Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Często stosowana jest definicja Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Klatki Piersiowej (American Thoracic Society – ATS):
  • Subiektywne doświadczenie trudności w oddychaniu, na które składają się różne jakościowo doznania o zmiennym nasileniu.
  • Odbiór tego doznania zależy od wielu czynników fizjologicznych, psychologicznych, społecznych oraz środowiskowych i może prowadzić do wtórnych reakcji fizjologicznych i zmian w zachowaniu.
• Ten artykuł dotyczy duszności u dorosłych, zobacz również artykuły uzupełniające problemy z oddychaniem w dzieciństwie oraz problemy z oddychaniem u noworodków.

Epidemiologia

• Jeden z najczęściej zgłaszanych objawów zarówno w praktyce lekarza rodzinnego, jak i na Izbie Przyjęć/w SOR.
• Jeden z głównych powodów wizyt w praktyce lekarza rodzinnego – dotyczy 1–4% pacjentów.¹
• W praktyce lekarza rodzinnego 10% pacjentów zgłasza duszność występującą podczas chodzenia po płaskim terenie, a 25% chorych zgłasza duszność podczas bardziej intensywnego wysiłku, np. podczas wchodzenia po schodach.¹
• Odsetek chorych zgłaszających duszność wzrasta wraz z wiekiem, największą częstość występowania odnotowuje się u osób w wieku 55–69 lat.²
• Przyczyn duszności może być bardzo wiele, jednak w większości przypadków jest ona wynikiem kilku najczęściej występujących chorób.
• Najczęstsze przyczyny duszności w praktyce lekarza rodzinnego:¹
  • ostre zapalenie oskrzeli (24,7%)
  • ostre zakażenie górnych dróg oddechowych (9,7%)
  • inne zakażenie dróg oddechowych, zapalenie płuc (6,5%)
  • astma oskrzelowa (5,4%)
  • POChP (5,4%)
  • niewydolność serca (5,4%)
  • nadciśnienie (4,3%).
• Duszność przewlekła znacznie częściej występuje u osób:
  • płci żeńskiej
  • rozwiedzionych/samotnych
  • o niskich dochodach
  • o niskiej aktywności fizycznej.

Znaczenie prognostyczne

• Duszność jest ważnym czynnikiem prognostycznym dotyczącym:³
  • jakości życia
  • stanu funkcjonalnego
  • śmiertelności (np. w przypadku POChP, chorób serca).

Mechanizmy powstawania duszności

• Duszność powstaje w wyniku integracji przez mózg informacji pochodzących z mięśni oddechowych, ściany klatki piersiowej, dróg oddechowych/płuc i ciśnień parcjalnych gazów oddechowych.
• Bodźce z różnych receptorów są przewodzone czuciowymi włóknami dośrodkowymi przez rdzeń przedłużony do brzuszno–tylnej części wzgórza i kory czuciowej mózgu – to droga wzgórzowo–korowa, odpowiedzialna za odczuwanie duszności i jej nasilenie. Tymi receptorami są:
  • mechanoreceptory mięśni oddechowych, naczyń i serca
  • chemoreceptory tętnicy szyjnej stymulowane spadkiem pO₂ (hipoksja), wzrostem pCO₂ (hiperkapnią) lub kwasicą.
• Druga droga to droga podwzgórzowa – włóknami nerwu błędnego przewodzi bodźce z receptorów J w oskrzelach i z mechanoreceptorów płuc, przez rdzeń przedłużony do ciała migdałowatego i środkowo–grzbietowej części wzgórza, do hipokampa oraz struktur kory przedczołowej. Najprawdopodobniej odpowiada za emocjonalną składową duszności.
• Duszność nie jest równoznaczna z niedotlenieniem (hipoksją) lub niewydolnością oddechową.
  • Duszność występuje również w przypadku prawidłowej gazometrii krwi tętniczej.
  • I odwrotnie: ciężka hipoksja może wystąpić bez odczuwania duszności.

Klasyfikacja duszności

• Duszność może być klasyfikowana według różnych kryteriów.¹

Przebieg w czasie

• Ostra duszność a duszność przewlekła
  • Przewlekła duszność jest definiowana jako trudności w oddychaniu utrzymujące się dłużej niż 1 miesiąc.⁴
• Duszność stała lub napadowa. 
• Zależna od pory dnia (np. napadowa duszność nocna).

Okoliczności wystąpienia

• W spoczynku.
• Podczas wysiłku fizycznego.
• W sytuacji stresującej.
• W określonych pozycjach ciała (np. w pozycji leżącej = ortopnoe, w pozycji pochylonej do przodu = bendopnoe, nasilająca się w pozycji siedzącej lub stojącej = platypnoe).
• W przypadku ekspozycji na niektóre czynniki (np. na alergeny, pyły).

Przyczyny

• Schorzenia układu oddechowego.
• Schorzenia układu sercowo–naczyniowego.
• Przyczyny sercowo–płucne.
• Przyczyny psychiczne.
• Inne (np. anemia).

Jak pacjent opisuje duszność

• Duszność nie jest jednorodnym odczuciem, pacjenci zatem bardzo różnie ją opisują:
  • Nie mogę złapać powietrza.
  • Mam płytki oddech.
  • Oddychanie jest bardziej uciążliwe.
  • Czuję, że się duszę.
  • Mam uczucie ściskania w klatce piersiowej.
  • Brakuje mi powietrza.
  • Czuję, że brakuje mi tchu.
  • Nie nabieram wystarczająco dużo powietrza.
  • Mam uczucie ucisku w klatce piersiowej.
  • Mam uczucie zatykania w klatce piersiowej.
  • Mam ciężki oddech.
  • Gorzej mi się oddycha.

Ocena nasilenia duszności

• Istnieją różne metody i skale do oceny nasilenia duszności.
• Za pomocą wizualnej skali analogowej (Visual Analog Scale – VAS) pacjenci mogą zaznaczać na pasku stopień nasilenia duszności.
• Skala duszności Borga mierzy duszność odczuwaną w ciągu ostatnich 24 godzin w zakresie od 1 do 10.
• Zmodyfikowany brytyjski kwestionariusz medyczny (Modified British Medical Research Council – mMRC) służy do oznaczania stopnia nasilenia duszności w odniesieniu do wysiłku fizycznego w skali 5–punktowej, stosowany zwłaszcza u chorych na POChP.⁵ 
• Patrz tabela klasyfikacja objawów w POChP: kwestionariusz mMRC.
• Klasyfikacja zaproponowana przez Nowojorskie Towarzystwo Kardiologiczne (New York Heart Association – NYHA) dzieli wydolność wysiłkową u pacjentów z niewydolnością serca (z dusznością jako objawem wiodącym) na 4 stopnie.
• Jednolita ocena ciężkości duszności nie przyjęła się jeszcze w opiece ambulatoryjnej; do podejmowania decyzji klinicznych wystarcza zwykle rozróżnienie przez lekarza łagodnej, umiarkowanej lub ciężkiej duszności.⁶

ICD–10

• R06 Zaburzenia oddychania.
  • R06.0 Duszność.
  • R06.1 Stridor.
  • R06.2 Sapanie.
  • R06.3 Oddychanie okresowe.
  • R06.4 Hiperwentylacja.
  • R06.5 Oddychanie przez usta.
  • R06.8 Inne i nieokreślone zaburzenia oddychania.

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa ostrej duszności

• Ostra duszność jest zwykle objawem bardzo niepokojącym i może być wynikiem chorób stanowiących zagrożenie dla życia.¹
• Częste przyczyny to: astma, zaostrzenie POChP, ostry zespół wieńcowy, tachyarytmia z niewydolnością serca lub zatorowość płucna, ale istnieje wiele rozpoznań, które należy wykluczyć w diagnostyce różnicowej.

Przyczyny kardiologiczne

• Wstrząs kardiogenny.
• Ostry zespół wieńcowy.
• Zdekompensowana niewydolność serca.
• Zapalenie mięśnia sercowego.
• Przełom nadciśnieniowy.
• Tachyarytmia.
• Zwężenia zastawek
  • zwężenie zastawki aortalnej
  • zwężenie zastawki mitralnej.
• Niewydolność zastawek (np. infekcyjne zapalenie wsierdzia)
  • niedomykalność zastawki aortalnej
  • niedomykalność zastawki mitralnej.
• Pęknięcie mięśnia brodawkowatego.
• Zapalenie osierdzia/tamponada serca.

Przyczyny związane z naczyniami płucnymi

• Zatorowość płucna.

Przyczyny płucne

• Ostre zapalenie oskrzeli.
• Astma oskrzelowa.
  
• Zaostrzenie POChP.
• Zapalenie płuc.
• Sepsa/ARDS.
• Obrzęk płuc.
• Rak oskrzela/płuca.
• Przerzuty w płucach.
• Zachłyśnięcie.
• Wysięk opłucnowy.
• Odma opłucnowa.
• Stłuczenie/uraz płuc.

Przyczyny psychiczne

• Hiperwentylacja.
• Ataki paniki.

Przyczyny hematologiczne

• Niedokrwistość.

Przyczyny endokrynologiczne

• Nadczynność tarczycy.
• Cukrzycowa kwasica ketonowa.

Niedrożność dróg oddechowych

• Ciało obce.
• Anafilaksja.
• Obrzęk naczynioruchowy.
• Zapalenie nagłośni.
• Dysfunkcja strun głosowych (paradoksalne ruchy zamykające fałdy głosowe).

Przyczyny farmakologiczne

• Np. tikagrelor (duszność jest częstym działaniem niepożądanym leku).

Przyczyny toksykologiczne (zatrucie)

• Tlenek węgla.
• Związki fosforoorganiczne.
• Salicylany.

Diagnostyka różnicowa przewlekłej duszności

• Duszność jest definiowana jako przywlekła, jeśli utrzymuje się przez ponad 4 tygodnie.⁴
• Najczęstsze przyczyny przewlekłej duszności to astma oskrzelowa, POChP, przewlekła niewydolność serca, śródmiąższowe choroby płuc, zapalenie płuc oraz zaburzenia psychiczne.¹
• Konieczna jest szeroko zakrojona diagnostyka różnicowa.

Przyczyny kardiologiczne

• Przewlekła niewydolność serca spowodowana przez:
  • kardiomiopatię
  • chorobę wieńcową
  • nadciśnieniową chorobę serca
  • choroby zastawek serca
  • arytmię
  • choroby osierdzia/płyn w osierdziu
  • wady wrodzone serca.

Przyczyny związane z naczyniami płucnymi

• Nadciśnienie płucne, pierwotne nadciśnienie płucne (pulmonary arterial hypertension – PAH)
  • prowadzące potencjalnie do powstania serca płucnego (cor pulmonale).

Przyczyny płucne

• POChP.
• Astma oskrzelowa.
• Śródmiąższowe choroby płuc.
• Choroby opłucnej/płyn w jamie opłucnej.
• Rak oskrzela/płuca.
• Przerzuty do płuc, lymphangitis carcinomatosa.⁷ 
• Rozstrzenie oskrzeli.

Siedzący tryb życia

• Otyłość/pogorszenie wydolności wysiłkowej.

Przyczyny mięśniowo–szkieletowe

• Kifoza/kifoskolioza.

Przyczyny otorynolaryngologiczne

• Porażenie strun głosowych.
• Zwężenie tchawicy (stan po intubacji).

Przyczyny hematologiczne

• Niedokrwistość.

Przyczyny endokrynologiczne

• Nadczynność tarczycy.

Przyczyny metaboliczne

• Kwasica metaboliczna.

Przyczyny nerwowo–mięśniowe

• Dystrofie mięśniowe.
• Stwardnienie zanikowe boczne (ALS).
• Porażenie nerwu przeponowego.

Przyczyny psychogenne

• Zaburzenia lękowe.
• Zaburzenia somatyzacyjne.

Diagnostyka

Wywiad lekarski

Czas występowania duszności

• Nagła (ostry zespół wieńcowy OZW, zatorowość płucna, tachyarytmia, odma opłucnowa, hiperwentylacja, atak paniki, ciało obce).
• Szybko narastająca (zapalenie płuc, aspiracja, kwasica metaboliczna).
• Napadowa (astma oskrzelowa, zaostrzenie POChP).
• Wolno narastające/przewlekła (niewydolność serca, POChP, śródmiąższowa choroba płuc, nowotwory/przerzuty, anemia).
• Sezonowa, zmienna w poszczególnych dniach (astma).
• Nocna w pozycji leżącej (ortopnoe – niewydolność serca).

Stopień nasilenia

• Lekki/umiarkowany/ciężki.
• Ocena za pomocą skal (skala VAS, skala Borga, skala mMRC, klasyfikacja NYHA).
• Patrz tabela klasyfikacja objawów w POChP: kwestionariusz mMRC.

Czynniki wyzwalające⁸

• Związek z wysiłkiem, obciążeniem.
• Narażenie na alergeny/zanieczyszczenia (środowiskowe/zawodowe). 

Objawy towarzyszące

• Kaszel (POChP, zapalenie płuc, śródmiąższowe choroby płuc, rak oskrzela/płuca, niewydolność serca).
• Odkrztuszanie plwociny (POChP, zapalenie płuc, rozstrzenie oskrzeli, przewlekłe zapalenie oskrzeli, niewydolność serca).⁸ 
• Gorączka (zapalenie płuc, zaostrzenie POChP).
• Ból/ucisk w klatce piersiowej (ostry zespół wieńcowy, zapalenie płuc/zapalenie opłucnej, zatorowość płucna, nadciśnienie płucne, rozwarstwienie aorty, tamponada serca).
• Kołatania serca (arytmia).
• Zawroty głowy (zwężenie zastawki, niedociśnienie/wstrząs).
• Parestezje palców i ust (hiperwentylacja).
• Krwioplucie (rak oskrzela/płuca, zatorowość płucna, przewlekłe zapalenie oskrzeli, układowe zapalenie naczyń.
• Ból głowy (przełom nadciśnieniowy, hiperkapnia).⁷ 
• Jednostronny obrzęk kończyny dolnej (zatorowość płucna).
• Obustronne, ciastowate obrzęki kończyn dolnych (niewydolność serca).
• Przyrost masy ciała (niewydolność serca).
• Utrata masy ciała (nowotwór złośliwy, POChP).
• Osłabienie siły mięśniowej, objawy neurologiczne (myasthenia gravis, stwardnienie zanikowe boczne, zespół Gulliana i Barrego).⁸
• Świsty wydechowe (astma, POChP, rozstrzenie oskrzeli, niewydolność serca).⁸

Czynniki ryzyka chorób serca i płuc

• Palenie.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Hipercholesterolemia.
• Cukrzyca.
• Narażenie na alergeny, zanieczyszczenia.

Wywiad chorobowy

• Choroby kardiologiczne.
• Choroby dróg oddechowych.
• Psychiczne.
• Otorynolaryngologiczne.
• Alergologiczne.
• Hematologiczne/onkologiczne.
• Endokrynologiczne.
• Nerwowo–mięśniowe.

Wywiad rodzinny

• Choroby sercowo–naczyniowe.
• Żylna choroba zakrzepowo–zatorowa: zakrzepica żył głębokich (ZŻG)/zatorowość płucna (ZP).
• Alergie.

Leki

• Beta–blokery.
• Tikagrelor.
• Amiodaron.

Badanie fizykalne

• W przypadku ostrej duszności podstawowym zadaniem lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jest rozpoznanie stanu bezpośredniego zagrożenia pacjenta.⁶
  • W tych przypadkach badanie fizykalne koncentruje się na parametrach życiowych (ciśnienie tętnicze, częstotliwość rytmu serca, częstość oddechów, saturacja i temperatura ciała), a także na wykrywaniu niedrożności dróg oddechowych.⁶

Podstawowe parametry

• Ciśnienie tętnicze/tętno.
• Temperatura ciała.
• Saturacja.
• Liczba oddechów.

Świadomość

• Pogorszenie kontaktu.
• Splątanie.

Stan psychiczny

• Lęk.
• Panika oddechowa.

Ogólna budowa ciała

• Otyłość.
• Kacheksja.

Skóra/błony śluzowe

• Bladość.
• Sinica.
• Poszerzenie żył szyjnych.
• Zimne poty.

Szyja

• Wole.

Klatka piersiowa

• Beczkowata klatka piersiowa.
• Wzmożona praca dodatkowych mięśni oddechowych.
• Asymetria ruchów oddechowych.

Oddychanie

• Przyspieszone oddychanie/tachypnoe.
• Ortopnoe (duszność w pozycji leżącej).
• Oddech Kussmaula (kwasica metaboliczna).
• Stridor.
• Świsty wdechowe/wydechowe.
• Rzężenia.

Kończyny

• Obrzęki.
• Żylaki.
• Objawy przewlekłej niewydolności żylnej.
• Atrofia mięśni.
• Palce pałeczkowate.

Kręgosłup

• Kifoza.
• Skolioza.

Opukiwanie: płuca⁹

• Wypuk stłumiony (płyn w opłucnej, płatowe zapalenie płuca).
• Wypuk bębenkowy, nadmiernie jawny (odma opłucnowa/ rozedma płuc).
• Wypuk jawny (prawidłowe płuca, przewlekłe zapalenie oskrzeli).

Opukiwanie: jama brzuszna

• Wypuk stłumiony (wodobrzusze).

Palpacja

• Objaw wątrobowo–szyjny (niewydolność serca prawokomorowa).
• Hepatomegalia (niewydolność prawokomorowa).
• Ból przy palpacji łydki (zakrzepica).

Osłuchiwanie: płuca

• Szmer oddechowy ściszony, ewentualnie nieobecny (rozedma, wysięk opłucnowy, odma opłucnowa, nasilona obturacja).
• Wydłużony wydech (astma oskrzelowa, POChP).
• Świsty wydechowe (astma oskrzelowa, POChP).
• Tarcie opłucnej (zapalenie opłucnej, wysięk opłucnowy).
• Szmer oskrzelowy (zapalenie płuc).
• Rzężenia⁸
  • drobnobańkowe tzw. trzeszczenia (zapalenie płuc, obrzęk płuc, włóknienie płuc)
  • grubobańkowe (np. rozstrzenie oskrzeli).

Osłuchiwanie: serce

• Tachykardia/bradykardia.
• Niemiarowość.
• 3. ton serca (niewydolność serca lewokomorowa).
• Szmery skurczowe/rozkurczowe.

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

• Wywiad lekarski i badanie przedmiotowe prowadzą do prawidłowego rozpoznania u około 2/3 pacjentów.
• Często konieczne są badania dodatkowe – ich wybór zależy od obrazu klinicznego.

EKG

• Zaburzenia rytmu.
• Ostry zawał mięśnia sercowego (STEMI).
• Cechy niedokrwienia.
• Cechy przerostu mięśnia sercowego.
• Cechy przeciążenia prawej komory serca.
• Prawidłowe EKG nie wyklucza choroby serca, ale czyni ją mniej prawdopodobną.
• Zobacz także artykuł EKG: lista kontrolna i EKG: zmiany załamka P, zespołu QRS i odcinka ST.

RTG klatki piersiowej

• Zapalenie płuc.
• Rozedma.
• Objawy zastoju w krążeniu płucnym.
• Rak oskrzela/płuca.
• Wysięk opłucnowy.
• Niedodma.
• Odma opłucnowa.
• Poszerzenie sylwetki serca.
• Cechy nadciśnienia płucnego.
• Poszerzenie śródpiersia (limfadenopatia, guzy śródpiersia).

Pulsoksymetria

• Służy do nieinwazyjnej oceny zawartości tlenu we krwi.
• Norma: 95–98%.
• O niewydolności oddechowej świadczą wartości <90%.

Badania laboratoryjne

• Podstawowe badania laboratoryjne:
  • morfologia krwi
  • CRP
  • eGFR, kreatynina
  • próby wątrobowe
  • elektrolity
  • glukoza
  • TSH.
• Inne badania, w zależności od diagnostyki różnicowej:
  • Troponina (OZW) – badanie niedostępne w POZ
    • Ocena ryzyka ostrego zespołu wieńcowego na podstawie charakteru objawów podmiotowych, wieku i płci; ocena dynamicznego wzrostu stężenia troponiny (po 3 godzinach)
      • Zobacz też artykuł Ból w klatce piersiowej.
  • D–dimery (zatorowość płucna) – badanie niedostępne w POZ
    • Kliniczne prawdopodobieństwo zatorowości płucnej powinno być oceniane za pomocą skali Wellsa (przed oznaczeniem D–dimerów)
      • Zobacz też artykuł zatorowość płucna.
    • Wysoka ujemna wartość predykcyjna D–dimerów: przy małym i pośrednim prawdopodobieństwie klinicznych i ujemnych D–dimerach zatorowość płucna wykluczona.
  • NT–proBNP, BNP (niewydolność serca)
    • Wysoka negatywna wartość predykcyjna – wykluczenie niewydolności serca jako przyczyny duszności.
      

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

• W przypadku podejrzenia choroby wieńcowej.

USG

• Pozwala na ustalenie w krótkim czasie wstępnego rozpoznania u pacjentów z ostrą niewydolnością oddechową przy wykorzystaniu protokołu BLUE, jeszcze przed wykonaniem badań rentgenowskich.¹⁰
• Ultrasonografia płuc u pacjenta z dusznością umożliwia:
  • wykluczenie odmy opłucnowej
  • ocenę stopnia upowietrznienia płuc (rozpoznanie obrzęku płuc)
  • rozpoznanie niedodmy (np. w przypadku zapalenia płuc)
  • uwidocznienie i ocenę objętości płynu w jamach opłucnowych.

Spirometria

• Przede wszystkim do wykrywania zaburzeń wentylacji o typie obturacji.
• Wskaźnik Tiffeneau FEV₁/FVC <70%/<LNN (dolna granica normy) wskazuje na obturację dróg oddechowych.
• Badanie odwracalności (próba rozkurczowa) w przypadku obturacji.
• Więcej informacji na temat spirometrii można znaleźć również w artykule POChP.

24–godzinny pomiar ciśnienia tętniczego (ABPM)

• Przede wszystkim przy rozpoznanym nadciśnieniu tętniczym.

Dodatkowe konsultacje specjalistyczne

Echokardiografia

• Ocena skurczowej i rozkurczowej funkcji lewej komory, skurczowej funkcji prawej komory serca
  • Uwaga: niewydolność serca może występować również z zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory (Heart Failure with Preserved Ejection Fraction – HFpEF).
• Wykrywanie i ocena ciężkości niedomykalności zastawek.
• Objawy nadciśnienia płucnego/obciążenia prawej komory serca.

TK klatki piersiowej

• Należy wykonać w przypadku ostrej duszności i klinicznie wysokiego prawdopodobieństwa zatorowości płucnej lub niskiego do umiarkowanego prawdopodobieństwa i dodatnich D–dimerów.
• W przypadku duszności przewlekłej – potwierdzenie zmian strukturalnych w płucach, jeśli wcześniejsza diagnostyka, w tym RTG klatki piersiowej, nie przyniosła wyjaśnienia.

Pletyzmografia 

• Szczegółowa diagnostyka obturacyjnych i restrykcyjnych zaburzeń wentylacji.
• Badanie transferu płucnego dla tlenku węgla (TLCO, dyfuzji).

Spiroergometria

• Różnicowanie między sercowymi i płucnymi przyczynami upośledzenia wydolności wysiłkowej.

Test 6–minutowego marszu

• Ocena zdolności wysiłkowej poprzez rejestrację dystansu marszu, uzupełniona pomiarami ciśnienia tętniczego, tętna i saturacji O₂ w spoczynku i podczas wysiłku.

Scyntygrafia wentylacyjno–perfuzyjna

• W razie podejrzenia przewlekłego zakrzepowo–zatorowego nadciśnienia płucnego (CTEPH).

Bronchoskopia

• Możliwość uzyskania materiału z dróg oddechowych (popłuczyny oskrzelowo–pęcherzykowe lub biopsja guza) na potrzeby dalszej diagnostyki.

MR serca

• Wykrywanie zmian w mięśniu sercowym (zapalenie mięśnia sercowego, kardiomiopatie).

Koronarografia

• Cewnikowanie naczyń wieńcowych w celu wykrycia choroby wieńcowej, ostrych zespołów wieńcowych; kwalifikacja do leczenia przezskórnego (angioplastyki).
• Cewnikowanie prawej części serca i tętnicy płucnej w celu potwierdzenia oraz ilościowego określenia nadciśnienia płucnego (złoty standard w ocenie hemodynamiki).

Tomografia naczyń wieńcowych

• Wykrywanie choroby wieńcowej.

Dalsze postępowanie i zalecenia

Skierowanie do szpitala

• W przypadku wystąpienia objawów stanu zagrożenia życia, pogorszenia parametrów życiowych i/lub zaburzeń świadomości.⁶

Skierowanie do specjalisty

• W przypadku przewlekłej duszności o niewyjaśnionej przyczynie, mimo wykonania podstawowej diagnostyki klinicznej i badań uzupełniających.

Lista kontrolna przy skierowaniu chorego

• Cel skierowania
  • diagnostyka przewlekłej duszności, po przeprowadzeniu podstawowej diagnostyki w ramach POZ.
• Wywiad lekarski
  • ostra/napadowa/przewlekła duszność 
  • stopień nasilenia
  • związek z wysiłkiem
  • inne czynniki ryzyka
  • objawy towarzyszące
  • wywiad rodzinny
  • stosowane leki.
• Badanie fizykalne
  • stan świadomości, stan psychiczny
  • ciśnienie tętnicze/tętno, częstość oddechów, temperatura, saturacja
  • skóra, błony śluzowe – bladość, sinica
  • wyniki osłuchiwania serca i płuc
  • obecność obrzęków (jedno lub obustronnych).
• Badania uzupełniające
  • badania laboratoryjne: morfologia krwi, CRP, eGFR, kreatynina, elektrolity, próby wątrobowe, glukoza, TSH, NT–proBNP, D–dimery, troponina
  • EKG, EKG wysiłkowe
  • RTG klatki piersiowej
  • spirometria.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Duszność.

Ilustracje