Informacje ogólne

Definicja

Tytoń bezdymny^1-2

• Tytoń bezdymny to zbiorcze określenie wszystkich wyrobów tytoniowych, które nie są palone.
• Termin ten zwykle odnosi się do tabaki i tytoniu do żucia, a także tytoniu w pastylkach do ssania szeroko rozpowszechnionego w Szwecji i Norwegii, ale może również odnosić się do liści tytoniu do żucia i suchego tytoniu do zażywania.
• Tytoń przeznaczony do podawania przez nos (tabaka) składa się z drobno zmielonych, ciemnych roślin tytoniu, zmieszanych z wodą, substancjami utrzymującymi wilgoć, substancjami regulującymi pH, solami i aromatami.
  • Spożywanie tabaki prowadzi do podobnie wysokiego stężenia nikotyny w osoczu jak palenie papierosów z podobnym potencjałem uzależnienia.
  • Chociaż szkodliwy wpływ jest mniejszy niż w przypadku palenia papierosów, prawdopodobny jest efekt rakotwórczy.
  • Długotrwałe spożywanie może uszkodzić błony śluzowe nosa.

Częstość występowania^1-2

• W 2018 roku w USA 2,4% dorosłych spożywało bezdymne wyroby tytoniowe.

Patologie^1-2

• WHO definiuje tytoń bezdymny jako substancję rakotwórczą, która, jak udowodniono, powoduje raka jamy ustnej, raka przełyku i raka trzustki.³
• Większość komercyjnych wyrobów tytoniowych bezdymnych zawiera mieszanki liści różnych gatunków i odmian Nicotiana tabacum.
• W tytoniu bezdymnym zidentyfikowano 31 substancji rakotwórczych. Duża część składa się z nielotnych, swoistych dla tytoniu N12-nitrozoamin i kwasów N-nitrozoaminowych.
• Istnieją dowody na związek między zażywaniem tabaki a zakończonym zgonem zawałem serca lub udarem.
• Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u osób, które spożywają co najmniej jedno opakowanie tytoniu do ssania dziennie, zwiększa się o ok. 70%.⁴
• Wpływ bezdymnych wyrobów tytoniowych podczas ciąży
  
  • Zażywanie w czasie ciąży ma podobny wpływ na wiele pacjentek jak palenie tytoniu w czasie ciąży i dlatego nie jest zalecane.
  • Podwyższone jest ryzyko wcześniactwo.
  • Zwiększone jest także ryzyko urodzenia martwego płodu.
  • Spożywanie tytoniu przez matkę zwiększa ryzyko wystąpienia bezdechu śródsennego u noworodków.
  • Istnieją dowody na związek między zażywaniem tytoniu w czasie ciąży a zwiększonym ryzykiem rozszczepu wargi i podniebienia u dziecka.⁵

Snus^1-2

• Snus to bezdymny wyrób tytoniowy, który umieszcza się między wargą a dziąsłem.
  • Składa się z drobno zmielonego tytoniu, do którego dodawane są środki aromatyzujące, sole, woda, środki utrzymujące wilgoć i bufory.
  • dostępny luzem i porcjowany w różnych smakach
  • Snus jest umieszczany między błoną śluzową jamy ustnej a górną wargą i trzymany tam od 15 minut do 12 godzin.
• Nikotyna dostaje się do krwiobiegu przez błony śluzowe.
  
  • Użytkownicy przyjmują średnio tyle samo lub nawet więcej nikotyny w ciągu dnia niż palacze papierosów.
• Możliwe szkody następcze dla zdrowia
  • nowotwór trzustki
  • rak jamy ustnej
  • rak przełyku
  • zapalenie przyzębia
  • próchnica
  • utrata zębów
  • recesja dziąseł
  • poród przedwczesny
  • stan przedrzucawkowy
  • możliwy wpływ na rozwój schorzeń układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy i zespołu metabolicznego.
• Snus może uzależniać i zwiększać śmiertelność.⁶

Nikotyna^1-2

• Wszystkie wyroby tytoniowe zawierają nikotynę.
• Nikotyna ma właściwości psychotropowe, relaksujące, przeciwlękowe i stymulujące i jest substancją prowadzącą do uzależnienia.
• Objawy odstawienia są zróznicowane: od negatywnego nastroju do dolegliwości somatycznych.
• Wchłanianie
  • Nikotyna jest wchłaniana przez płuca, błony śluzowe jamy ustnej i nosa, przewód pokarmowy oraz skórę.
    • Najszybsze wchłanianie następuje przez płuca po paleniu.
    • Nikotyna zazwyczaj dociera do mózgu w ciągu 20 sekund od rozpoczęcia palenia.
    • Ryzyko uzależnienia wydaje się być większe, gdy nikotyna jest szybko dostarczana do mózgu.
  • Nikotyna z tabaki, aerozolu do nosa, gumy do żucia i plastrów jest wchłaniana wolniej niż nikotyna z dymu, ale narażenie na nikotynę trwa dłużej.
• Uzależnienie od bezdymnych wyrobów tytoniowych
  • Dzienna konsumpcja i schemat spożycia są niemal identyczne z paleniem papierosów, a potencjał uzależnienia jest podobny.

ICD-10

• F17.1 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane paleniem tytoniu: następstwa szkodliwego używania substancji.

Leczenie

Cele leczenia

• Zaprzestanie spożywania tytoniu.
• Edukacja na temat szkód następczych dla zdrowia i sposobów ich zapobiegania.

Ogólne informacje o leczeniu^1-2,7-8

• Najskuteczniejszym podejściem są interwencje behawioralne i rozmowy motywacyjne.
  • Obejmują one edukację w formie informacji na temat skutków zdrowotnych, a także uzależnienia i abstynencji.
• Jednoczesne leczenie warenikliną może zwiększyć liczbę pacjentów, którzy zaprzestają palenia, jednak brak potwierdzenia na jej skuteczność u osób stosujących nikotynowe produkty zastępcze.

Zalecenia dla pacjentów^1-2,7-8

• Kluczowe znaczenie ma wewnętrzna motywacja do zaprzestania palenia tytoniu.
• Podobnie jak w przypadku palenia, wiele osób jest w stanie zaprzestać stosowania alternatywnych wyrobów tytoniowych i przezwyciężyć objawy odstawienia, jeśli istnieje wystraczajco silna motywacja.

Leczenie farmakologiczne^1-2,7-8

• Z reguły krótkie interwencje wykorzystujące techniki rozmów motywacyjnych (MI) są wystarczająco skuteczne, aby osiągnąć abstynencję.
  • Leczenie farmakologiczne powinno być stosowane tylko w szczególnych przypadkach, po dokładnej ocenie ryzyka i korzyści.
• Jakość badań dotyczących farmakoterapii jest niska. 
• Z obserwacji wynika, że wareniklina może nieznacznie zwiększyć odsetek abstynencji po 6 miesiącach.
• Nikotynowe produkty zastępcze prowadziły do dłuższej abstynencji krótkotrwałej, ale nie dało się udowodnić długoterminowego efektu.
  • Mogą również wystąpić niepożądane reakcje na lek.
• Bupropion nie wykazywał znaczącego wpływu na abstynencję tytoniową, ale zmniejszał głód nikotynowy, a także przyrost masy ciała po zaprzestaniu palenia.⁹
• Zobacz także artykuł Zaprzestanie palenia.

Wnioski^1-2

• Bezdymne wyroby tytoniowe:
  • zawierają nikotynę i uzależniają
  • zawierają substancje rakotwórcze i toksyczne
  • powodują poważne, czasem śmiertelne choroby
  • są atrakcyjne dla młodych ludzi
  • większają ogólną konsumpcję tytoniu w dłuższej perspektywie
  • nie przynoszą korzyści przy rzucaniu palenia.
• Liczba palaczy spada również w krajach, w których nie ma bezdymnych wyrobów tytoniowych.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Medibas

• Bezdymne wyroby tytoniowe.