Informacje ogólne

Definicja

• Polipy to wszelkiego rodzaju wypukłości błony śluzowej jelita do światła jelita grubego lub odbytnicy.¹
• Istnieje kilka klasyfikacji, można je podzielić ze względu na morfolgię, typ histologiczny lub potencjał nowotworowy.
• Polipy nowotworowe to polipy z cechami dysplazji
• tylko polipy gruczolakowe (wywodzące się z tkanki gruczołowej) mają potencjał do złośliwienia.¹
  • większość gruczolakoraków okrężnicy prawdopodobnie rozwija się z gruczolaków (sekwencja gruczolak-rak).

Częstość występowania

• Chorobowość i zapadalność
  • najczęstszym typem polipów są polipy gruczolakowe
  • chorobowość polipów gruczolakowych u osób w wieku >60 lat wynosi pomiędzy 30% a 40%.¹
• Wiek
  • polipy występują stosunkowo rzadko przed 50. rokiem życia.
    • wskaźnik wykrywalności zaawansowanych gruczolaków u osób w wieku 40–49 lat (3,5%) jest znacznie niższy niż u osób w wieku powyżej 50 lat.
  • chorobowość rośnie wraz z wiekiem. 
• Płeć
  • polipy u kobiet występują rzadziej niż u mężczyzn (ok. 1:2), co odpowiada stosunkowi w przypadku nowotworu jelita grubego.

Etiologia i patogeneza

• Polipy zwykle występują sporadycznie, ale mogą również pojawiać się w zespołach genetycznych związanych z polipowatością i rakiem jelita grubego
• Dziedziczne zespoły związane z rakiem jelita grubego
  • dziedziczny nowotwór jelita grubego niezwiązany z polipowatością (hereditary non-polyposis colorectal cancer — HNPCC, zespół Lyncha): amsterdamskie kryteria rozpoznania klinicznego
  • rodzinna polipowatośc gruczolakowata (FAP)
  • zespół polipowatości młodzieńczej
  • polipowatość związana z genem MUTYH
  • zespół Peutza i Jeghersa
• Rozwój nowotworu jelita grubego to ciągły proces postępujący od poziomu prawidłowej błony śluzowej, poprzez rozwój gruczolaka, a następnie poprzez procesy dysplazji do raka.¹
  • tylko niewielki odsetek gruczolaków przekształca się w raka
  • natomiast 90% nowotworów jelita grubego rozwija się z gruczolaków
• Potencjał do złośliwienia polipa koreluje między innymi z jego wielkością, typem histologicznym i stopniem dysplazji.¹

Dziedziczny nowotwór jelita grubego niezwiązany z polipowatością (hereditary non-polyposis colorectal cancer — HNPCC, zespół Lyncha)

• Najczęstsza przyczyna genetyczna raka jelita grubego
  • dziedziczony autosomalnie dominująco, uszkodzenie genu MMR lub EPCAM
  • zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita grubego (zwykle prawa połowa okrężnicy) oraz innych nowortworów: żołądka, trzustki, endometrium, jajnika, mózgu
• Kliniczne podejrzenie zespołu w przypadku spełniania kryteriów amsterdamskich II:
  • co najmniej trzech członków rodziny z rakiem związanym z HNPCC (okrężnica/odbytnica, endometrium, jelito cienkie, urotelium)
    • jeden członek rodziny jest spokrewniony z pozostałymi dwoma w pierwszym stopniu
  • co najmniej dwa kolejne pokolenia dotknięte chorobą
  • w przynajmniej jednym przypadku pacjent ma mniej niż 50 lat w momencie rozpoznania
  • wykluczenie rodzinnej polipowatości gruczolakowatej

Rodzinna polipowatość gruczolakowata (familial adenomatous polyposis - FAP, polipowatość jelita grubego)

• W jelicie grubym występują setki do kilku tysięcy małych i dużych polipów gruczolakowych (>100)
  • ryzyko rozwoju raka jelita grubego wynoki około 100% w wieku 40 lat u nosicieli mutacji
• Choroba jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący z wysoką penetracją, spowodowana mutacją germinalną genu APC
  • występuje również postać łagodna (attenuated familial adenomatous polyposis - AFAP) w której obserwuje się mniejszą liczbę polipów (1-10), ryzyko rozwoju raka jelita grubego jest odpowiednio mniejsze
  • w FAP obserwuje się także zwiększone ryzyko rozwoju innych nowotworów, w tym raka trzustki, dwunastnicy, tarczycy, mózgu, hepatoblastoma
    • u pacjenci z FAP obserwuje się występowanie polipów także w dwunastnicy (okołoopuszkowo), nieco rzadziej w żołądku
    • w żołądku są to zwykle polipy dna żołądka, które są łagodne i nie mają potencjału do złośliwienia; rzadziej są to gruczolaki
• W przypadku wykrycia FAP wskazany jest ścisły nadzór nad pacjentami
  • u dzieci w wieku 6 miesięcy - 7 lat wskazane co roku USG jamy brzusznej i oznaczanie poziomu AFP (skrining hepatoblastoma)
  • od 12 roku życia kolonoskopia co roku w przypadku stwierdzenia polipów (skrining raka jelita grubego)
  • profilaktyczna proktokolektomia lub kolektomia wskazana zwykle przed ukończeniem 25 lat
  • od 25 roku życia wskazana gastroskopia (skrining raka żołądka i dwunastnicy)
  • coroczna ocena tarczycy

Zespół polipowatości młodzieńczej

• Mnogie polipy hamartomatyczne młodzieńcze występujące w żołądku, jelicie cienkim i okrężnicy
• Dziedziczony autosomalnie dominująco, spowodowany mutacją genów BMPR1A, SMAD4
  • zwiększone ryzyko anemii z niedoboru żelaza
• Najczęstszym objawem jest krwawienie z przewodu pokarmowego, biegunka, bóle brzucha
• Kryteria rozpoznania:
  • minimum 5 polipów młodzieńczych w okrężnicy lub minimum 2 polipy młodzieńcze w innych lokalizacjach lub jakakolwiek liczba polipów młodzieńczych u krewnego pacjenta z polipowatością młodzieńczą
• Nadzór nad pacjentami: 
  • od 12 roku życia kolonoskopia co 1-3 lata

Polipowatość związana z genem MUTYH (MUTYH-associated polyposis - MAP)

• Polipy gruczolakowe (10-100), hiperplastyczne lub ząbkowane w jelicie grubym 
• Dziedziczony autosomalnie recesywnie, spowodowany mutacją genu MUTYH
• Nadzór nad pacjentami:
  • od 18 roku życia kolonoskopia co 1-2 lata
  • od około 25 roku życia gastroskopia co 1-5 lat
  • proktokolektomia lub kolektomia zalecana indywidualnie

Zespół Peutza i Jeghersa

• Polipy hamartomatyczne Peutza i Jeghersa występujące w przewodzie pokarmowym, towarzyszące przebarwienia skóry oraz błon śluzowych
  • zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita grubego oraz nowotworów trzustki, żołądka, jelita cienkiego, jajnika, piersi, płuca
• Objawem zespołu może być krwawienie z przewodu pokarmowego, wgłobienie lub niedrożność
• Kryteria rozpoznania: wystarczy spełnienie jednego z kryteriów
  • minimum 2 polipy Peutza i Jeghersa w przewodzie pokarmowym
  • jakakolwiek liczba polipów Peutza i Jeghersa u osoby spokrewnionej z pacjentem z ww. zespołem
  • jakakolwiek liczba polipów Peutza i Jeghersa oraz przebarwienia skóry lub błon śluzowych
  • przebarwienia skóry lub błon śluzowych u osoby z wywiadem rodzinnym w kierunku zespołu Peutza i Jeghersa

Klasyfikacja histologiczna

• Polipy gruczolakowe
  
  • nowotwory cechujące się obecnością dysplazji (wysokiego lub niskiego stopnia)
  • ze względu na typ histologiczny można wyróżnić gruczolaki:
    • cewkowe (najczęściej spotykany)
    • cewkowo-kosmkowe (>25% utkania stanowi część kosmkowa)
    • kosmkowe (>75% utkania stanowiczęść kosmkowa)
  • najczęstszy typ polipów u dorosłych
  • zwykle przebiega bezobjawowo, mogą pojawić się krwawienia z przewodu pokarmowego, biegunki, obecność śluzu w stolcu
• Polipy ząbkowane (zmiany ząbkowane)
  
  • mogą występować pojedynczo lub być mnogie
  • według klasyfikacji WHO można podzielić je na: 
    • polipy hiperplastyczne ząbkowane - występują najczęściej, nie są zmianami przednowotworowymi, zwykle zlokalizowane w esicy i odbytnicy
    • siedzący gruczolak (polip ząbkowany) - płaska zmiana, zwykle w prawej połowie okrężnicy, jest zmianą przedrakową
    • tradycyjny gruczolak ząbkowany - siedzący polip, zwykle w lewej połowie okrężnicy, jest zmianą przedrakową
• Polipy hamartomatyczne
  • polipy młodzieńcze: najczęściej występujący typ polipów u dzieci, mogą być mnogie (patrz zespół polipowatości młodzieńczej), nie zwiększają ryzyka występienia raka jelita grubego
  • polipy Peutza i Jeghersa: moga występować w każdym odcinku przewodu pokarmowego (patrz zespół Peutza i Jeghersa)
  • polipy związane z wrodzonymi zespołami guzów hamartomatycznych związanych z mutacjami PTEN: rzadkie choroby związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wielu nowotworów
• Polipy zapalne (rzekome)
  • bez ryzyka złośliwienia, zwykle nie wymagają także usuwania
  • powstają w chorobach zapalnych jelita grubego, najczęściej we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego

Ryzyko złośliwości

• Maksymalnie 10% wszystkich gruczolaków przechodzi tramsformację do raka
• Polip przechodzi przez fazy inicjacji, wzrostu i transformacji złośliwej
• Na rozwój mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe
  • więcej informacji na temat czynników ryzyka rozwoju raka można znaleźć w artykule Nowotwór jelita grubego.
• Ryzyko dysplazji wysokiego stopnia wzrasta wraz z wielkością polipów¹:
  • <10 mm: <1%
  • 10–14 mm: 18%
  • 15–19 mm: 32%
  • 20–25 mm: 42%
  • >25 mm: 75%
• Morfologia endoskopowa²
  • zwiększone ryzyko nowotworu złośliwego:
    • polipy o nieregularnej lub zniszczonej powierzchni (układ dołeczkowy typu V_I lub V_N według Kudo)
    • klasyfikacja paryska 0–IIc (lekko zapadnięte)
    • klasyfikacja paryska 0–IIc w połączeniu z 0–IIa (płasko-wyniosłe)
    • nieziarnisty polip rozrastający się bocznie (LST-NG)
    • ziarnisty polip LST (LST-G) z dominującym węzłem, nieregularną powierzchnią, wybarwieniem i wzorem naczyniowym (NICE NBI typ III)
    • pogrubione i nieregularne naczynia włosowate (rysunek naczyń włosowatych wg Sano typu III)
• Tempo wzrostu
  • w większości przypadków transformacja gruczolaka do raka trwa kilka lat.¹

Czynniki predysponujące

• Zaawansowany wiek
• Płeć męska
• Wczesniejsze występowanie polipów w wywiadzie
• Akromegalia
• Dodatni wywiad rodzinny: polipy okrężnicy lub rak okrężnicy u krewnych 1. stopnia¹

ICD-10

• D12 Nowotwór niezłośliwy okrężnicy, odbytnicy, odbytu i kanału odbytu
  • D12.2 Okrężnica wstępująca
  • D12.3 Okrężnica poprzeczna
  • D12.4 Okrężnica zstępująca
  • D12.5 Esica
  • D12.6 Okrężnica, umiejscowienie nieokreślone
  • D12.7 Zgięcie esiczo-odbytnicze
  • D12.8 Odbytnica
  • D12.9 Odbyt i kanał odbytu
• K62 Inne choroby odbytu i odbytnicy
  • K62.0 Polip odbytu
  • K62.1 Polip odbytnicy
• K51.4 Rzekoma polipowatośc jelita grubego [we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego]

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Wykrywanie polipów za pomocą kolonoskopii (złoty standard), sigmoidoskopii, kolonografii TK lub MR (wirtualna kolonoskopia)
• W przypadku wykrycia polipa zawsze konieczne jest wykonanie pełnej kolonoskopii w celu wykrycia innych gruczolaków.
• Wszystkie polipy powinny zostać usunięte i przekazane do badania histopatologicznego.

Diagnostyka różnicowa

• Nowotwór jelita grubego

Wywiad lekarski 

• Większość polipów jelita grubego ma charakter bezobjawowy i jest wykrywana przypadkowo.
• Możliwe objawy¹
  • krwawienie
  • niedokrwistość
  • przy dużych polipach mogą wystąpić objawy niedrożności
    • ból brzucha
    • ostra niedrożność jelita
  • w przypaku polipów kosmkowych może pojawić się
    • wodnista biegunka
    • obecność śluzu
• Należy zapytać o współistniejące czynniki ryzyka, m.in. wywiad rodzinny,

Diagnostyka w praktyce lekarza rodzinnego

• Ponieważ polipy są zwykle wykrywane przypadkowo podczas profilaktycznej lub diagnostycznej kolonoskopii, nie istnieje konkretna metoda diagnostyczna dostępna bezpośrednio w praktyce lekarza rodzinnego - należy kierować pacjentów na badanie endoskopowe.
• Doradztwo i edukacja w zakresie kolonoskopii przesiewowej ma ogromne znaczenie, zobacz artykuł Nowotwór jelita grubego.
• Badanie kału na krew utajoną (iFOBT) nie jest odpowiednie w diagnostyce polipów.
• Informacje na temat wartości badania kału na krew utajoną w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego można znaleźć w artykule Nowotwór jelita grubego.

Diagnostyka specjalistyczna

• Kolonoskopia
  • kompletna kolonoskopia wysokiej jakości ma najwyższą czułość i swoistość w wykrywaniu raków i gruczolaków, dlatego powinna być stosowana jako standardowa metoda badań przesiewowych/wczesnego wykrywania raka jelita grubego
  • kolonoskopia jest bardziej odpowiednia do wykrywania polipów niż obrazowanie rentgenowskie z podwójnym kontrastem lub kolonografia TK^3-4
  • konwencjonalna kolonoskopia wykrywa 90% polipów poniżej 8 mm i ponad 98% większych polipów
  • jeszcze wyższe wskaźniki wykrywalności uzyskuje się dzięki chromoendoskopii.⁵
    • podczas endoskopii na ścianę jelita rozpylany jest barwny roztwór, aby lepiej uwidocznić jego strukturę powierzchniową
    • jednak nie jest jeszcze jasne, czy wykrywanie większej ilości głównie małych zmian przynosi korzyści pacjentom i uzasadnia wydłużenie czasu wymaganego do przeprowadzenia bezpośredniej chromoendoskopii
    • w razie potrzeby można ją przeprowadzić u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit i HNPCC w celu lepszego wykrywania zmian nowotworowych
  • makroskopowo nie jest możliwe odróżnienie polipów łagodnych od nowotworowych
  • jeśli to możliwe, wszystkie wykryte polipy powinny zostać usunięte
    • biopsja tylko w przypadku trudno dostępnych polipów, polipów z podejrzeniem złośliwienia lub wysokim ryzykiem powikłań
• Sigmoidoskopia
  
  • sigmoidoskopia wysokiej jakości powinna być oferowana pacjentom odmawiającym wykonania kolonoskopii jako badania przesiewowego/w ramach wczesnego wykrywania
  • około 30–50% wszystkich gruczolaków jelita grubego można wykryć za pomocą elastycznego sigmoidoskopu.
  • w przypadku pozytywnego wyniku testu FOBT/FIT, podejrzenia guza lub dowodów w sigmoidoskopii na obecność nowotworowego polipa, należy wykonać pełną kolonoskopię.
    • w przypadku wykrycia gruczolaka wysokiego ryzyka istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia kolejnych gruczolaków lub raka w bliższym odcinku okrężnicy (10%).
• Kolonografia TK
  • nieuzasadniona jako metoda przesiwowa ze względu na narażenie na promieniowanie. Kolonoskopia jest dostępna jako alternatywne badanie.
  • pacjentom, u których kolonoskopię można było wykonać tylko w niepełnym zakresie z przyczyn technicznych, należy zaoferować powtórną kolonoskopię, np. w warunkach szpitalnych, lub ewentualnie kolonografię TK jako alternatywę w celu oceny pozostałej części okrężnicy.
  • badanie rentgenowskie okrężnicy z podwójnym kontrastem jest obecnie przestarzałe, ponieważ ma o wiele mniejszą czułość w porównaniu do kolonografii TK lub RM.⁶
  • więcej szczegółów na temat diagnostyki raka można znaleźć w artykule Nowotwór jelita grubego.

Diagnostyka rodzinnej polipowatości gruczolakowatej (FAP, polipowatość jelita grubego)

Badania przesiewowe w kierunku nowotworu jelita grubego w FAP

• Zaleca się, aby po uprzedniej konsultacji genetycznej, wszyscy członkowie rodziny pacjenta z FAP powyżej 10. roku życia poddali się predykcyjnej diagnostyce genetycznej.
• Członkowie rodziny, u których potwierdzono mutację lub jej nie wykluczono, powinni być poddawani kolonoskopii co roku od około 12 roku życia.
• W przypadku wykrycia gruczolaków pełną kolonoskopię należy wykonywać co roku.
• W przypadku stwierdzenia FAP wskazana jest proktokolektomia lub kolektomia, jeśli to możliwe po zakończeniu okresu dojrzewania.

Wskazania do skierowania do specjalisty/na badanie kolonoskopowe

• W przypadku podejrzenia FAP należy skierować pacjenta do specjalisty oraz na diagnostyke endokskopową
• Program badań przesiewowych raka jelita grubego w ramach NFZ⁷
  • bezpłatny program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego
  • nie jest wymagane skierowanie od lekarza, należy informować pacjentów o możliwości wykonania badania
  • skierowany do wszystkich osób które nie miały wykonywanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat: 
    • od 50 do 65 lat
    • od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta, rozpoznano nowotwór jelita grubego
• W przypadku niedokrwistości o nieznanej przyczynie, krwawienia z przewodu pokarmowego lub zmian rytmu wypróżnień, zmian charakteru stolca, nieuzasadnionej utraty masy ciała należy również rozważyć skierowanie pacjenta na kolonoskopię (szczególnie pacjentów w wieku powyżej 50 lat)

Leczenie

Cele leczenia

• Zapobieganie rozwojowi raka jelita grubego
• Całkowite usunięcie złośliwych polipów
• Jelito wolne od polipów

Resekcja endoskopowa

• Wszystkie wykryte polipy powinny zostać usunięte i zbadane pod kątem histologicznym.¹
  • usunięcie polipów wysokiego ryzyka zmniejsza częstość występowania nowotworu jelita grubego.⁸
  • w przypadku polipów mnogich wycięcie polipa może być wykonywane kilkakrotnie, jeśli jest to konieczne.

Wycięcie polipa (polipektomia)

• Małe polipy poniżej 3–4 mm
  • można je całkowicie usunąć za pomocą dużych kleszczyków biopsyjnych podczas pobierania jednej lub więcej próbek biopsji, ewentualnie również za pomocą małej pętli lub przez odcinanie
  • warunkiem jest objęcie kleszczykami całej zmiany i usunięcie jej w całości
• Polipy siedzące <10 mm
  • należy usuwać za pomocą pętli diatermicznej bez zastosowania elektrokoagulacji
• Polipy 10 - 19 mm
  • należy usuwać za pomocą pętli diatermicznej z zastosowaniem elektrokoagulacji
  • w przypadku dużych, uszypułowanych polipów można wcześniej wstrzyknąć do szypuły rozcieńczony roztwór adrenaliny lub zastosować tzw. endopętlę (pętlę z drutu, którą owija się wokół podstawy polipa) w celu zmniejszenia ryzyka krwawienia i perforacji.⁹
• Rozległe polipy odbytnicy >2 cm
  • zazwyczaj można je usunąć za pomocą konwencjonalnej resekcji pętlowej, a w przypadku polipów o rozległych rozmiarach również metodą „kęs po kęsie” po uprzednim nastrzyknięciu (endoskopowa resekcja błony śluzowej).
• Procedury rezerwowe
  • endoskopowa dysekcja podśluzówkowa (wyższy wskaźnik powikłań)
  • endoskopowa resekcja pełnościenna
  • ablacja przezodbytnicza
  • technika rendezvous
• Ocena radykalności
  • wizualna ocena radykalności resekcji zawsze wymaga potwierdzenia histologicznego
  • cała próbka poddawana jest badaniom z wyraźnie zaznaczonym obszarem resekcji
• Powikłania
  • krwawienie
  • ryzyko perforacji

Zapobieganie

Dieta

• Błonnik
  • aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego spożycie błonnika powinno wynosić nawet 30 g dziennie
  • dowody na to, że błonnik pokarmowy może również zmniejszać ryzyko nawrotu gruczolaków jelita grubego wymagają weryfikacji w odpowiednich badaniach.¹⁰
• Alkohol
  • aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego, należy ograniczyć spożycie alkoholu
• Czerwone lub przetworzone mięso
  
  • powinno być spożywane w niewielkich ilościach

Profilaktyka farmakologiczna

• Wtórna profilaktyka farmakologiczna po wycięciu polipów nie powinna być obecnie stosowana poza badaniami
• Mikroelementy
  
  • obecnie nie ma wiarygodnych danych na temat skutecznego zapobiegania nowotworowi jelita grubego za pomocą mikroskładników odżywczych.
• Kwas acetylosalicylowy
  • udowodniono, że codzienne przyjmowanie 300mg kwasu acetylosalicylowego zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, ale nie zaleca się jego profilaktycznego stosowania (niepewny stosunek potencjalnych korzyści do ryzyka)

Badania przesiewowe

• Nie ma zalecanych badań przesiewowych w kierunku gruczolaków. Obowiązują zalecenia dotyczące badań przesiewowych w kierunku nowotworu jelita.
• Więcej informacji znajduje się w artykule Nowotwór jelita grubego.
• Program badań przesiewowych raka jelita grubego w ramach NFZ⁷
  • bezpłatny program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego
  • nie jest wymagane skierowanie od lekarza, należy informować pacjentów o możliwości wykonania badania
  • skierowany do wszystkich osób które nie miały wykonywanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat: 
    • od 50 do 65 lat
    • od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta, rozpoznano nowotwór jelita grubego

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Lekarz rodzinny jest zwykle odpowiedzialny za kierowanie na badanie kolonoskopowe, omówienie wyników badań histologicznych oraz ustalenie dalszego postępowania i ewentualne kierowanie pacjenta do odpowiednich poradni 
  
  • aby uzyskać informacje na temat odstępów między badaniami kontrolnymi, zobacz informacje w sekcji Dalsze postępowanie.

Powikłania

• Nowotwór jelita grubego
• Owrzodzenia z krwawieniem

Rokowanie

• Tylko niewielka część polipów jelita grubego przechodzi trwansformację do raka jelita grubego.
• Ryzyko dysplazji wysokiego stopnia — zobacz Ryzyko nowotworu złośliwego
• Rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP)
  • regularne badania kontrolne i interwencje zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego do ok. 3%.
    

Dalsze postępowanie¹¹

• Po wykonaniu pełnej kolonoskopii z polipektomią należy ustalić dalsze postępowanie, w zależności od charakteru i liczby polipów:
  • zmiany niewymagające nadzoru - kontrolna kolonoskopia za 10 lat:
    • 1-4 gruczolaków <10 mm z dysplazją małego stopnia
    • polipy ząbkowane <10 mm bez dysplazji
  • zmiany wymagające nazdoru - kontrolna kolonoskopia za 3 lata:
    • minimum 1 gruczolak ≥10 mm 
    • minimum 1 gruczolak z dysplazją dużego stopnia
    • minimum 5 gruczolaków
    • polip ząbkowany ≥10 mm
    • polip ząbkowany z dysplazją
• W przypadku fragmentarycznego usunięcia polipów o rozmiarach powyżej 20 mm, należy powtórzyć badanie za około 3-6 miesięcy oraz za rok
• W przypadku wykonania kontrolnej kolonoskopii w przypadku zmian wymagającyh nadzoru po 3 latach, w przypadku niestwierdzenia wtedy zmian wymagających nazdoru - kolejna kolonoskopia po 5 latach
  
  • w kolejnej kolonoskopii wykonanej w powyższym przypadku po 5 latach - w przypadku ponownego braku stwierdzenia zmian wymagających nadzoru - kolejna kolonoskopia po 10 latach jak w przypadku przesiewowych kontroli
• Mnogie polipy i czynniki dziedziczne mogą sprawić, że konieczne będą krótsze odstępy między badaniami kontrolnymi
• Przedstawione powyżej postępowanie nie dotyczy pacjentów u których rozpoznano raka jelita grubego
• Nadzór endoskopowy zaleca się zakończyć po ukończeniu 80 lat lub wcześniej w przypadku krótszej przewidywanej długości życia

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Medibas

• Polipy jelita grubego

Ilustracje

Szerokopodstawny gruczolak jelita grubego (dzięki uprzejmości endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)

Dwa uszypułowane polipy okrężnicy (gruczolaki) (dzięki uprzejmości endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)