MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Kardiologia/Choroby serca i na...
  4. Choroby
  5. Inne choroby
  6. Infekcyjne zapalenie wsierdzia

Infekcyjne zapalenie wsierdzia

Last published: 28.12.2023  |  Last revised: 11.04.2025  |  Last updated: 11.04.2025
:    : 
: 365
  • IZW
  • Infekcyjne zapalenie wsierdzia
  • Zapalenie wsierdzia
  • Bakteryjne zapalenie wsierdzia
  • Zapalenie wsierdzia związane z zastawkami
  • Gronkowce
  • Paciorkowce
  • Enterokoki
  • Kryteria Duke'a
  • Profilaktyka zapalenia wsierdzia
  • niedomykalność zastawki aortalnej
  • niedomykalność zastawki mitralnej
  • HACEK
  • grupa HACEK
  • IZ
  • IZ

Streszczenie

  • Definicja: Infekcyjne zapalenie wsierdzia to choroba spowodowana zakażeniem tkanek wsierdzia. Dotyczy zastawek, przedsionków, komór lub ciał obcych, takich jak elektrod stymulatora, sztucznych zastawek itd. Etiologia najczęściej bakteryjna.
  • Epidemiologia: Roczna zapadalność wynosi około 2–10/100 000, wzrasta wraz z wiekiem, częściej chorują mężczyźni.
  • Objawy: Wysoka gorączka lub przedłużające się stany podgorączkowe, nieswoiste objawy, takie jak zmęczenie, zwiększona potliwość, ogólne osłabienie. Często pierwszym objawem jest zatorowość.
  • Wyniki: Gorączka, nowe lub zmienione szmery nad sercem. Charakterystycznymi, choć rzadkimi objawami są zmiany naczyniowe - objaw Janewaya, guzki Oslera i plamki Rotha. Objawy wtórnych powikłań: niewydolność serca, zatorowość płucna lub obwodowa.
  • Diagnostyka: Rozpoznanie opiera się na połączeniu wyników badania przedmiotowego, badań laboratoryjnych i obrazowych (kryteria Duke'a). Najbardziej istotne metody badania to posiew krwi i echokardiografia.
  • Leczenie: Antybiotykoterapia u wszystkich pacjentów, często konieczne leczenie kardiochirurgczne (usunięcie wegetacji). 
  • Profilaktyka: Ogólne środki zapobiegawcze u pacjentów wysokiego i średniego ryzyka, profilaktyka antybiotykowa tylko u pacjentów wysokiego ryzyka (zastawki protetyczne, stan po zapaleniu wsierdzia, niektóre wrodzone wady serca).

Informacje ogólne

Definicja

  • Infekcyjne zapalenie wsierdzia to zakażenie1
    • natywnych lub sztucznych zastawek serca
    • powierzchni wsierdzia
    • implantu kardiologicznego (np. sondy rozrusznika serca)

Klasyfikacja według drogi zakażenia

  • Można rozróżnić następujące drogi zakażenia:
    • w środowisku ambulatoryjnym
    • jatrogenne (szpitalne i nie szpitalne)
    • jako powikłanie dożylnego przyjmowania substancji psychoaktywnych

Częstość występowania

  • Zapadalność
    • roczna zapadalność w Europie to ok. 2–10/100 000 mieszkańców
  • Wiek
    • gwałtowny wzrost zapadalności w średnim wieku w ostatnich dziesięcioleciach - ponad połowa pacjentów ma >50 lat
      • bardzo rzadko występuje w dzieciństwie (głównie w przypadku wrodzonych wadach serca), roczna zapadalność to 0,34–0,64 przypadków/100 000 dzieci
  • Płeć
    • stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet: ok. 2:12
  • Przyczyny
    • wzrastająca liczba przypadków infekcyjnego zapalenia wsierdzia w obszarze wszczepionego materiału (w szczególności zastawki serca, sondy rozrusznika serca)3
    • 25–30% przypadków infekcyjnego zapalenia wsierdzia występuje obecnie w wyniku interwencji medycznych4.

Etiologia i patogeneza

Patogeneza

  • Zdrowy śródbłonek jest odporny na kolonizację przez drobnoustroje, uszkodzenia mechaniczne (nieprawidłowy, zmieniony przepływ krwi/uszkodzenie w trakcie procedur medycznych) zwiększają podatność na zakażenie3.
    • przewlekłe procesy zapalne tkanek, takie jak gorączka reumatyczna lub zmiany zwyrodnieniowe zastawek, mogą sprzyjać kolonizacji3.
  • Uszkodzenie śródbłonka powoduje odsłonięcie kolagenu podśródbłonkowego i innych cząsteczek macierzy, z którymi wiążą się trombocyty i fibryna, tworząc tzw. jałową wegetację
  • Następnie dochodzi do kolonizacji przez krążące bakterie posiadające właściwości adhezyjne3
  • Bakterie namnażają się in situ, stymulują dalsze wiązanie trombocytów i fibryny, tworząc w ten sposób zakażoną wegetację5.
  • Namnażające się bakterie oraz powiększająca się, coraz bardziej nadwyrężona wegetacja są odpowiedzialne za 4 mechanizmy, które sa odpowiedzialne za obraz kliniczny i wtórne powikłania5:
    1. zniszczenie zastawki i niewydolność serca
    2. embolizacja mikro- i makronaczyniowa
    3. zakażenie septyczne narządów (mózgu, nerek, śledziony, płuc itd)
    4. wtórne zjawiska immunologiczne, takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek

Spektrum patogenów

  • Ponad 90% przypadków ma etiologię bakteryjną
    • za ponad 80% przypadków infekcji bakteryjnych odpowiedzialne są3:
      • gronkowce (Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, gronkowce koagulazoujemne)
      • paciorkowce (Streptococcus mitis, Streptococcus salivarius, Streptococcus sanguinis)
      • enterokoki 
  • Zdecydowana mniejszość infekcyjnego zapalenia wsierdzia jest wywoływana przez bakterie Gram-ujemne lub grzyby6.
    • bakterie Gram-ujemne z grupy HACEK: (rodzaj Haemophilus, Actinobacillus actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella corrodens, Kingella)
    • zakażenia grzybicze, wywoływane głównie przez gatunki Candida i Aspergillus stanowią mniej niż 1% przypadków
  • Spotykana jest także etiologia mieszana (szczególnie w populacji pacjentów przyjmujących dożylne narkotyki)

Klasyfikacja przebiegu według dynamiki objawów

  • Infekcyjne zapalenie wsierdzia można sklasyfikować według początku i dynamiki przebiegu objawów7:
    • ostre (od dni do 6 tygodni)
    • podostre (od 6 tygodni do 3 miesięcy)
    • przewlekłe (>3 miesięcy)

Czynniki predysponujące

  • Czynniki ryzyka (i chorobowość) u pacjentów w Europie z ostatecznym rozpoznaniem zapalenia wsierdzia8-9:
    • wady zastawkowe (np. dwupłatkowa zastawka aortalna) (31%)
    • zabieg inwazyjny w wywiadzie w ciągu ostatnich 60 dni (25%)
    • mechaniczna lub biologiczna zastawka (20%)
    • rozrusznik serca (12%)
    • wrodzone wady serca (10%)
      • wrodzone wady serca są decydującym czynnikiem predysponującym do infekcyjnego zapalenia wsierdzia
    • dożylne zażywanie narkotyków (9%)
    • stan po zapaleniu wsierdzia (7%)

ICD-10

  • I33 Ostre i podostre zapalenie wsierdzia
    • I33.0 Ostre i podostre zakaźne zapalenie wsierdzia
    • I33.9 Ostre zapalenie wsierdzia, nieokreślone
  • I38 Zapalenie wsierdzia, zastawka nieokreślona

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Kliniczne rozpoznanie infekcyjnego zapalenia wsierdzia opiera się na związku między:
    • zakażeniem i
    • zajęciem wsierdzia
  • Zmodyfikowane kryteria Duke'a mają ogólną czułość ok. 80%
  • Zastosowanie kryteriów Duke'a opiera się na połączeniu kilku aspektów:
    • badanie kliniczne
    • badania mikrobiologiczne
    • diagnostyka obrazowa
  • Czułość diagnostyki na wczesnym etapie przebiegu klinicznego jest niższa, szczególnie w przypadku zapalenia wsierdzia na zastawkach protetycznych lub sondach stymulatora (niewidoczne w badaniu lub niejednoznaczny wynik badania echokardiograficznego w 30% przypadków)

Wytyczna: Kryteria diagnostyczne10

Zmodyfikowane kryteria Duke'a

Kryteria duże
  1. Dodatnie posiewy krwi w kierunku infekcyjnego zapalenia wsierdzia
    • mikroorganizmy typowe dla infekcyjnego zapalenia wsierdzia w dwóch niezależnych posiewach krwi
      • S. aureus, E. feacalis, grupa HACEK, S. gallolyticus, paciorkowce jamy ustnej
    • mikroorganizmy zgodne z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia w stale dodatnich posiewach krwi
      • ≥2 dodatnie posiewy krwi z próbek krwi pobranych w odstępie >12 godz
      • wszystkie 3 lub większość z ≥4 oddzielnych posiewów krwi (jeśli między pobraniem pierwszej a ostatniej próbki minęła co najmniej godzina)
    • pojedynczy dodatni posiew krwi z Coxiella burnetii lub miano przeciwciał IgG fazy I >1:800
  2. Charakterystyczne dla infekcyjnego zapalenia wsierdzia zmiany w badaniu obrazowym jedną z metod (zmiany anatomiczne i metaboliczne: zastawkowe, okołozastawkowe/okołoprotezowe oraz związane z obcymi materiałami): 
    • echokardiografia przezklatkowa lub przezprzełykowa
    • pozytonowa tomografia emisyjna z 18F-fluorodeoksyglukozą
    • tomografia komputerowa serca
    • tomografia emisyjna pojedynczego fotonu znakowana leukocytami/tomografia komputerowa
Kryteria małe
  1. Predyspozycje: choroby serca predysponujące do wysokiego lub średniego ryzyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia lub dożylne przyjmowanie substancji psychoaktywnych
  2. Gorączka: temperatura ciała >38°C
  3. Zatorowe objawy naczyniowe: poważne zatory/zawały i ropnie ogólnoustrojowe i płucne, krwiopochodne powikłania septyczne układu kostno-stawowego (tj. zapalenie stawów kręgosłupa), tętniaki zakaźne,  wewnątrzczaszkowe zmiany niedokrwienne/krwotoczne, krwotoki spojówkowe, objaw Janewaya
  4. Objawy immunologiczne: kłębuszkowe zapalenie nerek, guzki Oslera, plamy Rotha, obecność czynnika reumatoidalnego
  5. Potwierdzenie mikrobiologiczne: dodatnie posiewy krwi, które nie spełniają jednego z głównych kryteriów (patrz wyżej) lub serologiczne potwierdzenie aktywnego zakażenia drobnoustrojem odpowiedzialnym za infekcyjne zapalenie wsierdzia

Definicja infekcyjnego zapalenia wsierdzia według zmodyfikowanych kryteriów Duke'a

Pewne infekcyjne zapalenie wsierdzia
  • 2 duże kryteria — lub —
  • 1 duże kryterium i 3 małe kryteria — lub —
  • 5 małych kryteriów
Możliwe infekcyjne zapalenie wsierdzia
  • 1 kryterium duże i 1 lub 2 kryteria małe — lub —
  • 3-4 małe kryteria
Wykluczone infekcyjne zapalenie wsierdzia
  • nie spełnia kryteriów pewnego lub możliwego IZW przy przyjęciu z potwierdzonym lub nie alternatywnym rozpoznaniem

Wywiad lekarski

  • Zmienne objawy i zróżnicowany przebieg kliniczny infekcyjnego zapalenia wsierdzia
  • Gorączka
    • u około 90% pacjentów6
  • Inne objawy i dolegliwości ogólne
    • złe samopoczucie, zmęczenie, nocne poty, utrata apetytu, bóle mięśni, bóle stawów
  • Krwiomocz (25%)3
  • Objawy powikłań
  • Czynniki predysponujące, głównie:
    • zastawki protetyczne
    • choroby strukturalne serca
    • implanty (rozrusznik serca, ICD)
    • dożylne stosowanie narkotyków

Badanie fizykalne

  • Układ krążenia
    • szmery w sercu
      • nowe szmery (ok. 50 %)6
      • nasilenie istniejącego szmeru (20%)6
    • cechy niewydolności serca (w wyniku narastającej niewydolności zajętych zastawek serca)
    • arytmia
  • Skóra  
    • petocje (częste, ale nieswoiste)11
    • linijne wylewy podpaznokciowe (ciemne, czerwone linie w łożysku paznokcia, 8%)3
    • objaw Janewaya (bezbolesne, małe wybroczyny na dłoniach lub podeszwach stóp, 5%)3
    • guzki Oslera (3%)6
      • małe, bolesne guzki podskórne w okolicy opuszków palców rąk lub stóp
  • Oko
    • krwotok spojówkowy (5%)3
    • plamy Rotha (krwotok siatkówkowy, 5%)3
  • Jama brzuszna
  • Ośrodkowy układ nerwowy

Badanie uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

Testy laboratoryjne

EKG

Diagnostyka specjalistyczna

Mikrobiologia

  • Posiew krwi
    • co najmniej 3 pary posiewów krwi (tlenowe, beztlenowe) w odstępie półgodzinnym
    • przed rozpoczęciem leczenia antybiotykami
      • nie jest konieczne oczekiwanie na szczyt gorączki przed pobraniem próbki.
      • zwykle wszystkie 3 posiewy krwi są zwykle dodatnie; jeśli dodatni jest tylko jeden posiew - rozpoznanie jest wątpliwe.
    • w nawet 30% przypadków infekcyjnego zapalenia wsierdzia nie można wykryć żadnych drobnoustrojów (infekcyjne zapalenie wsierdzia ujemne pod względem posiewu krwi).
  • Specjalistyczne podłoża, test serologiczny, PCR
    • diagnostyka uzupełniająca w przypadku infekcyjnego zapalenia wsierdzia z ujemnym wynikiem posiewu krwi, np. w kontekście infekcji Brucella, Coxiella, Bartonella, Thropheryma whipplei, Legionella, Mycoplasma, grzybów
      • na przykład metody biologii molekularnej - sekwencjonowanie PCR 16S/18S rRNA tkanki serca lub materiału zatorowego

Diagnostyka obrazowa

  • Echokardiografia jest zdecydowanie najważniejszym badaniem obrazowym.
    • wizualizacja wegetacji, ropni, tętniaków rzekomych, perforacji, rozejścia się zastawek protetycznych i efektów hemodynamicznych (w szczególności niewydolności zastawek)
    • echokardiografia przezklatkowa (TTE) jest metodą pierwszego wyboru w przypadku podejrzenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia
    • echokardiografię przezprzełykową (TEE) należy wykonać w przypadku
      • klinicznego podejrzenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia i ujemnym lub niejednoznacznym wyniku TTE
      • klinicznego podejrzenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia i obecności zastawki protetycznej lub urządzenia wewnątrzsercowego (rozrusznik serca, defibrylator)
    • czułość TTE wynosi 70% w przypadku zastawek natywnych i 50% w przypadku zastawek protetycznych.
    • czułość TEE wynosi 96% w przypadku zastawek natywnych i 92% w przypadku zastawek protetycznych.
  • Rezonans Magnetyczny
    • najczulsza metoda obrazowania zmian w mózgu
  • TK
    • wizualizacja ropni, tętniaków rzekomych
    • akceptowalna alternatywa dla RM w wizualizacji zmian mózgowych u krytycznie chorych pacjentów
  • Medycyna nuklearna (18F-FDG-PET/TK lub SPECT/TK)
    • zalecane zwykle w indywidualnych przypadkach, głównie zwiększa czułość w diagnostyce infekcyjnego zapalenia wsierdzia związanego ze sztuczną zastawką lub wszczepialnych urządzeń elektronicznych

Wskazania do skierowania do szpitala

  • Każdy przypadek infekcyjnego zapalenia wsierdzia wymaga hospitalizacji - pacjent z podejrzeniem IZW powinien być pilnie skierowany na oddział kardiologii

Leczenie

Cele leczenia

  • Eliminacja zakażenia
  • Uniknięcie powikłań

Ogólne informacje o leczeniu

  • Zasady leczenia
    • wszyscy pacjenci otrzymują leczenie przeciwbakteryjne.
    • u niektórych pacjentów konieczne jest leczenie kardiochirurgiczne przechodzą operację kardiochirurgiczną w celu wyleczenia.

Antybiotykoterapia

Czas trwania leczenia

  • 2–6 tygodni w przypadku zapalenia wsierdzia związanego z zastawką natywną
  • Co najmniej 6 tygodni w przypadku zapalenia wsierdzia związanego z zastawką protetyczną

Wybór antybiotyków

  • Leczenie polega na antybiotykoterapii celowanej skierowanej przeciwko konkretnemu drobnoustrojowi zidentyfikowanemu w drodze diagnostyki mikrobiologicznej.
  • W aktualnych wytycznych znajdują się konkretne zalecenia dotyczące leczenia w zależności od etiologii.
  • Antybiotykoterapia empiryczna jest prowadzona do czasu uzyskania wyników badań mikrobiologicznych (patrz ramka z wytycznymi).

Leczenie kardiochirurgiczne

  • Około 50% pacjentów z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia wymaga leczenia chirurgicznego z powodu poważnych powikłań.
    • niektóre wskazania do operacji wymieniono w ramce z wytycznymi.
  • Zakażone sondy/wszczepialne urządzenia elektroniczne wymagają usunięcia
  • Podstawową zasadą postępowania jest całkowite usunięcie materiału zakaźnego.
  • Istnieje tendencja dodecyzji o wczesnej interwencji chirurgicznej ze względu na prawdopodobnie lepsze rokowanie w przypadku wcześnie wdrozonego leczenia operacyjnego 

Wytyczne: Leczenie farmakologicznie w przypadku infekcyjnego zapalenia wsierdzia10

Wstępna empiryczna antybiotykoterapia

  • Zapalenie wsierdzia związane z zastawką własną lub zapalenie wsierdzia związane z zastawką protetyczną >12 miesięcy po implantacji
    • ampicylina 12 g dziennie dożylnie (w 4–6 dawkach podzielonych) + (flu)kloksacylina 12 g dziennie dożylnie (w 4–6 dawkach podzielonych)/ceftriakson dożylnie lub domięśniowo 2g dziennie (w 2 dawkach podzielonych) + gentamycyna 3 mg/kg na dobę w jednej dawce dożylnie lub domięśniowo
    • w przypadku alergii na penicylinę: wankomycyna 30–60 mg/kg na dobę dożylnie (w 2–3 dawkach podzielonych) + gentamycyna 3 mg/kg na dobę w jednej dawce dożylnie lub domięśniowo
  • Zapalenie wsierdzia związane z protezą zastawkową <12 miesięcy po operacji
    • wankomycyna 30 mg/kg na dobę dożylnie (w 2 dawkach podzielonych) + gentamycyna 3 mg/kg na dobę dożylnie lub domięśniowo w jednej dawce + ryfampicyna 900(–1200) mg na dobę dożylnie lub doustnie (w 2 lub 3 dawkach podzielonych)

Leczenie chirurgiczne

  • Niewydolność serca
    • zapalenie wsierdzia związane z zastawką aortalną lub mitralną z ciężką jej niedomykalnością lub niedrożnością i następowym obrzękiem płuc lub wstrząsem kardiogennym (stan nagły)
    • zapalenie wsierdzia związane z zastawką aortalną lub mitralną z ciężką jej niewydolnością lub niedrożnością i kolejnymi objawami niewydolności serca (pilny przypadek)
  • Niekontrolowane zakażenie
    • miejscowe niekontrolowane zakażenie (ropień, tętniak fałszywy, przetoka, rosnąca wegetacja) (pilny przypadek)
    • zakażenie wywołane przez grzyby lub drobnoustroje wielooporne (przypadek planowy-pilny)
  • Zapobieganie zatorom
    • zapalenie wsierdzia związane z zastawką aortalną lub mitralną z utrzymującymi się wegetacjami >10 mm po zdarzeniu zatorowym pomimo odpowiedniej antybiotykoterapii (przypadek pilny)

Przebieg, powikłania, rokowanie

Powikłania

Przebieg i rokowanie

  • Nieleczona choroba niemal zawsze kończy się zgonem.
  • Opóźnione rozpoznanie wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością9.
  • Roczny wskaźnik śmiertelności w badaniach obserwacyjnych szacuje się na ok. 20–25%9.
  • Interdyscyplinarna diagnostyka i leczenie w zespole specjalizującym się w zapaleniu wsierdzia prowadzi do poprawy jakości i zmniejszenia śmiertelności nawet poniżej 10%12

Dalsze postępowanie

  • Regularne badania kontrolne i echokardiografia, zwłaszcza w pierwszym roku po wypisaniu ze szpitala w ramach kontroli po przechorowaniu IZW
  • Pacjenci powinni zostać poinformowani o:
    • możliwości nawrotu i potrzebie natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w przypadku wystąpienia gorączki
    • profilaktyce zapalenia wsierdzia, w tym potrzebie profilaktycznej higieny zębów i skóry

Wytyczna: Czynniki prognostyczne złego rokowania u pacjentów z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia

  • Charakterystyka pacjenta
    • zaawansowany wiek
    • zakażenie zastawek protetycznych
    • cukrzyca
    • choroby współistniejące (np. zespół kruchości, immunosupresja, choroby nerek lub płuc)
  • Powikłania kliniczne infekcyjnego zapalenia wsierdzia
  • Etiologia
    • Staphylococcus aureus
    • grzyby
    • bakterie Gram-ujemne spoza grupy HACEK
  • Obraz w echokardiografii
    • powikłania okołopierścieniowe
    • ciężka niedomykalność zastawki w lewej części serca
    • niska frakcja wyrzutowa lewej komory
    • nadciśnienie płucne
    • duże wegetacje
    • ciężkie nieprawidłowości sztucznej zastawki
    • przedwczesne zamknięcie zastawki mitralnej i inne objawy podwyższonego ciśnienia rozkurczowego

Profilaktyka zapalenia wsierdzia

  • W przeciwieństwie do wcześniejszych wytycznych, zalecenie profilaktyki antybiotykowej jest obecnie ograniczone wyłącznie do pacjentów wysokiego ryzyka (sztuczne zastawki, stan po zapaleniu wsierdzia, niektóre wrodzone wady serca).
  • Profilaktyka antybiotykowa nie jest już zalecana w przypadkach średniego ryzyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia; dotyczy to w szczególności powszechnych zmian zastawkowych, takich jak zwapnienie zastawek, dwupłatkowa zastawka aortalna, wypadanie płatka zastawki mitralnej.
  • Pacjenci powinni być świadomi znaczenia zapobiegania chorobie, tj. prawidłowej higieny zębów i skóry, niezależnie od ich statusu ryzyka.

Wytyczne: Profilaktyka zapalenia wsierdzia10

Pacjenci wysokiego ryzyka, u których zalecana jest profilaktyka antybiotykowa w przypadku zabiegów wysokiego ryzyka

  • Pacjenci ze sztuczną zastawką (w tym zastawkami wszczepianymi przezskórnie) lub z rekonstrukcją zastawki przy użyciu materiału protetycznego
  • Stan po przebytym infekcyjnym zapaleniu wsierdzia
  • Pacjenci z urządzeniami wspomagającymi pracę komór
  • Pacjenci z wrodzonymi wadami serca
    • wszystkie nieleczone sinicze wady serca
    • przez 6 miesięcy po zabiegu całkowitej korekty operacyjnej, bez rezydualnej wady i bez wszczepienia protezy zastawki
    • po leczeniu operacyjnym lub przezcewnikowo z wytworzeniem paliatywnego zespolenia pooperacyjnego, wykorzystaniem konduitów lub innych protez
  • Można rozważyć zastosowanie profilaktyki u pacjentów po przeszczepieniu serca - szczególnie w trakcie 1. roku po zabiegu

Zalecenia dotyczące profilaktyki antybiotykowej u pacjentów wysokiego ryzyka

  • Profilaktyka antybiotykowa jest zalecana w przypadku zabiegów stomatologicznych przebiegających z uszkodzeniem dziąseł lub błony śluzowej jamy ustnej
  • Profilaktykę antybiotykowę można rozważyc u pacjentów wysokiego ryzyka wystąpienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia w przypadku innych zabiegów stomatologicznych lub zabiegów w obrębie układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego lub w obszarze skóry/tkanek miękkich. 

Profilaktyczna antybiotykoterapia u pacjentów wysokiego ryzyka10

  • Leczenie zalecane - podanie 30–60 min przed zabiegiem, jedna dawka:
    • amoksycylina - dorośli: p.o. 2g, dzieci: p.o. 50mg/kg
    • ampicylina - dorośli: i.m. lub i.v. 2g, dzieci: i.m. lub i.v. 50mg/kg
  • Alternatywnie:
    • cefazolina - dorośli: i.m. lub i.v. 1g, dzieci: i.m. lub i.v. 50mg/kg
    • ceftriakson - dorośli i.m. lub i.v. 1g, dzieci: i.m. lub i.v. 50mg/kg
  • W przypadku alergii na penicylinę:
    • azytromycyna - dorośli: p.o. 500mg, dzieci: p.o. 15mg/kg
    • klarytromycyna - dorośli p.o. 500 mg, dzieci: p.o. 15 mg/kg
    • doksycyklina - dorośli: p.o. 100 mg, dzieci <45kg: p.o. 2,2 mg/kg

Ogólne środki zapobiegawcze dla pacjentów wysokiego i średniego ryzyka

  • Ścisła higiena zębów i skóry
    • kontrola stomatologiczna co najmniej dwa razy w roku w przypadku pacjentów wysokiego ryzyka i raz w roku w przypadku pacjentów średniego ryzyka
  • Dezynfekcja ran
  • Antybiotykoterapia w przypadku wszelkich ognisk bakteryjnych
  • Zakaz samoleczenia antybiotykami
  • Unikanie wykonywania tatuaży i kosmetycznego przekłuwania ciała

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Ilustracja serce przekrójSerce

Źródła

Wytyczne

  • European Society of Cardiology (ESC). Guidelines for the management of endocarditis, 2023. escardio.org

Literatura

  1. Cahill T, Prendergast B. Infective endocarditis. Lancet 2016; 387: 882-893. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Hill E, Herijgers P, Herregods M, et al. Evolving trends in infective endocarditis. Clin Microbiol Infect 2006; 12: 5-12. doi:10.1111/j.1469-0691.2005.01289.x DOI
  3. Hoen B, Duval X. Infective Endocarditis. N Engl J Med 2013; 368: 1425-1433. doi:10.1056/NEJMcp1206782 DOI
  4. Rajani R, Klein J. Infective endocarditis: A contemporary update. Clinical Medicine 2020; 20: 31-35. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Chambers H, Bayer A. Native-Valve Infective Endocarditis. N Engl J Med 2020; 383: 567-76. doi:10.1056/NEJMcp2000400 DOI
  6. Wang A, Gaca J, Chu V. Management Considerations in Infective Endocarditis - A Review. JAMA 2018; 320: 72-83. doi:10.1001/jama.2018.7596 DOI
  7. Hubers S, DeSimone D, Gersh B, et al. Infective Endocarditis: A Contemporary Review. Mayo Clin Proc 2020; 95: 982-997. doi:10.1016/j.mayocp.2019.12.008 DOI
  8. Murdoch D, Corey G, Hoen B, et al. Clinical presentation, etiology, and outcome of infective endocarditis in the 21st century: the International Collaboration on Endocarditis-Prospective Cohort Study. Arcg Intern Med 2009; 169: 463-473. doi:10.1001/archinternmed.2008.603 DOI
  9. Connaughton M, Rivett J. Easily missed? Infective endocarditis. BMJ 2010; 341: c6596. doi:10.1136/bmj.c6596 DOI
  10. Delgado V, Ajmone Marsan N, de Waha S, et al. 2023 ESC Guidelines for the management of endocarditis [published correction appears in Eur Heart J. 2023 www.escardio.org
  11. Brusch J. Infective Endocarditis. Medscape, last updated Jan 21.2021. emedicine.medscape.com
  12. Botelho-Nevers E, Thuny F, Casalta J, et al. Dramatic reduction in infective endocarditis-related mortality with a management-based approach. Arch Intern Med 2009; 169: 1290-1298. doi:10.1001/archinternmed.2009.192 DOI
  13. Dzierżanowska-Fangrat, Katarzyna (red.). Przewodnik antybiotykoterapii 2023, wyd. 28. Bielsko-Biała: Alfa-Medica Press, 2023 alfamedica.pl
  14. Vincent L, Otto C. Infective Endocarditis: Update on Epidemiology, Outcomes, and Management. Current Cardiology Reports 2018; 20: 86. doi:10.1007/s11886-018-1043-2 DOI
  15. Rezar R, Lichtenauer M, Haar M, et al. Infective endocarditise - A review of current therapy and futurechallenges. Hell J Cardiol 2021; 62: 190-200. doi:10.1016/j.hjc.2020.10.007 DOI

Autorzy

  • Natalia Jagiełła, lekarz (redaktor)
  • Michael Handke, prof. dr n. med., specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i intensywnej terapii, Freiburg i. Br.

Link lists

Stany nagłe

Powiązane artykuły

Wytyczne

Informacje dla pacjentów

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit