciem troczka mięśni zginaczy
    • endoskopowe przecięcie troczka mięśni zginaczy
  • możliwość rekonstrukcji troczka
  • należy wykluczyć urazy osi motorycznej nerwu pośrodkowego
  • przeprowadzanie zabiegów endoskopowych i zabiegów z niewielkim otwartym dostępem należy powierzyć tylko doświadczonemu personelowi
  • ew. operacyjne leczenie chorób współistniejących
    • np. przecięcie więzadła pierścieniowego w przypadku zakleszczającego zapalenia ścięgna.
• Powikłania obu metod na poziomie 1%.
• Od pierwszego dnia po operacji należy wdrożyć uzupełniające leczenie funkcjonalne z ćwiczeniami ruchowymi.
• Niezdolność do pracy po operacji zazwyczaj przez okres od 3 do 6 tygodni.

Klasyfikacja jako choroba zawodowa

• Biorąc pod uwagę częstotliwość występowania uznanych chorób zawodowych, zespół cieśni nadgarstka zajmuje w Europie 6. miejsce.
• Jeżeli zespół cieśni nadgarstka występuje w związku z wykonywanym zawodem (powtarzalne, manualne czynności wynikające zginania i prostowania stawów dłoni, zwiększone wykorzystywanie siły dłoni lub drgania od dłoni do ramienia), można go uznać za chorobę zawodową.
• Przeprowadza się szczegółowy wywiad zawodowy i wywiad dotyczący ryzyka, a o uznaniu choroby za zawodową decyduje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Przebieg zespołu cieśni nadgarstka jest indywidualny w przypadku każdego pacjenta²:
  • łagodne, przerywane objawy z fazami braku dolegliwości
  • poważny przebieg choroby z postępującymi i utrzymującymi się deficytami.
• Samoistna poprawa (20–30%) występuje zwłaszcza u młodych kobiet (przypuszczalnie wysoki odsetek przypadków zespołu cieśni nadgarstka związanego z ciążą).^2,7

Powikłania

• Nieodwracalne uszkodzenie nerwu pośrodkowego z utrzymującymi się objawami.
• Ograniczenie funkcjonalne dłoni.⁴
• Powikłania na skutek zabiegu chirurgicznego⁵:
  • uszkodzenia nerwów (<0,5% zabiegów)
    • nerw pośrodkowy, nerw łokciowy i ich gałęzie
  • zakażenia ran
  • zespół wieloobjawowego bólu miejscowego (Complex Regional Pain Syndrome – CRPS)
    • bardzo rzadko
  • niecałkowite przecięcie troczka mięśni zginaczy
    • najczęstsza przyczyna braku poprawy dolegliwości
  • utrzymujące się przez dłuższy czas bóle lub tkliwość blizn4
    • zazwyczaj poprawa najpóźniej po upływie 6 miesięcy
  • nawroty z początkowym brakiem dolegliwości.
• Nawroty (<5% przypadków)^2,27:
  • przyczyny: bliznowacenie, zmiany kostne, reumatyczne zapalenie błony maziowej i chondrokalcynoza (zwłaszcza w przypadku dializy)
  • ponowna diagnostyka, leczenie zachowawcze i ewentualna ponowna interwencja chirurgiczna.

Rokowanie

• Samoistna remisja w 20–30% przypadków.^2,7
  • U kobiet w ciąży zazwyczaj remisja po porodzie w ciągu kilku tygodni.
• Ogólnie dobre rokowania przy odpowiednio wczesnym postawieniu diagnozy i rozpoczęciu leczenia.
  • Również u osób w podeszłym wieku (>70 lat), chorych na cukrzycę lub poddawanych dializom.
• Efekty leczenia zachowawczego²:
  • poprawa po zastosowaniu w nocy szyny w około 70% przypadków po kilku tygodniach lub miesiącach
  • poprawa po zastosowaniu miejscowych iniekcji z glikokortykosteroidami w 60–70% przypadków po upływie 6 miesięcy
  • długofalowe efekty leczenia zachowawczego gorsze od operacji.
• Efekty leczenia chirurgicznego^2,5,28:
  • współczynnik skuteczności operacji na poziomie 80–90%
  • zazwyczaj natychmiastowe złagodzenie bólu, powolne ustępowanie zaburzeń czucia (od kilku dni do kilku tygodni) i poprawa do 1 roku po operacji
  • często brak możliwości ustąpienia atrofii mięśniowej
  • dłuższy okres (>3 lat) pomiędzy początkowymi objawami i operacją powoduje pogorszenie rokowań.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Zespół cieśni nadgarstka

Ilustracje