Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Ból kości ogonowej (kokcygodynia)

Streszczenie

  • Definicja:  Ból pochodzący z kości ogonowej (łac. os coccygis).  
  • Częstość występowaniaEpidemiologia: Jest to stosunkowo rzadka choroba. Zwykle występuje po upadku na pośladki lub po porodzie, ale może mieć podłoże idiopatyczne.
  • Objawy: Pacjenci cierpią z powodu bólu w okolicy kości ogonowej, co sprawia, że siedzenie, a czasami także wypróżnianie się, jest bardzo nieprzyjemne.
  • Badanie: Bezpośrednia bolesność uciskowa może występować powyżej kości ogonowej.
  • Diagnoza: Diagnoza opiera się na stwierdzeniu bolesności uciskowej podczas badania palpacyjnego kości ogonowej; aby wykluczyć skutki urazu można wykonać badanie rentgenowskie.
  • Terapia: Prowadzi się leczenie objawowe.

Informacje ogólne

Definicja

  • Ból kości ogonowej jest w języku medycznym określany mianem kokcygodynii.1.
  • Jest to ciągnący lub kłujący, częściowo długotrwały ból w samej kości ogonowej lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie, który nasila się podczas siedzenia, wstawania, współżycia lub defekacji.
  • Możliwą przyczyną bólu jest złamanie kości ogonowej (guzicznej, łac. os coccygis).
  • W fazie embrionalnej rozwoju człowieka powstają zawiązki 3–5 kręgów ogonowych. Nigdy nie rozwijają się one w typowe trzony kręgów, ale są obecne w postaci resztkowej i zlewają się ze sobą w wieku 30–35 lat, tworząc trójkątną kość (os coccygis).
  • Połączenie stawowe między kością krzyżową a kością ogonową jest tworzone przez spojenie lub prawdziwy staw.

Częstość występowaniaEpidemiologia

  • Współczynnik chorobowości kokcygodynii jest nieznany.2.
  • Jest to stosunkowo rzadka choroba.
  • Występuje 5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.3.  Jest to prawdopodobnie spowodowane faktem, że u kobiet kość ta ułożona jest bardziej pionowo.4.
  • Młodzież i dorośli cierpią na ból kości ogonowej znacznie częściej niż dzieci.5.

Etiologia i patogeneza

  • Kokcygodynia może wystąpić po upadku na pośladki lub w związku z porodem.6.
  • Większość przypadków kokcygodynii występuje w połączeniu z podwichniętą lub hipermobilną kością ogonową.
  • Również otyłość może być przyczyną bólu kości ogonowej.6.
  • Gwałtowna utrata masy ciała może również sprzyjać rozwojowi choroby ze względu na zmniejszenie wyściółki mechanicznej.2.
  • Ból kości ogonowej może również wystąpić, gdy os coccygis jest zdrowa.
    • Możliwe przyczyny to nowotwory, zakażenie, zapalenie kaletki maziowej lub pourazowa choroba zwyrodnieniowa stawów.
    • Zaburzenia somatyzacyjne i inne zaburzenia psychiczne są również możliwymi przyczynami bólu.7.

Czynniki predysponujące

  • Ryzyko bólu kości ogonowe zwiększają: płeć żeńska i nadwaga.6.
  • Siedząca praca na twardych, niewygodnych powierzchniach wydaje się sprzyjać chorobie.8.

ICD-10

  • M53.3 Ból kości ogonowej.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego, przy miejscowej bolesności uciskowej nad kością ogonową. Badanie rentgenowskie może wykazać możliwe złamanie lub zwichnięcie lub wykluczyć inne złamanie miednicy.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Głównym objawem jest ból.
  • Większość pacjentów przypisuje dolegliwości urazowi lub porodowi.
  • Cechą charakterystyczną urazowej kokcygodynii jest okres utajenia między urazem a wystąpieniem typowego uporczywego bólu.
    • Przyczyną bólu jest prawdopodobnie krwawienie do więzadeł.
  • Osoby chore czasami cierpią z powodu silnego bólu, przez który siedzenie jest tak nieprzyjemne, że muszą siedzieć na boku.
  • Niektórzy pacjenci skarżą się na ból podczas defekacji, stosunku płciowego lub podczas jazdy na rowerze/ motocyklu.

Badanie fizykalne

  • Może występować bolesność uciskowa powyżej kości ogonowej.
  • Podczas badania przezodbytniczego kość ogonową można wyczuć między palcem wskazującym a kciukiem i poruszać nią w celu ustalenia hiper- lub hipomobilności. Prawidłowy zakres ruchu wynosi około 13 stopni.6.

Diagnostyka u specjalistyspecjalistyczna

  • Badanie rentgenowskie (dostępne także w POZ) może wykluczyć inne złamania miednicy i powstanie masy, a także może wykazać, czy os coccygis jest zwichnięta lub zmieniona zwyrodnieniowo.2.  Jednak złamanie jest trudne do wykrycia.
  • Ponieważ w przypadku kokcygodynii może występować niestabilność dynamiczna, należy również przeprowadzić badanie dynamiczne.
    • Zdjęcia są wykonywane w pozycji stojącej i siedzącej. Nawet u 70% pacjentów z kokcygodynią można wykryć zmiany patologiczne.3.
    • O hipermobilności kości ogonowej można mówić, gdy na zdjęciu bocznym występuje zgięcie o więcej niż 25 stopni.1.
    • Podwichnięcie występuje, jeśli obserwuje się przesunięcie kości ogonowej o 25% między radiogramem w pozycji stojącej i siedzącej.1. 

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Przy uporczywym bólu.

Leczenie

Cele leczenia

  • Przede wszystkim leczenie objawowe.

Ogólna informacja o leczeniu

  • Proponowano różne metody terapeutyczne do leczenia kokcygodynii, przede wszystkim stosowane są jednak metody zachowawcze.1,10.
  • Terapia zachowawcza jest skuteczna w 90% przypadków.2.
  • Wiele przypadków ustępuje samoistnie bez leczenia.

Zalecenia dla pacjentów

  • Korzystanie z miękkiej lub okrągłej poduszki do siedzenia.
  • Ciepłe kąpiele nasiadowe.
  • Pakiety z okładem błotnym.
  • Masaże mięśni okolicy ogonowej.

Farmakoterapia

  • Do leczenia bólu, również w postaci maści do stosowania miejscowego, mogą być stosowane NLPZ.2.
  • Preparaty znieczulające miejscowo mogą być wstrzykiwane zarówno w celach diagnostycznych, jak i terapeutycznych.11.
  • W przypadku przyczyn psychologicznych, w razie potrzeby Leki przeciwdepresyjne i/lub psychoterapia .7

Leczenie chirurgiczne

  • W wyjątkowych przypadkach złamanie z przemieszczeniem może prowadzić do przewlekłych dolegliwości.
    • Zaleca się wyczerpanie możliwości leczenia zachowawczego, ale w ostateczności może być konieczna resekcja chirurgiczna.12.
    • Chirurgiczna resekcja kości ogonowej (kokcygektomia) może prowadzić do złagodzenia objawów u pacjentów opornych na leczenie zachowawcze.6,13-14.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Rokowanie

  • Chorobie może towarzyszyć silny ból, ale rokowania są dobre, a choroba zwykle ustępuje samoistnie. 
  • U niektórych pacjentów występuje przewlekły ból (kokcygodynia) w wyniku wcześniejszych złamań.
  • Kokcygektomia powinna być traktowana jako ostateczność i powinna być wykonywana tylko wtedy, gdy zachowawcze opcje leczenia zawiodą.
    • Najczęstszym powikłaniem jest zakażenie rany ze względu na lokalizację okołoodbytniczą, mogą również wystąpić urazy odbytnicy.1.

Dalsze postępowanie

  • Lekarze rodzinni powinni przeprowadzać badania kontrolne w razie potrzeby.
  • Niektórzy pacjenci mogą odczuwać bardzo silny ból przez pewien okres czasu, w związku z czym konieczne jest zwolnienie lekarskie z pracy.

Informacje dla pacjentów

O czymEdukacja należy poinformować pacjentów?pacjenta

  • Pomocne jest użycie poduszki do siedzenia. Objawy zwykle ulegają stopniowej poprawie bez konieczności stosowania specjalnych środków.

InformacjeMateriały edukacyjne dla pacjentów w Deximed

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Gautam D. Coccygodynia. Medscape,. lastLast updated 2017 Feb 08, 2017. emedicine.medscape.com
  2. Lirette LS, Chaiban G, Tolba R, et al. Coccydynia: An Overview of the Anatomy, Etiology, and Treatment of Coccyx Pain. Ochsner J. 2014; 14(1): 84-877. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Fogel GR, Cunningham PY 3rd, Esses SI. Coccygodynia: evaluation and management. J Am Acad Orthop Surg. 2004 Jan-Feb. 12(1): 49-54. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Kim NH, Suk KS. Clinical and radiological differences between traumatic and idiopathic coccygodynia. Yonsei Med J. 1999 Jun.; 40(3): 215-20. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Maigne JY, Pigeau I, Aguer N, et al. Chronic coccydynia in adolescents. A series of 53 patients. Eur J Phys Rehabil Med. 2011; 47(2): 245-51. www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Maigne JY, Doursounian L, Chatellier G. Causes and mechanisms of common coccydynia: role of body mass index and coccygeal trauma. Spine (Phila Pa 1976). 2000 Dec 1.; 25(23): 3072-9. www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Nathan ST, Fisher BE, Roberts CS. Coccydynia: a review of pathoanatomy, aetiology, treatment and outcome. J Bone Joint Surg Br. 2010; 92(12): 1622-7. www.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Pennekamp PH, Kraft CN, Stütz A, et al. Coccygectomy for coccygodynia: does pathogenesis matter?. J Trauma. 2005; 59(6): 1414-9. www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. De Andrés J, Chaves S. Coccygodynia: a proposal for an algorithm for treatment. J Pain. 2003 Jun. 4(5): 257-66. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Nathan ST, Fisher BE, Roberts CS. Coccydynia: a review of pathoanatomy, aetiology, treatment and outcome. J Bone Joint Surg Br. 2010 Dec.; 92(12): 1622-7. www.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Mitra R, Cheung L, Perry P. Efficacy of fluoroscopically guided steroid injections in the management of coccydynia. Pain Physician. 2007; 10(6): 775–778-8. www.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Sehirlioglu A, Ozturk C, Oguz E, et al. Coccygectomia in the surgical treatment of traumatic coccygodynia. Injury. 2007; 38: 182-7. PubMed
  13. Trollegaard AM, Aarby NS, Hellberg S. Coccygectomy: an effective treatment option for chronic coccydynia: retrospective results in 41 consecutive patients. J Bone Joint Surg Br. 2010 Feb.; 92(2): 242-5. www.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Perkins R, Schofferman J, Reynolds J. Coccygectomy for severe refractory sacrococcygeal joint pain. J Spinal Disord Tech. 2003; 16(1): 100-1033. www.ncbi.nlm.nih.gov

AutorzyOpracowanie

  • Wiesława Fabian, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej i chorób wewnętrznych, NZOZ Przychodnia Medycyny Rodzinnej w Szczecinie (recenzent)
  • Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Lino Witte, dr n. med., lekarz, lekarz w trakcie specjalizacji z ortopedii i chirurgii wypadkowej, Münster(recenzent/redaktor)
M533
brudd i halebein; halebensbrudd; coccyx; brudd, haleben; Halebeinsbrudd
Kość ogonowa; Kokcygodynia; Neuralgia kości ogonowej; Złamanie kości ogonowej
Ból kości ogonowej (kokcygodynia)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Streszczenie Definicja:  Ból pochodzący z kości ogonowej (łac. os coccygis).  Częstość występowania  Epidemiologia: Jest to stosunkowo rzadka choroba. Zwykle występuje po upadku na pośladki lub po porodzie, ale może mieć podłoże idiopatyczne.
Fizjoterapia/Medycyna sportowa
Ból kości ogonowej (kokcygodynia)
/link/fe5868b78e5f457ea4cd099f1c113440.aspx
/link/fe5868b78e5f457ea4cd099f1c113440.aspx
bol-kosci-ogonowej-kokcygodynia
SiteDisease
Ból kości ogonowej (kokcygodynia)
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#drcom#ola.dabrowska@wplukasiewicz@gmail.pl (patched by linkmapper)com
pl
pl
pl