Najczęstsze dolegliwości — bBóle barku są drugą po bólach pleców najczęstszą przyczyną dolegliwości stawowo-mięśniowych, z którymi pacjenci zgłaszają się do gabinetu lekarskiego.
ZNa powodudolegliwości bóluskarżą barku cierpiąsię w szczególności osoby starsze, często zmagając się z ciągłym bólem.
Sportowcy, zwłaszcza uprawiający sporty rzutowe lub tenis, często doznają urazów stawów barkowych. Młodsze osoby są zatem bardziej narażone na niestabilność stawu z powodu ostrego urazu, a osoby powyżej 40. roku życia są bardziej narażone na ból z powodu ciągłego przeciążenia mięśni i ścięgien.
Jakie są podstawowe mechanizmy bólu?
Staw barkowy jest złożonym stawem, który umożliwia ruch we wszystkich kierunkach. Kość ramienna kończy się kulistym wybrzuszeniem pod występem kostnym łopatki i leży w małej panewce. Staw otoczony jest torebką stawową, różnymi więzadłami i ścięgnami. Tworzą one rodzaj maski wokół stawu barkowego i z jednej strony utrzymują staw w miejscu, a z drugiej umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie i mobilnoruchomość. Obojczyk znajduje się między mostkiem a zewnętrzną krawędzią łopatki i kończy się w okolicy stawu barkowego.
W okolicy stawu barkowego mają swoje przyczepy różne mięśnie, ciągnprzebiegające się w kierunku pleców, ramienia/przedramienia lub klatki piersiowej. Cztery mięśnie otaczające kość ramienną od strony stawu barkowego nazywane są stożkiem rotatorów. Umożliwiają one różnorodne ruchy w stawie barkowym.
Kaletki maziowe pomagają ścięgnom gładko przesuwać się względem siebie.
Ból barku może być spowodowany chorobami lub urazami stawu lub kości, zmianami w ścięgnach lub torebce stawowej, zapaleniem kaletki maziowej, a nawet uszkodzeniem mięśni.
Większość przypadków bólu barku wynika z przeciążenia lub nieprawidłowego obciążenia: nagłe wypadki/upadki prowadzą do złamania kości, zwichnięcia lub zerwania ścięgna. Długotrwałe przeciążenie prowadzi do zmian zapalnych lub zwyrodnienia (zużycia) ścięgien, torebki stawowej i mięśni.
Rzadziej przyczyną są choroby ogólnoustrojowe (np. reumatoidalne zapalenie stawów), czy nawet nowotwory.
W przypadku zawału serca ból może również promieniować do barku i być odczuwany jako nagły ból w tej okolicy, chociaż sam bark nie jest w ogóle uszkodzony. Podobnie może się stać w przypadku kolki żółciowej.
Tzw. tendinopatia to niezakaźna choroba ścięgna spowodowana ciężkim jednorazowym lub przewlekłym przeciążeniem. Przyczyną bólu są małe rozdarciauszkodzenia. Często zajęte są ścięgna mięśni stożka rotatorów, zwłaszcza ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego.
Uszkodzenia mogą się zagoić, ale mogą też pozostać trwałe.
Występuje ból barku, który nasila się podczas ruchów obciążających ścięgno.
Jeśli tendinopatia utrzymuje się przez długi czas, w ścięgnie mogą odkładać się drobne cząsteczki wapnia (zwapnienie w ścięgnach barku).
Charakterystyczne są ból oraz zaburzenie ruchomości czynnej i biernej, a także sztywność („zamrożony bark”/sztywność barku).
Zapalenie torebki stawowej może występować samodzielnie lub być wynikiem innych chorób; dokładna przyczyna jest zwykle nieznana.
Dolegliwości zazwyczaj goją się samoistnie (lub przy wsparciu fizjoterapii) przez dłuższy czas.
Uraz mięśni: zerwanie stożka rotatorów (zerwanie co najmniej jednego mięśnia stożka rotatorów), artroza (zwyrodnienia stawów)
Podobnie jak w innych stawach, w stawie barkowym mogą wystąpić zmiany kostne, które powodują ból. Jeśli leczenie zachowawcze nie wystarcza, możliwe jest leczenie chirurgiczne (np. częściowa wymiana stawu).
Urazy podczas uprawiania sportu lub upadków
Mogą powodować krwawienie w ścięgnach i wokół nich, co z kolei może powodować uszkodzenia.
Złamania kości (kości ramiennej, obojczyka) mogpowodują oczywiście powodować silny ostry ból i muszą podlegać odpowiedniemu leczeniu.
Ból spowodowany kilkukrotnym „wyskoczeniem” barku ze stawu (zwichnięciem stawu)
z powodu uszkodzenia stawów i więzadeł
Zwichnięcie może być wynikiem poważnego wypadku, ale u niektórych pacjentów dochodzi do wielokrotnych zwichnięć, nawet przy bardzo niskich obciążeniach.
Staw może „zwichnąćulec sizwichnię”ciu do przodu lub do tyłu.
Często jest spowodowane uszkodzeniem, w wyniku którego może wystąpić niestabilność więzadeł i reakcje zapalne oraz długotrwałe zmiany zwyrodnieniowe.
Charakterystyczny jest ból nad stawem barkowo-obojczykowym (stawem między łopatką a obojczykiem) i ból promieniujący do szyi.
Zerwanie ścięgna
Po wielokrotnym uszkodzeniu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego (lub jakiegokolwiek innego ścięgna) mogą pojawić się niewielkie rozdarcia i zmiany związane z wiekiem, prowadzące ostatecznie do zerwania całego ścięgna.
Wielu pacjentów, u których to wystąpiło ma od 40 do -50 lat i deklarujezgłasza powtarzające się uszkodzenia lub obciążenia. W przeszłości czasem stosowano terapię miejscowymi zastrzykami z kortyzonem (to może jednak zwiększać ryzyko późniejszych uszkodzeń).
Leczenie jest takie samo jak w przypadku tendinopatii. Jeśli okaże się nieskuteczne, można rozważyć operacjęleczenie chirurgiczne.
Uwięźnięcie nerwu
Nerw nadłopatkowy może zostać uwięźnięty w ramieniu. Często taka sytuacja występuje u sportowców (siatkówka, tenis).
zmniejszona siła podczas niektórych ruchów i ból w tylnej części barku
Wskazana jest pomoc terapeutyczna i specjalne ćwiczenia. Jeśli w ciągu 6–12 miesięcy nie nastąpi poprawa, można rozważyć operacjęleczenie chirurgiczne.
Większość problembólów z barkamibarku z czasem ustępuje samoistnie, ale może to zająć kilka miesięcy lub lat.
Jeśli problemy występują po jednej lub obu stronach, ból można złagodzić, korzystając z poniższych zaleceń:
Unikać aktywności obejmujących tylko jedną stronę i zwracać uwagę na swoją postawę.
Robić przerwy.
Wykonywać ćwiczenia zgodnie z zaleceniami lekarza lub fizjoterapeuty.
Jeśli dolegliwości są spowodowane czynnościami wykonywanymi w miejscu pracy, poinformować o tym lekarza zakładowego.
Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?
W przypadku silnego bólu
W przypadku długotrwałych dolegliwości (bólu i ograniczenia ruchomości)
W przypadku powtarzającego się bólu (np. po uprawianiu sportu)
W przypadku ostrych urazów barku i występującego później bólu
W przypadku dodatkowych objawów (niedokrwistości, dolegliwości innych stawów itp.)
Badanie
Historia choroby
Lekarz może zadać następujące pytania:
Kiedy po raz pierwszy to Pan(i) zauważył(a)?
JakJakie tobyły wszystkopierwsze się zaczęłoobjawy?
Czy miał(a) Pan(i) uraz barku? Co się stało?
Czy Pana(-i) aktywność zawodowa lub wykonywany zawód obciąża bark?
Czy może Pan(i) dokładnie opisać miejsce bólu?
Czy ból promieniuje do ramienia? Gdzie?
Czy odczuwa Pan(i) ból nawet w spoczynku? A w nocy?
Czy może Pan(i) wskazać, które ruchy barku lub ramienia wiążą się z bólem?
Czy może Pan(i) określić, jakie obciążenia barku lub ramienia powodują ból?
Czy kiedykolwiek nastąpiło u Pana(-i) zwichnięcie barku?
Jaki wpływ dyskomfort w barku mana sytuację zawodową lub inne czynności życia codziennego?
Badanie lekarskie
Lekarz przeprowadzi dokładne badanie lekarskie.
Zwróci uwagę na nieprawidłowe ustawienie lub inne widoczne zmiany.
Zbada palpacyjnie bark, aby dowiedzieć się, gdzie zlokalizowany jest ból.
Przeprowadzi różne badania obejmujące ruchy bierne i czynne oraz testy w celu ustalenia, które rodzaje obciążeń wywołują ból lub czy występuje osłabienie mięśni i/lub ograniczenie ruchomości.
Dokładnie sprawdzi, czy czynność nerwów i krążenie krwi są prawidłowe.
W celu potwierdzenia przyczyny objawów (czy ból ustępuje po znieczuleniu?) może zostać wykonany zastrzyk ze znieczuleniem miejscowym.
Dalsze badania
Zdjęcie rentgenowskie wykaże obecność złamań.
Niektóre zmiany można również wykryć za pomocą badania ultrasonograficznego.
Rezonans magnetyczny (RM) często może dostarczyć jednoznacznych wyników dotyczących stanu ścięgien i struktur stawowych, warto czasem też wykonać tomografię komputerową (TK).
W przypadku podejrzenia choroby reumatycznej lub innej choroby ogólnej oznaczane są różne parametry krwi.
Skierowanie do specjalisty
Większość pacjentów jest leczona przez lekarzy ogólnych lub chirurgów ortopedów, a często także przez fizjoterapeutów, ale czasami wskazane jest skierowanie do innych specjalistów.
W przypadku bólu barku ból promieniuje ze struktur stawu barkowego lub stawu barkowo-obojczykowego, połączenia między obojczykiem a łopatką, a także z otaczających go struktur.
W przypadku bólu barku ból promieniuje ze struktur stawu barkowego lub stawu barkowo-obojczykowego, połączenia między obojczykiem a łopatką, a także z otaczających go struktur.