Informacje ogólne
Definicja
- Znana jako rumień nagły.1-2
- Synonimy: gorączka trzydniowa, choroba szósta lub exanthema subitum.
- Wirusowa choroba przebiegająca z wysypką.
Epidemiologia
- 90% przypadków występuje u dzieci poniżej 2. roku życia – szczyt zachorowań 6–12 miesięcy.
13 - Sezonowość zakażeń wiosną i jesienią.
Etiologia i patogeneza
- Chorobę wywołuje ludzki herpeswirus typu 6 (HHV–6) lub HHV–7, rzadziej
HHV–7inne wirusy.4-5 - W jednym z przeprowadzonych badań HHV–6 był odpowiedzialny za 10–45% chorób gorączkowych u niemowląt.
13 - Choroba
prawdopodobniewysoce zakaźna, dopóki utrzymuje się wysypka. - Przenoszenie drogą kropelkową.
24
Czynniki predysponujące
- Kontakt z osobami zakażonymi.
ICD–10
- B08.2 Rumień nagły [choroba szósta].
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Rozpoznanie stawia się zwykle na podstawie typowych objawów klinicznych.
Diagnostyka różnicowa
RubellaRóżyczka.AlergiaReakcjanaskórnapenicylinęwywołana przez leki.- Odra.
- Szkarlatyna.
- Rumień zakaźny.
- Przy drgawkach gorączkowych: zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych.
Wywiad lekarski
- Okres inkubacji wynosi 5–10 dni.2,4
- Wysoka gorączka (
czasami ponad 40do40°C) przez 3–5 dni. - Stan ogólny zwykle dobry, dzieci są aktywne.
- W niektórych przypadkach: współistniejące zapalenie spojówek, złe samopoczucie, obrzęk oczodołów, zapalenie błony bębenkowej, limfadenopatia, utrata apetytu, drażliwość, biegunka,
kaszelobjawy nieżytu górnych dróg oddechowych.
- W niektórych przypadkach: współistniejące zapalenie spojówek, złe samopoczucie, obrzęk oczodołów, zapalenie błony bębenkowej, limfadenopatia, utrata apetytu, drażliwość, biegunka,
- U 2/3 dzieci: plamki Nagayama – rumieniowe grudki widoczne na podniebieniu miękkim i języczku.
13 - Po 3–5 dniach gorączki temperatura obniża się samoistnie, pojawia się
rumieńdrobnoplamistaplamistyróżowa osutka, któryra ustępuje w ciągu 1–2 dni.31
Wysypka często jest blada i trudno ją dostrzec.- Osutka plamisto–grudkowa lub drobnoplamkowa, bladoróżowa, wielkości 2–3 mm.
- Czasami zmiany skórne są subtelne i trudne do zauważenia.
- Częściowo
widocznewidoczny efekt halo.Gorączka trzydniowa - Wysypka zaczyna się na plecach i tułowiu, może rozprzestrzeniać się na szyję, kończyny i twarz.
- Zwykle nie występuje świąd.
- Ustępuje samoistnie po 1–2 dniach.
Badanie fizykalne
Osutka plamisto–grudkowa
- Wysypka o dyskretnej, bladoczerwonej barwie i średnicy 2–3 mm.
31 - Brak świądu.
- Znika przy ucisku i nie ulega konfluencji (łączeniu).
- Najbardziej widoczna jest na szyi i tułowiu, ale także na twarzy i proksymalnych częściach kończyn.
Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
- Zwykle nie są konieczne.
- Ewentualne badania wykluczające rozpoznania różnicowe (np. badania serologiczne w celu wykluczenia zakażenia odrą).
Leczenie
Cele leczenia
- Łagodzenie objawów.
- Obniżanie gorączki.
- Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.
- Unikanie
dalszychrozprzestrzeniania się zakażeńenia na inne osoby (izolacja).
Ogólne informacje o leczeniu
- Choroba ustępująca samoistnie.2,5
- W większość przypadków jest łagodna i nie wymaga leczenia.
- Można zastosować leczenie wspomagające (obniżanie gorączki).
- Brak szczepionki.
- Należy dbać o odpowiednią higienę rąk, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Farmakoterapia
- Leczenie przeciwgorączkowe (ibuprofen lub paracetamol) w fazie gorączki może złagodzić objawy.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Okres inkubacji wynosi 5–10 dni.
- Choroba trwa zazwyczaj 4–7 dni.
Powikłania
DoU ok. 15% dziecidoświadczamoą wystąpićdrgawekdrgawki gorączkowychczkowe wjako powikłaniaprzebiegu choroby.13- U pacjentów z obniżoną odpornością: możliwość reaktywacji zakażenia.
Rokowanie
- Choroba zwykle nie powoduje powikłań i dzieci powracają do zdrowia bez konieczności leczenia.
- Wirus utrzymuje się w organizmie przez całe życie.
- Możliwe nawroty przy zakażeniu innym rodzajem wirusa.
Dalsze postępowanie
- Brak konieczności przeprowadzania kontrolnych wizyt, badań i konsultacji.
- Należy różnicować rumień nagły z
alergireakcjąnaniepożądanąlekipo lekach, aby zapobiec mylnemu rozpoznaniu.
Informacje dla pacjentów
Edukacja pacjenta
- Choroba jest niegroźną i szybko przemijającą infekcją wirusową.
- Powrót do obiektów użyteczności publicznej jest możliwy po 24 godzinach od ustąpienia gorączki i objawów klinicznych choroby.
Materiały edukacyjne dla pacjentów
Ilustracje

Typowa wysypka w gorączce trzydniowej
Źródła
Piśmiennictwo
- Scott L.A., Seabury Stone M. Viral exanthems, Dermatol Online J. 2003 Aug, 9(3):4, escholarship.org
- Tremblay C., Brady M.T. Roseola infantum (exanthem subitum). UpToDate, aktualizacja: 03.06.2021, www.uptodate.com
- Mullins T.B., Krishnamurthy K. Roseola Infantum. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan., 10.07.2021, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Tesini B.L., Epstein L.G., Caserta M.T. Clinical impact of primary infection with roseoloviruses, Curr Opin Virol. 2014 Dec, 9: 91-6, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Scott L.A., Seabury Stone M. Viral exanthems, Dermatol Online J. 2003 Aug, 9(3):4,escholarship.orgTremblay C., Brady M.T. Roseola infantum (exanthem subitum). UpToDate, aktualizacja: 03.06.2021,www.uptodate.com- Stone R.C., Micali G.A., Schwartz R.A. Roseola infantum and its causal human herpesviruses, Int J Dermatol. 2014 Apr, 53(4): 397-403, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Opracowanie
- Joanna Dąbrowska-Juszczak (redaktor)
- Michał Sutkowski (recenzent)
- Tomasz Tomasik (redaktor)
- Laura Morshäuser (recenzent/redaktor)