Informacje ogólne
Definicja
- Skurcze mięśni – w tym te w postaci drgawek – są spowodowane wzrostem napięcia mięśni, co jest objawem choroby podstawowej.1
- Skurcze można sklasyfikować w zależności od tego, czy są ogniskowe, tj. czy dotyczą jednej grupy mięśni lub części ciała, czy też są uogólnione i odnoszą się do wszystkich mięśni.
Różne rodzaje skurczów mięśni/napadów drgawek
- Drgawki toniczne to mimowolne, długotrwałe i silne skurcze mięśni.
- W przypadku drgawek klonicznych występuje mimowolnie naprzemienny silny skurcz i rozluźnienie mięśni
- Mioklonie: krótkie nagłe skurcze włókien mięśniowych, całych mięśni lub grup mięśni. Mogą również występować fizjologicznie, np. jako mioklonia podczas zasypiania lub jako reakcja zaskoczenia.
- Z kolei podczas omdlenia dochodzi do utraty napięcia mięśniowego. Dotyczy to również wielu innych stanów chorobowych, którym towarzyszą zaburzenia świadomości.
Częstość występowania
- Chorobowość napadów drgawkowych w USA w ciągu całego życia: około 2-5%2
- Większość pacjentów (57%), którzy doświadczają pierwszego napadu drgawkowego, ma mniej niż 25 lat, a 71% z nich ma 15 lat lub mniej. 58% z nich jest płci męskiej.3
- Około od 4 do 10% populacji doświadcza napadów drgawkowych w pewnym momencie swojego życia. Są to zazwyczaj jednorazowe zdarzenia napadowe w dzieciństwie, takie jak drgawki gorączkowe lub inne napady objawowe spowodowane ostrym stanem chorobowym. U około 1% wszystkich 20-latków ostatecznie rozpoznaje się padaczkę.4
- Około połowa pacjentów z pierwszym nieprowokowanym napadem drgawkowym i 3 na 4 osoby z pierwszym zdarzeniem napadowym obejmującym kilka napadów w ciągu jednego dnia, będą miały napady ponownie w ciągu kolejnych 8 lat.5
- Dwa razy częściej zdarza się, że pierwszy napad padaczkowy jest uogólniony, a nie ogniskowy.6
- Drgawki ogniskowe stanowią około 2/3 przypadków, w tym około 80% z wtórnym uogólnieniem.
- U dzieci w wieku poniżej 5 lat pojawiające się napady są w większości uogólnione, później ponad połowa z nich ma charakter ogniskowy.3-4
- Większość uogólnionych napadów drgawkowych występuje podczas czuwania, ale 1 na 4 napady występują podczas snu.3
Rozważania diagnostyczne
- Najczęstszą przyczyną napadów drgawek z utratą przytomności jest padaczka.3
- Tylko 1 na 6 pacjentów z pierwszym napadem ma możliwą do zidentyfikowania przyczynę, taką jak wrodzone uszkodzenie mózgu (4,4%), choroba naczyniowo-mózgowa (3,9%), uraz głowy (3,2%), guz mózgu (1,7%) lub nadużywanie alkoholu (0,3%).3
- Nie ma wyraźnych objawów, oznak lub testów klinicznych, które pozwoliłyby jednoznacznie odróżnić napad drgawek od napadu z utratą przytomności bez drgawek (np. omdleniem).7
- Do 90% pacjentów z omdleniami ma ruchy miokloniczne lub inne ruchy drgawkopodobne, gdy są nieprzytomni.8
Przyczyna konsultacji
- Uogólnione napady drgawek
- Przyczyna?
- Wskazania terapeutyczne?
- Omdlenia wymagają kompleksowej diagnostyki różnicowej.
- Rzadsze przypadki konsultacji to nocne skurcze łydek lub skurcze mięśni po przeciążeniu.
Niebezpieczne stany, którym można zapobiegać
- Stan padaczkowy
- Napady gromadne
- Szczegółowe informacje znajdują się także w sekcji Diagnostyka różnicowa.
ICD-10
- F44.5 Drgawki dysocjacyjne
- G25.3 Mioklonia
- G25.8 Inne określone zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych
- G25.80 Okresowe ruchy nóg podczas snu
- G25.81 Zespół niespokojnych nóg (Restless-Legs-Syndrom)
- G25.88 Inne określone zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych: akatyzja (wywołana leczeniem) (wywołana lekami); zespół sztywności uogólnionej.
- G40 Padaczka
- G41 Stan padaczkowy
- R06.88 Inne i nieokreślone zaburzenia układu oddechowego - drgawki wpływające na układ oddechowy
- R25.2 Kurcz i przykurcz
- R55 Omdlenie i zapaść
- R56 Drgawki niesklasyfikowane gdzie indziej
- R56.0 Drgawki gorączkowe
- R56.8 Inne i nieokreślone drgawki
Diagnostyka różnicowa
Omdlenie
- Klasyczne objawy omdlenia to głównie bardzo krótka utrata przytomności i szybkie odzyskanie orientacji po przebudzeniu. Często podczas omdlenia występują mniej lub bardziej złożone zjawiska motoryczne, które można łatwo pomylić z objawami padaczkowymi.
- Rozróżnienie:
- omdlenia wazowagalne/omdlenia odruchowe
- neurogenna hipotonia ortostatyczna/hipotonia ortostatyczna
- zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS)
- omdlenie kardiogenne (konieczna diagnostyka kardiologicznaw celu ustalenia wskazań do leczenia: rozrusznik serca/wszczepiony kardiowerter - defibrylator/ablacja)
- Przyczyny omdleń wazowagalnych lub neurogennych
- niedociśnienie spowodowane odruchami
- może być wywołane strachem, bólem, nieprzyjemnymi doświadczeniami, widokiem krwi, wymiotami lub biegunką
- Omdlenia podczas mikcji lub wypróżnienia często występują w nocy, głównie u osób starszych.
- Epidemiologia
- Najczęstszą przyczyną omdleń zarówno u dzieci jak i dorosłych jest omdlenie odruchowe i hipotonia ortostatyczna; średni współczynnik chorobowości wynosi 22%, najczęściej u młodych kobiet.
- Występuje w przedziale od 50 do 66% wszystkich omdleń, w przypadku których nie znaleziono innej przyczyny.
- Wywiad lekarski
- W hipotonii ortostatycznej utrata przytomności często objawia się podstępnie z początkiem w postaci zawrotów głowy, pocenia się, bladości powłok skórnych, nudności, kołatania serca i mroczków przed oczami (wzrost aktywności układu współczulnego).
- Stan ten szybko poprawia się po położeniu się, ale chorzy mogą nadal odczuwać złe samopoczucie i wyczerpanie przez kilka godzin po tym zdarzeniu.
- Podstawowa diagnostyka obejmuje:
- szczegółowy wywiad lekarski i wywiad z osobami trzecimi
- badanie fizykalne
- 12-odprowadzeniowe badanie EKG
- pomiar ciśnienia tętniczego w spoczynku i w razie potrzeby test Schellonga
Padaczka
- Padaczka to choroba mózgu definiowana przez jeden z poniższych warunków:
- Co najmniej 2 nieprowokowane napady drgawkowe lub odruchowe omdlenia wazowagalne, występujące w odstępie ponad 24 godzin.
- Napad odruchowy: napad wywołany przez bodźce sensoryczne, np. migoczące światło, dźwięki, hałas, muzyka, bodźce proprioceptywne lub somatosensoryczne.
- Jeden nieprowokowany lub odruchowy napad padaczkowy, jeżeli ryzyko kolejnego napadu jest duże (≥60%).
- rozpoznanie zespołu padaczkowego
- Co najmniej 2 nieprowokowane napady drgawkowe lub odruchowe omdlenia wazowagalne, występujące w odstępie ponad 24 godzin.
- Szerokie spektrum chorób spowodowanych dysfunkcją mózgu, podzielonych na formy uogólnione i ogniskowe (dawniej „częściowe”)
- Pierwotna padaczka uogólniona to napady uogólnione bez ogniskowego początku lub aury: napady toniczno-kloniczne, nieobecność, mioklonie, napady atoniczne
- Napady ogniskowe mogą przekształcić się w napady uogólnione.
- Poza napadami, kliniczny stan neurologiczny jest zwykle prawidłowy, czasami można wykryć deficyty neurologiczne.
- W przypadku dzieci, w diagnostyce należy wziąć pod uwagę wiek, wyniki badania neurologicznego, stan rozwoju psychomotorycznego, typ napadu i inne możliwe zespoły padaczkowe w zależności od grupy wiekowej.
Drgawki gorączkowe
- Zobacz artykuł Drgawki gorączkowe.
- Małe dzieci z wysoką gorączką bez objawów infekcji wewnątrzczaszkowej
- Do 75% dzieci ma nawroty podczas późniejszych epizodów gorączki.9
- U około od 3 do 4% dzieci z drgawkami gorączkowymi rozwija się później padaczka.
- Napady toniczno-kloniczne zwykle nie trwają dłużej niż od 2 do 3 minut, a czas trwania powyżej 10 minut wskazuje na chorobę somatyczną związaną z leczeniem.
- Stan kliniczny jest zwykle prawidłowy.
Drgawki afektywne
- Zobacz artykuł Napady afektywne (drgawki afektywne).
- Rozpoczynają się w 1. lub 2. roku życia.
- Napady występują mniej lub bardziej regularnie przez kilka miesięcy lub lat i mogą trwać od 2. do 4. roku życia.
- Napady są zwykle wywoływane przez ból, strach lub podekscytowanie.
- W razie potrzeby dołączyć do leczenia psychoterapię dzieci
Guz mózgu
- Zobacz artykuł Guzy wewnątrzczaszkowe u dorosłych.
- Guz pierwotny lub przerzuty, często z niezauważalną progresją
- Wczesnymi objawami mogą być napady drgawek, wolno postępujące niedowłady oraz afazja. Ból głowy rzadko jest jednym z wczesnych objawów. W przebiegu choroby pojawia się on jednak u 2/3 chorych.
- Inne typowe objawy mogą obejmować nudności, wymioty, zawroty głowy, porażenie nerwów czaszkowych i wodogłowie .
- Stopniowo narastające deficyty neurologiczne i ewentualnie objawy neuropsychiatryczne, np. zmiany osobowości
Choroby wtórne w chorobach ośrodkowego układu nerwowego
Intoksykacja
- Świadome lub nieświadome przedawkowanie leków przeciwdepresyjnych, neuroleptyków, insuliny, alkoholu, narkotyki
Napady rzekomopadaczkowe
- W wyniku zaburzeń metabolicznych, hipoglikemii, zaburzeń równowagi elektrolitowej, zasadowicy
- Drgawki odstawienne
- Ataki hiperwentylacji (tężyczka)
- Ostre niedotlenienie mózgu o różnych przyczynach
Lęk w nocy
- Lęk nocny
- Występuje najczęściej u dzieci w wieku od 3. do 5. roku życia. Częściej dotyczy chłopców. W rzadkich przypadkach może wystąpić również u dorosłych.
- Podczas snu występuje atak lęku z płaczem, poceniem się, tachykardią i tachypnoe. Osoby chore nie rozpoznają opiekunów (np. partnerów, rodziców) oraz otoczenia, zazwyczaj są bardzo zdezorientowane i bardzo trudno je obudzić. Pod koniec napadu budzą się na krótko, a następnie zwykle spokojnie zasypiają.
- Po napadzie zwykle występuje amnezja dotycząca tego zdarzenia.
- Zakłada się, że jest to zaburzenie dojrzewania systemu regulacji faz snu, a ze względu na rodzinne występowanie prawdopodobna jest również komponenta genetyczna.
Nocne skurcze nóg
- Zobacz artykuł Nocne skurcze łydek.
- Należy wykluczyć objawowe przyczyny skurczów mięśni:
- praca fizyczna lub wysiłek sportowy, zwłaszcza w warunkach obciążenia wysoką temperaturą (zobacz także artykuł Uszkodzenia termiczne)
- ciąża
- hipowolemia, hipotoniczne odwodnienie (hiponatremia), hemodializa
- Choroby pierwszego motoneuronu są związane ze spastycznym wzrostem napięcia mięśniowego, np. w przypadku:
- Obwodowe zaburzenia neurologiczne mogą być związane ze zwiększoną pobudliwością nerwów ruchowych (zespół skurczowych fascykulacji), np.:
- mono- i polineuropatie
- choroby kanałów jonowych o podłożu immunologicznym
- zmiany korzeniowe
- uszkodzenie komórek rogu przedniego (stan po chorobie Heinego-Medina, stwardnieniu zanikowym bocznym)
- zaburzenia endokrynologiczne: zaburzenia czynności tarczycy, choroba Addisona
- marskość wątroby
- alkohol i leki: beta-sympatykomimetyki, blokery receptorów beta o częściowej aktywności agonistycznej, leki cholinergiczne/inhibitory acetylocholinoesterazy, antagoniści wapnia, statyny i fibraty, diuretyki
- podłoże dziedziczne (bardzo rzadkie)
- W ostrych przypadkach należy rozciągnąć skurczony mięsień lub napiąć antagonistów.
- W przypadku nocnych skurczów mięśni łydek należy regularnie wykonywać ćwiczenia rozciągające tę grupę mięśni.
- Leczenie farmakologiczne
- Udowodnione w sposób wystarczający zostało leczenie chininą.
- Chinina jest preparatem skutecznym, ale ze względu na (rzadkie) ciężkie reakcje niepożądane powinna być stosowana tylko w leczeniu drugiej linii i wyłącznie w przypadku dużego nasilenia skurczów.
- siarczan chininy lub hydrochinina od 200 do 400 mg na noc
- Skuteczność wszystkich innych środków farmakologicznych i niefarmakologicznych jest bardzo słaba lub udowodniona w sposób niewystarczający.
- Należy wypróbować doustne podawanie magnezu ze względu na korzystny profil działań niepożądanych. Skuteczność nie jest wystarczająco udowodniona.
- Magnez może być skuteczny w przypadku skurczów mięśni podczas ciąży.
- Żadna terapia farmakologiczna nie została udowodniona w sposób wystarczający w przypadku skurczów mięśni w ALS (amyotrophic lateral sclerosis – stwardnienie zanikowe boczne)/chorobie neuronu ruchowego.
- Udowodnione w sposób wystarczający zostało leczenie chininą.
Zespół niespokojnych nóg (Restless-Legs-Syndrom - RLS)
- Zobacz artykuł Zespół niespokojnych nóg.
- Synonim: choroba Willisa-Ekboma
- Patofizjologia nie jest jak dotąd poznana. Wyniki badań neurofizjologicznych przemawiają za odhamowaniem lub uwrażliwieniem/nadpobudliwością szlaków rdzeniowych z udziałem układu nocyceptywnego i nerwów obwodowych.
- Rozpoznanie RLS ustala się na podstawie objawów klinicznych. Cztery zasadnicze kryteria obejmują:
- przymus poruszania nogami, zwykle związany z zaburzeniami czucia o różnej jakości lub bólem
- przymus ruchu tylko podczas odpoczynku lub odprężenia
- Ćwiczenia fizyczne łagodzą objawy.
- Występuje rytm okołodobowy z objawami dominującymi wieczorem i w nocy.
- Leczeniem pierwszego wyboru jest leczenie substancjami dopaminergicznymi.
Psychogenne napady rzekomopadaczkowe
- Synonim: drgawki dysocjacyjne
- Napady mogą przypominać wszystkie rodzaje napadów padaczkowych. Więcej szczegółów na temat różnicowania diagnostycznego napadów padaczkowych można znaleźć w artykule Zaburzenia dysocjacyjne.
- Napady zwykle rozwijają się wolniej na początku i trwają dłużej niż napady padaczkowe.
- Inne objawy wskazujące na napad psychogenny to zmiana intensywności podczas napadu, ruchy głowy z boku na bok, zamknięte lub zaciśnięte oczy podczas napadu (nietypowe w przypadku padaczki) i szybkie wybudzanie się po napadzie.
- Diagnozę stawia się na podstawie dokładnego wywiadu lekarskiego i badania EEG podczas napadu.
- Leczenie z wyboru: psychoterapia
Inne możliwe przyczyny
- Mioklonie, które nie występują w przebiegu padaczki.
- samoistne
- objawowe, np. w przypadku:
- zaburzeń czynności wątroby lub nerek
- intoksykacji
- po niedotlenieniu mózgu
- przewlekłych zapaleń mózgu
- asterixis (drżenie o charakterze trzepotania) w encefalopatii metabolicznej, np. z powodu niewydolności wątroby lub niewydolności nerek lub hiponatremii
- Hiperwentylacja
- Hipoglikemia
- Hipotonia ortostatyczna
- Dyskineza
- Migrena
Wywiad lekarski
Na to należy zwrócić szczególną uwagę
Rodzaj napadu
- Atak padaczkowy (charakterystyka w artykule Padaczka)?
- uogólniony napad toniczno-kloniczny (dawniej „grand mal”)
- typowy uogólniony napad bez manifestacji ruchowej (dawniej: „napad nieobecności”, „petit mal”)
- uogólniony napad miokloniczny bez manifestacji ruchowej (dawniej: miokloniczno-atoniczny lub -astatyczny)
- pojedyncze ogniskowe (dawniej: częściowe) napady
- napady ogniskowe z zaburzeniami świadomości (dawniej: napady częściowe złożone)
- napady ogniskowe, początek z objawami autonomicznymi
- stan padaczkowy
- Psychogenny napad niepadaczkowy?
- Omdlenie?
- Skurcze mięśni o innej przyczynie? (zobacz sekcja Diagnostyka różnicowa)
Czynniki wyzwalające, możliwość prowokacji
- Potencjalne czynniki wyzwalające ataki padaczkowe:
- migoczące światło
- odgłosy
- hałas
- muzyka
- bodźce proprioceptywne lub somatosensoryczne
- Ortostatyczny spadek ciśnienia tętniczego? (Omdlenie odruchowe?)
- Odwodnienie? Wysoka temperatura? Gorączka?
- Nadużycie alkoholu? Narkotyki?
Czas trwania objawów?
- Sekundy czy minuty?
Mimowolne oddanie moczu lub stolca?
- Objawy napadu uogólnionego
Inne objawy padaczki?
- Przygryzienie języka10, aura, uczucie pełności w nadbrzuszu, splątanie poudarowe i ogniskowe objawy neurologiczne
Czy występują cechy/objawy omdlenia?
- Stresujące wydarzenia lub wcześniejsze uczucie omdlenia, pocenie się, długotrwałe stanie, ból w klatce piersiowej, kołatanie serca lub niskie tętno11
Leki?
- Zwłaszcza przy stosowaniu leków przeciwpadaczkowych, nadużywaniu lekarstw?
Zaburzenie rozwojowe?
- Wrodzone uszkodzenie mózgu?
- Padaczka w wywiadzie rodzinnym?
Badanie przedmiotowe
Informacje ogólne
- Ocena ciśnienia tętniczego, źrenic i czynności serca: oznaki wskazujące na chorobę naczyń mózgowych?
- U małych dzieci: należy wykluczyć poważne choroby zakaźne, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Aspekty szczególne
- Po zakończeniu napadu badane są napięcie mięśniowe, siła i odruchy w dotkniętych mięśniach.
- Podstawowa diagnostyka w przypadku omdlenia
- szczegółowy wywiad lekarski i wywiad z osobami trzecimi
- badanie fizykalne
- 12-odprowadzeniowe badanie EKG
- test Schellonga (test ortostatyczny)
Badanie uzupełniające
W praktyce lekarza rodzinnego
- Podczas przyjmowania leków przeciwpadaczkowych należy sprawdzać ich stężenie w surowicy (badanie niedostępne w Polsce).
W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej
- W zależności od podejrzewanej przyczyny napadów należy przeprowadzić badania uzupełniające.12
Wskazane badania w przypadku napadów drgawek o niejasnych przyczynach
- Badania krwi
- glukoza w surowicy: hipoglikemia lub hiperglikemia
- elektrolity (Na, K, Ca): hiponatremia
- ciąża
- badanie na obecność substancji toksycznych w przypadkach podejrzenia nadużywania narkotyków2,7
- Badanie TK lub RM
- Pacjenci ze zwiększonym ryzykiem ostrej patologii wewnątrzczaszkowej wymagają natychmiastowego badania.2,7,13
- Zdrowe dziecko bez czynników ryzyka nie wymaga natychmiastowego badania radiologicznego.
- Jeśli nie ma oznak wskazujących na chorobę z pilnym wskazaniem do leczenia, można rozważyć przesunięcie badania obrazowego na późniejszy termin.14
- TK jest często wykonywana w przypadku stanu ostrego (najlepiej nadaje się do wykrywania krwotoków), ale RM ma większą czułość w wykrywaniu zmian strukturalnych w mózgu.7,15
- Nakłucie lędźwiowe
- Jest wskazane przede wszystkim w przypadku podejrzenia ostrego krwotoku podpajęczynówkowego i w przypadku negatywnego wyniku tomografii komputerowej około 12 godzin po wystąpieniu objawów16, zakażenia OUN, niedoboru odporności (np. pacjenci z pozytywnym wynikiem badania na HIV) lub zapalnej neurologicznej choroby ogólnoustrojowej, np. stwardnienie rozsiane.17
- EEG
Środki i zalecenia
Wskazania do skierowania do opieki specjalistycznej
- W przypadku napadu u osoby z rozpoznaną padaczką, skierowanie do neurologa w celu dostosowania dawki lub zmiany leczenia.
- Pacjenci z pierwszorazowym napadem są kierowani do neurologa przed rozpoczęciem leczenia lekami przeciwpadaczkowymi w celu przeprowadzenia dalszej diagnostyki.2
Wskazania do hospitalizacji
- Gdy napady padaczkowe występują po raz pierwszy, hospitalizacja jest wskazana zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
- Przyjęcie w trybie nagłym jest wskazane w przypadku:
- napadów bez całkowitego ustąpienia
- napadów gromadnych
- stanu padaczkowego
- podejrzenia odstawienia, urazu, zatrucia, niedotlenienia, infekcji lub ostrego zaburzenia metabolicznego
W przypadku drgawek gorączkowych
- Napady proste mogą być leczone przez lekarza rodzinnego.
- Skierowanie do szpitala
- u wszystkich dzieci w wieku poniżej 12 miesięcy
- w przypadku napadów złożonych
- w przypadku napadów bez gorączki
- jeśli nie można wyjaśnić przyczyny gorączki
Zalecenia
Środki ochronne podczas napadu padaczkowego
- Należy umieścić coś miękkiego pod głową osoby i odciągnąć lub odsunąć ją od przedmiotów, które mogą spowodować obrażenia.
- Należy ułożyć nieprzytomną osobę w stabilnej pozycji bocznej ustalonej.
Stabilna pozycja boczna ustalona
- Nie należy wkładać do ust łopatki, klina ustnego ani podobnych przedmiotów.
Hamowanie napadów za pomocą benzodiazepin
- Pojedynczy napad trwający krócej niż 5 minut nie wymaga natychmiastowej terapii.
- Benzodiazepiny podaje się w przypadku napadów padaczkowych trwających dłużej niż 5 minut lub w przypadku powtarzających się napadów.
- Dożylnie: W przypadku lorazepamu skuteczność i bezpieczeństwo zostały najlepiej udokumentowane.
- U osoby dorosłej początkowo wstrzykiwać powoli 4 mg lorazepamu dożylnie (2 mg/min). Jeśli napady utrzymują się lub zaistnieje ich nawrót w ciągu następnych 10 do 15 minut, tę samą dawkę można podać ponownie, ale nie wcześniej niż po 12 godzinach. 0,05 mg/kg, w razie potrzeby powtórzyć po 5 minutach (dawka maksymalna ok. 0,1 mg/kg).
- Dzieci i młodzież powinny otrzymać początkową dawkę 0,05 mg/kg masy ciała; jeśli napady utrzymują się lub nawracają w ciągu następnych 10 do 15 minut, można podać kolejną dawkę 0,05 mg/kg.
- Alternatywnie: diazepam
- u dorosłych, diazepam 10 mg dożylnie; następnie dawki 5 mg aż do ustąpienia napadu
- u dzieci
- wiek od 0 do 2 lat: od 2 do 5 mg dożylnie
- wiek od 2 do 4 lat: od 5 do 7,5 mg dożylnie
- wiek od 4 do 6 lat: od 5 do 10 mg dożylnie
- wiek powyżej 6 lat: od 10 do 20 mg dożylnie
- U dzieci leczenie wlewem doodbytniczym z diazepamem
- dzieci o masie ciała poniżej 10 kg: 5 mg
- dzieci o masie ciała powyżej 10 kg: 10 mg
- w przypadku niemożliwego dostępu dożylnego lub przy leczeniu wstępnym przez osoby bez wykształcenia medycznego lub personel pielęgniarski midazolam od 5 do 10 mg donosowo (w Polsce niedostępny) lub policzkowo (w razie potrzeby powtórzyć, maks. ok. 20 mg) lub diazepam od 10 do 20 mg doodbytniczo (powtórzyć w razie potrzeby, maks. ok. 30 mg)
- W przypadku dzieci i młodzieży istnieją również dane potwierdzające równoważność lorazepamu podawanego donosowo (w Polsce niedostępny) lub policzkowo z podaniem dożylnym.
- Należy zwrócić uwagę na ryzyko depresji oddechowej, jeśli pacjenci przyjmowali wcześniej leki wchodzące w interakcje z benzodiazepinami lub alkohol.
- Jeśli można zapewnić odpowiednią wentylację, nadrzędnym celem jest skuteczne leczenie napadu, nawet jeśli konieczne jest zwiększenie dawki.
- Przy wyższych dawkach wymagana jest gotowość do intubacji.
Czy leczenie przeciwpadaczkowe należy rozpocząć po pierwszym napadzie drgawek?
- Pojedynczy napad nie oznacza padaczki lub tendencji do powtarzających się napadów. Jeśli znane są czynniki leżące u podłoża, takie jak wcześniej przebyte krwotoki wewnątrzmózgowe lub inne wcześniejsze uszkodzenia, można rozważyć wczesne leczenie przeciwpadaczkowe.
- Jedno z badań wykazało, że wczesne leczenie zmniejszyło ryzyko wystąpienia nowych napadów w ciągu kolejnych 1 do 2 lat, ale nie miało długoterminowego wpływu na nawroty. Ten ostatni argument przemawia za wyczekiwaniem po pojedynczym ataku, aby uniknąć nadmiernego leczenia i związanych z nim skutków ubocznych i ryzyka.
- U dzieci należy szczególnie starannie rozważyć zalety i wady terapii przeciwpadaczkowej.18
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
- Drgawki u dorosłych
- Drgawki gorączkowe u dzieci
- Napady drgawek u dzieci
- Nocne skurcze łydek
- Padaczka
- Padaczka u dzieci
- Omdlenie
Źródła
- Rejdak K, Mazurkiewicz-Bełdzińska M, Błaszczyk B, et al. Diagnostyka i leczenie padaczki - wytyczne Sekcji Padaczki Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Pol Przegl Neurol 2022;18(4): 201-219. (dostęp 26.10.2024) journals.viamedica.pl
- Pupka A. Kurcze mięśni. Medycyna po Dyplomie 2015; 02. (dostęp 11.01.2024) podyplomie.pl
- Słowińska M, Jóźwiak S. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu padaczki w przeszłości oraz wyzwania współczesnej epileptologii. Neurol Dziec 2017; 26(53): 11-17. (dostęp 12.01.2024) neurologia-dziecieca.pl
Piśmiennictwo
- Krumholz A, Shinnar S, French J, Gronseth G, Wiebe S, Cole AJ, Cascino GD. Evidence-based guideline: Management of an unprovoked first seizure in adults: Report of the Guideline Development Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society.. Neurology 2015; 85(17):1526-7. pmid:26503589 PubMed
- American College of Emergency Physicians Clinical Policies Committee, Clinical Policies Subcommittee on Seizures. Clinical policy: critical issues in the evaluation and management of adult patients presenting to the emergency department with seizures. Ann Emerg Med 2004; 43: 605-25. PubMed
- Jallon P, Loiseau P, Loiseau J. Newly diagnosed unprovoked epileptic seizures: presentation at diagnosis in CAROLE study. Coordination Active du Reseau Observatoire Longitudinal de l'Epilepsie. Epilepsia 2001; 42: 464-75. PubMed
- Hauser, WA. The prevalence and incidence of convulsive disorders and children. Epilepsia1994; 35,Suppl 2:S1-S6 pmid:8275976 PubMed
- Shinnar S, Berg AT, Moshe SL, O'Dell C, Alemany M, Newstein D, et al. The risk of seizure recurrence after a first unprovoked afebrile seizure in childhood: an extended follow-up. Pediatrics 1996; 98: 216-25. Pediatrics
- Adams SM, Knowles PD. Evaluation of a first seizure. Am Fam Physician 2007; 75: 1342-7. PubMed
- Hirtz D, Ashwal S, Berg A, Bettis D, Camfield C, Camfield P, et al. Practice parameter: evaluating a first nonfebrile seizure in children: report of the quality standards subcommittee of the American Academy of Neurology, the Child Neurology Society, and the American Epilepsy Society. Neurology 2000; 55: 616-23. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Lempert T, Bauer M, Schmidt D. Syncope: a videometric analysis of 56 episodes of transient cerebral hypoxia. Ann Neurol 1994; 36: 233-7. PubMed
- Berg AT, Shinnar S, Darefsky AS, Holford TR, Shapiro ED, Salomon ME, et al. Predictors of recurrent febrile seizures: a prospective cohort study. Arch Pediatr Adolesc Med 1997; 151: 371-8. PubMed
- Benbadis SR, Wolgamuth BR, Goren H, Brener S, Fouad-Tarazi F. Value of tongue biting in the diagnosis of seizures. Arch Intern Med 1995; 155: 2346-9. PubMed
- McKeon A, Vaughan C, Delanty N. Seizure versus syncope. Lancet Neurol 2006; 5: 171-80. PubMed
- Freeman JM. Less testing is needed in the emergency room after a first afebrile seizure. Pediatrics 2003; 111: 194-6. Pediatrics
- Earnest MP, Feldman H, Marx JA, Harris JA, Biletch M, Sullivan LP. Intracranial lesions shown by CT scans in 259 cases of first alcohol-related seizures. Neurology 1988; 38: 1561-5. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- American College of Emergency Physicians, American Academy of Neurology, American Association of Neurological Surgeons, American Society of Neuroradiology. Practice parameter: neuroimaging in the emergency patient presenting with seizure (summary statement). Ann Emerg Med 1996; 28: 114-8. PubMed
- Bernal B, Altman NR. Evidence-based medicine: neuroimaging of seizures. Neuroimaging Clin N Am 2003; 13: 211-24. PubMed
- Mark DG, Hung Y-Y, Offerman SR, et al. Nontraumatic subarachnoid hemorrhage in the setting of negative cranial computed tomography results: external validation of a clinical and imaging prediction rule. Ann Emerg Med 2012. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Pesola GR, Westfal RE. New-onset generalized seizures in patients with AIDS presenting to an emergency department. Acad Emerg Med 1998; 5: 905-11. PubMed
- Hirtz D, Berg A, Bettis D, Camfield C, Camfield P, Crumrine P, et al. Practice parameter: treatment of the child with a first unprovoked seizure: report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology 2003; 60: 166-75. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
- Adam Boruch, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, NZOZ Alma Med w Turośni Kościelnej (recenzent)
- Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
- Thomas M. Heim, Dr med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
- Caroline Beier, Dr med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, Hamburg