Co to jest rozwarstwienie aorty?
Aorta, najważniejsza i największa tętnica w ciele człowieka, rozpoczyna swój bieg w sercu, przekraczając klatkę piersiową, a następnie jamę brzuszną. W trakcie swojego przebiegu oddaje liczne tętnice: te zlokalizowane w klatce piersiowej prowadzą krew do głowy i ramion, a znajdujące się w jamie brzusznej kierują ją do wewnętrznych narządów. Swój bieg kończy w miednicy, gdzie rozgałęzia się na tętnice biodrowe, które zaopatrują dolne partie ciała.
Kiedy dochodzi do pęknięcia wewnętrznej ściany aorty, krew zaczyna przedostawać się między warstwy ściany tej tętnicy, prowadząc do ich rozwarstwienia. To zjawisko, znane jako rozwarstwienie aorty, objawia się bardzo silnym, nagłym bólem, który może być odczuwany zarówno w klatce piersiowej, jak i w jamie brzusznej. Charakterystycznym objawem jest ból, który bardzo szybko staje się intensywny i może promieniować do pleców oraz obszaru między łopatkami. Sytuacja ta wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, gdyż stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.
Przyczyna
Rozwarstwienie aorty zachodzi, gdy dochodzi do osłabienia ściany tego głównego naczynia krwionośnego. Osłabienie to może mieć charakter wrodzony, wynikać z miażdżycy tętnic, zaburzeń tkanki łącznej, a także może być efektem uszkodzenia nabytego podczas operacji czy wypadku. W konsekwencji, krew pod ciśnieniem zaczyna wnikać między warstwy ściany aorty, co prowadzi do jej rozwarstwienia. W skrajnych przypadkach może dojść do pęknięcia aorty, co może skutkować poważnym i potencjalnie śmiertelnym krwawieniem do klatki piersiowej. U starszych osób częstą przyczyną rozwarstwienia są miażdżyca tętnic oraz wysokie ciśnienie tętnicze, podczas gdy u osób młodszych przyczyną mogą być wrodzone anomalie tkanki łącznej lub wady zastawkowe serca.
Rozwarstwienie aorty jest sytuacją krytyczną, która wymaga niezwłocznej hospitalizacji i intensywnego leczenia, aby zapobiec dalszym powikłaniom.
Diagnostyka
Rozpoznanie rozwarstwienia aorty zwykle opiera się na obserwacji typowych objawów, co skłania do niezwłocznego przewiezienia osoby z podejrzeniem tego stanu do szpitala. Możliwe jest pomylenie rozwarstwienia aorty z ostrym zawałem serca czy, mniej powszechnie, z zatorowością płucną. Diagnostyka w warunkach szpitalnych najczęściej wykorzystuje tomografię komputerową (TK). W niektórych przypadkach używa się również echokardiografii, znanej jako badanie ultrasonograficzne serca, a rzadziej - rezonansu magnetycznego (RM). Te metody pozwalają na precyzyjne i szybkie stwierdzenie obecności rozwarstwienia aorty, co jest kluczowe dla odpowiedniego postępowania medycznego i zapobiegania poważniejszym konsekwencjom zdrowotnym.
Leczenie
Metoda leczenia rozwarstwienia aorty zależy od lokalizacji uszkodzenia w naczyniu. Rozwarstwienie w początkowym, wstępującym odcinku aorty, znane jako typ A, jest uznawane za szczególnie niebezpieczne i wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej. W przypadku, gdy rozwarstwienie dotyczy tylko zstępującej części aorty, czyli rozwarstwienie typu B, w sytuacjach bez dodatkowych komplikacji, preferowane jest podejście zachowawcze. Obejmuje ono rygorystyczną kontrolę ciśnienia tętniczego i regularne monitorowanie stanu pacjenta. W sytuacjach bardziej skomplikowanych, kiedy zachodzi konieczność bezpośredniej ingerencji w strukturę naczynia, konieczna może być operacja polegająca na otwartym zabiegu chirurgicznym lub umieszczeniu stentu za pomocą cewnika wprowadzonego do układu krwionośnego.
Rokowanie
Bez odpowiedniego leczenia rokowanie dla osób z rozwarstwieniem aorty jest bardzo niekorzystne. Śmiertelność wśród pacjentów, zanim dotrą do szpitala, sięga około 20%, a podczas ich pobytu w szpitalu wzrasta do 30%. Natomiast w przypadku, gdy pacjenci otrzymają skuteczne leczenie, dziesięcioletni wskaźnik przeżycia po wypisaniu ze szpitala może osiągnąć nawet 60%.
Dodatkowe informacje
- Nadciśnienie tętnicze
- Tętniak aorty
- Rozwarstwienie aorty — dla personelu medycznego