Informacje ogólne
Definicja
- Brodawki łojotokowe (verrucae seborrhoica) są również nazywane rogowaceniem łojotokowym lub brodawkami starczymi (verrucae senilis).
- Brodawka łojotokowa jest
jednymjedną z najczęstszych łagodnychguzzmian naskówrkowychskóryo hiperkeratotycznej powierzchni,wystpojawiającą siępującym corazczęściej wraz z wiekiem.1
Epidemiologia
- Brodawki łojotokowe pojawiają się zwykle po 50. roku życia.
- U większości ludzi w ciągu życia rozwija się co najmniej jedna brodawka łojotokowa.
- Liczba brodawek wzrasta wraz z wiekiem.
- Występują one równie często u kobiet i mężczyzn.
- Brodawki łojotokowe rzadziej występują u osób pochodzenia afrykańskiego.2
Etiologia i patogeneza
- Przyczyna nie jest znana. Pewną rolę wydają się odgrywać procesy starzenia się skóry, skłonności genetyczne i ekspozycja na promieniowanie UV.
- Brodawka łojotokowa rozwija się od początkowej plamki z hiperpigmentacją do charakterystycznej blaszki.2
- Brodawki łojotokowe mogą występować na całym ciele, z wyjątkiem wewnętrznej powierzchni dłoni i podeszew stóp oraz błon śluzowych.
Objaw Lesera–Trélata
- Przy objawie Lesera–Trélata na skórze występuje nagły wysiew wielu brodawek łojotokowych z silnym świądem, jednakże bez rozwoju stanu zapalnego.
- Często związane z rogowaceniem ciemnym.
- Często w przebiegu zespołu paranowotworowego w przypadku nowotworu złośliwego narządów wewnętrznych.
ICD–10
- L82 Brodawka łojotokowa.
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Typowe objawy kliniczne.
Diagnostyka różnicowa
Wywiad lekarski
- Brodawka łojotokowa zwykle przebiega bezobjawowo.
- Może wystąpić świąd.
- Uraz mechaniczny często powoduje podrażnienie, takie jak krwawienie, a nawet łagodne zakażenia, czasami części brodawki mogą się oderwać.
- Dużą liczbę brodawek uznaje się za problem
kosmetycznyestetyczny. - Podejrzenie zmian innych niż łagodne:4
- umiejscowienie na twarzy, dłoniach i podeszwach stóp, a także na błonie śluzowej
- szybkie powiększanie się
- przebarwienia
- krwawienia i/lub rany bez podrażnień mechanicznych
- zmieniony sposób odczuwania:
swędzenieświąd, ból, kłucie.
Badanie fizykalne
WyraZmiany morfologicznie zróżnicowane, od płasko-wyniosłych grudek do wyraźniezaznaczonyzaznaczonych hiperkeratotycznych, brodawkowatych guzz wypukłą, brodawkowatą powierzchniąów.Kolor waha sięZabarwienie: od koloru zbliżonego do skóry zdrowej do barwy brunatnej lub brązowo–czarnegoczarnej.Brodawka łojotokowa
Zmiana przypomina spłaszczoną rodzynkę.Lokalizacja- Zwykle występuje na tułowiu, ale może również pojawić się na grzbietach rąk i kończynach, twarzy,
iowłosionej skórze głowy i w okolicy narządów płciowych.3
- Zwykle występuje na tułowiu, ale może również pojawić się na grzbietach rąk i kończynach, twarzy,
- Wielkość brodawek łojotokowych zwykle waha się od kilku milimetrów do 3 cm średnicy.
- Możliwe są jednak większe zmiany.
- Stucco keratosis1
- Jest łagodną zmianą spowodowaną nieprawidłowym rogowaceniem naskórka, odmianą keratozy łojotokowej.
- Obejmuje liczne, zabarwione w kolorze skóry lub białe, suche, łuszczące się zmiany, zwykle występujące na kończynach.
Brodawki łojotokowe
- Dermatosis papulosa nigra1
- Jest inną odmianą keratozy łojotokowej.
- Składa się z wielu, małych, brązowych lub czarnych grudek, które najczęściej pojawiają się na twarzy osób o ciemnej karnacji.
Diagnostyka specjalistyczna
- W różnicowaniu między znamieniem melanocytowym a keratozą pomaga wiek pacjenta, lokalizacja, rozmiar i morfologia zmian.
- Dermatoskopia może być wykorzystana do bardziej precyzyjnego odróżnienia, szczególnie w obrębie twarzy.5
- Jeśli nadal istnieją wątpliwości co do łagodności, należy wykonać badanie histologiczne.
Leczenie
Cele leczenia
- Leczenie nie jest konieczne.
- Usunięcie brodawki przy:
- problemach
kosmetycznychestetycznych - stałym
podradrażnianiu mechanicznym - wątpliwościach dotyczących rozpoznania.
- problemach
Metody leczenia
- Brodawki łojotokowe nie wymagają leczenia, jednak można je usunąć ze względów
kosmetycznychestetycznych.2 - Łyżeczkowanie.
- Krioterapia
- Daje dobre rezultaty – z wyjątkiem
bardzonasilonejgrubych zmianhiperkeratozy. - Powoduje mniejszy dyskomfort po zabiegu.
- Daje dobre rezultaty – z wyjątkiem
LaserLaseroterapia- Do usuwania brodawek łojotokowych można stosować różne warianty lasera.6
- Chirurgiczne usunięcie
OferujeUmożliwiamożliwość przygotowaniapobranie materiału do badaniahistologicznegohistopatologicznego.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Brodawki łojotokowe nie ulegają zwyrodnieniu i są łatwe do usunięcia.
- Mogą wystąpić nawroty.
- Odróżnienie od czerniaka
złośliwegojest zwykle możliwe klinicznie, a w razie wątpliwości w badaniu dermatoskopowym. - Nagły wzrost liczby brodawek łojotokowych może
wystąpibyćjakoobjawemkonsekwencja nowotworu złośliwegonowotworów narządów wewnętrznych (objaw Lesera–Trélata).7 NaleW takim przypadku należy rozważyć przeprowadzenie dalszych badań.8
Informacje dla pacjentów
Materiały edukacyjne dla pacjentów
Ilustracje

Wielkość brodawek łojotokowych zwykle waha się od kilku milimetrów do 3 cm średnicy; możliwe są jednak większe zmiany.

Brodawki łojotokowe najczęściej pojawiają się na tułowiu, jednak mogą również występować na kończynach, twarzy i skórze głowy

W dermoskopiidermatoskopii brodawek łojotokowych widoczne są małe torbiele łojowe

Brodawka łojotokowa
Źródła
Piśmiennictwo
- Luba M.C., Bangs S.A., Mohler A.M., Stulberg D.L. Common benign skin tumors, Am Fam Physician 2003, 67: 729-38, www.ncbi.nlm.nih.gov
- Balin A.K. Seborrheic keratosis. Medscape, 2018, emedicine.medscape.com
- Hafner C., Vogt T. Seborrheic keratosis, J Dtsch Dermatol Ges 2008, 6:664, PubMed
- Longo C., Moscarella E., Piana S., et al. Not all lesions with a verrucous surface are seborrheic keratoses, J Am Acad Dermatol 2014, 70:e121, www.ncbi.nlm.nih.gov
- Braun R.P., Ludwig S., Marghoob A.A.: Differential Diagnosis of Seborrheic Keratosis: Clinical and Dermoscopic Features, J Drugs Dermatol 2017, 16: 835–42, www.ncbi.nlm.nih.gov
- Polder K.D., Landau J.M., Vergilis–Kalner I.J., et al. Laser eradication of pigmented lesions: a review. Dermatol Surg 2011, 37:572, PubMed
- Schwartz R.A. Sign of Leser-Trelat, J Am Acad Dermatol 1996, 35: 88-95, PubMed
- Heaphy M.R. Jr, Millns J.L., Schroeter A.L. The sign of Leser-Trelat in a case of adenocarcinoma of the lung, J Am Acad Dermatol 2000, 43(2 Pt 2): 386-90, www.ncbi.nlm.nih.gov
Opracowanie
- Joanna Dąbrowska-Juszczak (redaktor)
- Michał Sutkowski (recenzent)
- Tomasz Tomasik (redaktor)
- Monika Lenz (recenzent/redaktor)