Document version compare

Informacje ogólne

Urazy tkanek miękkich często występują między innymi przy urazach sportowych.
Konwencjonalne leczenie jest zgodne z zasadą RICE:
- Rest: przerwa, odpoczynek, odciążenie
- Ice: lód, chłodzenie
- Compression: Compression (ucisk)
- Elevation: uniesienie
Dokumentacja skuteczności opiera się przede wszystkim na doświadczeniu, a w mniejszym stopniu na wynikach badań¹.

Stosowanie zimna lub terapia lodem jest standardowym środkiem w ramach fizjoterapii. Stosowanie zimna należy do grupy termoterapii i obejmuje różne formy kompresów chłodzących, okładów z lodem lub zimną wodą. Można również stosować spraye chłodzące i okłady chłodzące wielokrotnego użytku.

Dostępna jest niewielka liczba badań porównawczych między różnymi metodami chłodzenia. Co więcej, nie ma wiarygodnych dowodów na to, która metoda jest najskuteczniejsza.

Efekt chłodzenia zależy od
- rodzaju zabiegu chłodzącego
- czasu trwania zabiegu chłodzącego
- temperatury początkowej
- i grubości podskórnej tkanki tłuszczowej
Badania na zwierzętach wskazują, że optymalna temperatura w zajętej tkance w celu ograniczenia uszkodzeń wynosi 10–15°C.

Miejscowy środek zmniejszający obrzęk¹
Łagodzenie bólu¹
Skurcz naczyń, zmniejszony przepływ krwi¹
Zmniejszona aktywność metaboliczna¹
Poprawa przepływu krwi do mięśni i otaczających tkanek poprzez wtórne rozszerzenie naczyń krwionośnych z reaktywnym przekrwieniem
Poprawa zdolności mięśni do kurczenia się i rozluźniania¹
Zwiększa to aktywny zakres ruchu.
Ułatwia wykonanie całego zakresu ruchu.

Ustalenia dotyczące wpływu czasu stosowania zabiegów chłodzących są oparte na konsensusie.
Zalecane są wielokrotne zabiegi trwające 10 minut.
Chłodzenie należy rozpocząć jak najszybciej po urazie.
Chłodzenie można powtarzać co godzinę przez pierwsze 48 godzin.
Skuteczność jest najwyższa w ciągu pierwszych kilku godzin po urazie.
Tłuszczowa tkanka podskórna izoluje, ale znaczenie tego efektu jest wątpliwe.
Aktywność fizyczna zwiększa przepływ krwi i podnosi temperaturę wewnątrz mięśni po zabiegu chłodzącym.

Zimno ma działanie przeciwbólowe, ale ma również wpływ na nerwy (zmniejsza szybkość przewodzenia nerwowego) i może osłabiać aktywność odruchową, zdolności motoryczne i propriocepcję.
Zimno prowadzi do zwiększenia sztywności mięśni².
To z kolei może zwiększyć ryzyko ponownego urazu w ciągu pierwszych kilku minut po zabiegu chłodzącym.
Krioterapia stawu skokowego może zaburzać dynamiczną stabilność postawy³.
Lód może powodować odmrożenia, jeśli wejdzie w bezpośredni kontakt ze skórą, dlatego zaleca się stosowanie bariery ochronnej. Mokry ręcznik okazuje się najskuteczniejszy.
Nadmierne stosowanie zimna może uszkodzić naczynia limfatyczne i spowodować zaburzenia gojenia się ran. Jeśli drenaż limfatyczny zostanie zakłócony, może to prowadzić do trwałej opuchlizny.
Zimno może powodować trwały skurcz naczyń, jeśli czas chłodzenia będzie dłuższy. Zmniejszony przepływ krwi może prowadzić do uszkodzenia tkanek⁴.

Powtarzanie chłodzenia co 10 minut
Umieszczenie mokrego ręcznika między lodem a skórą
Zasadniczo chłodzenie powinno być stosowane tylko na rozgrzaną skórę. Chłodną skórę należy rozgrzać poprzez ruch przed zabiegiem.
Unikaj aktywności fizycznej, jeśli podejrzewasz poważne uszkodzenie tkanek miękkich.
Nie ma wiarygodnych dowodów na optymalny czas stosowania chłodzenia.

Malanga GA, Yan N, Stark J. Mechanisms and efficacy of heat and cold therapies for musculoskeletal injury. Postgrad Med 2015; 127 (1): 57-65. pmid:25526231 PubMed
Point M1, Guilhem G, Hug F, Nordez A, Frey A, Lacourpaille L. Cryotherapy induces an increase in muscle stiffness. Scand J Med Sci Sports 2018. pmid:28263409 PubMed
Fullam K, Caulfield B, Coughlan GF, McGroarty M, Delahunt E. Dynamic Postural-Stability Deficits After Cryotherapy to the Ankle Joint. J Athl Train 2015; 50 (9): 893-904. pmid:26285088 PubMed
Khoshnevis S, Craik NK, Diller KR. Cold-induced vasoconstriction may persist long after cooling ends: an evaluation of multiple cryotherapy units. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2015; 23 (9): 2475-83. pmid:24562697 PubMed