Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Ciało obce na rogówce lub spojówce

Streszczenie

  • Definicja: Powierzchowne, mocno przylegające lub perforujące ciała obce na rogówce i/lub spojówce.
  • Częstość występowania: Bardzo częste.
  • Objawy: Ból, uczucie ciała obcego i możliwe łzawienie, ewentualnie fotofobia.
  • Wyniki: Ciało obce na rogówce lub spojówce.
  • Diagnostyka: Oględziny, w przypadku mocno przylegających ciał obcych zwykle konieczne jest badanie okulistyczne.
  • Leczenie: Usunięcie ciała obcego, w razie potrzeby miejscowe antybiotyki.

Informacje ogólne

Definicja

  • Powierzchowne, mocno przylegające lub perforujące ciała obce na rogówce lub spojówce (górny lub dolny worek spojówkowy)1

Częstość występowania

  • Ciała obce na rogówce lub spojówce występują często.

Etiologia i patogeneza

  • Ciała obce, takie jak piasek, kurz, wióry drzewne i owady (lub ich części) zwykle przywierają mocno do powierzchni2.
  • Rozżarzone cząstki (spawanie, szlifowanie) mogą wnikać głębiej.
  • Metalowe części uderzające z dużą prędkością mogą wniknąć głęboko w rogówkę lub twardówkę, a nawet ją perforować2.
  • W przypadku metalowych ciał obcych mogą tworzyć się wokół nich otoczki z rdzy.
  • Ciała obce mogą powodować bolesne nadżerki rogówki2.
    • Ciała obce pod górną powieką mogą powodować pionowe paskowate otarcia rogówki2.

Czynniki predysponujące

  • Praca powodująca narażenie na piasek pył, wióry drzewne i szlifowanie części metalowych

ICD-10

  • T15 Ciało obce w zewnętrznej części oka
    • T15.0 Ciało obce w rogówce
    • T15.1 Ciało obce w worku spojówkowym

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Stwierdzanie obecności ciał obcych
  • Potłuczone szkło i wióry drewniane są czasami trudne do rozpoznania.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • W większości przypadków typowy wywiad lekarski z mechanizmami uszkodzeń2
    • szlifowanie metalowych części, przebywanie w zapylonych pomieszczeniach, praca z trocinami itp.
  • Ból, fotofobia, uczucie ciała obcego, łzawienie, zaczerwienienie oczu2
  • Wypadek przy pracy?
  • Soczewki kontaktowe2?

Badanie przedmiotowe 

Ciało obce na rogówce

  • Zwykle łatwe do zauważenia w oględzinach z użyciem latarki okulistycznej2
  • Jeśli żadne ciało obce nie jest widoczne, mogło ono już zostać usunięte, ale uszkodzenie nabłonka powoduje uczucie ciała obcego.

Ciało obce na spojówce

  • Zwykle łatwe do zauważenia w oględzinach z użyciem latarki okulistycznej2
  • Badanie wewnętrznej strony powiek (wywinięcie)
    • Jeśli podejrzewa się ciało obce, obszar ten można przepłukać lub zbadać zwilżonym wacikiem po podwójnym wywinięciu.
  • Odłamki szkła i drewna są czasami trudne do rozpoznania.

Diagnostyka u specjalisty

  • Badanie z użyciem fluoresceiny i lampy szczelinowej, w razie potrzeby w znieczuleniu miejscowym kroplami do oczu2
  • RTG oczodołu, USG i/lub TK
    • w podejrzeniu głębszego urazu oka i/lub penetracji przez części metalowe
    • RM tylko w przypadku niemetalicznych ciał obcych

Wskazania do skierowania

  • Ciała obce w oku (jeśli nie można ich łatwo usunąć wacikiem) wymagają pilnej interwencji okulistycznej, w szczególności w przypadku3
    :
    • ciał obcych w obszarze źrenicy 
    • rozległych uszkodzeń nabłonka rogówki
    • trudnych badań u dzieci
    • utrzymywania się objawów 3–4 dni po usunięciu powierzchownego ciała obcego
    • stosowania soczewek kontaktowych w urazie rogówki
    • Należy wykluczyć uraz perforujący.

Leczenie

Cele terapii

  • Usunięcie ciała obcego
  • Zapobieganie bliznowaceniu rogówki

Ogólne informacje o leczeniu

  • Luźne ciała obce można usunąć wacikami lub przemywając oko.
  • Mocno przylegające ciała usuwa się w gabinecie okulistycznym3.
    • Następnie miejscowo stosuje się antybiotyki, aby zapobiec zakażeniu.
  • Wokół metalowych ciał obcych może tworzyć się otoczka z rdzy.
    • Otoczka z rdzy jest niegroźna i zwykle powoli się wchłania3.
    • Jeśli ubytek rogówki utrzymuje się dłużej niż 2–3 dni, należy usunąć otoczkę z rdzy.
  • W przeglądzie Cochrane'a wykazano, że osłony na oczy nie poprawiają gojenia ani nie łagodzą bólu po urazach rogówki4.

Leczenie farmakologiczne

Miejscowe antybiotykoterapia

  • Antybiotyki z reguły przepisuje lekarz okulista.
  • Miejscowe stosowanie antybiotyków3
    • po usunięciu ciała obcego
    • Preferowane są maści z antybiotykiem, np. maść do oczu z erytromycyną
      .
      • Zapewnia również ochronę mechaniczną.
      • U osób noszących soczewki kontaktowe: należy zwracać uwagę na skuteczność przeciwko Pseudomonas (np. ofloksacyna).
    • Alternatywnie krople do oczu z antybiotykiem, jeśli pacjent nie chce stosować maści, np. ofloksacyny.
    • czas trwania terapii do 24 godzin po ustąpieniu objawów
  • Miejscowe leki steroidowe są przeciwwskazane3.

Leczenie bólu

  • W przypadku drobnych urazów rogówki3
    • NLPZ doustnie np. ibuprofen 400 mg do 3 x na dobę
  • Środki do znieczulania miejscowego3
    • Nie należy ich wydawać pacjentom do samodzielnego stosowania.
      • Mogą opóźniać gojenie i ewentualnie prowadzić do dalszych uszkodzeń i blizn rogówki.

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Ciała obce, które nie przylegają, można zazwyczaj usunąć w gabinecie lekarza rodzinnego.
  • Niewielkie uszkodzenia rogówki goją się zwykle w ciągu 1–2 dni3.

Powikłania:

Rokowanie

  • Zwykle dobre rokowanie z pełnym powrotem do zdrowia po usunięciu ciała obcego

Dalsze postępowanie

  • Jeśli po 1–2 dniach pacjent nie ma żadnych objawów i stosuje się do zaleceń dot. używania kropli do oczu, badanie kontrolne nie jest wymagane3.
  • Codzienna kontrola jest wymagana w przypadku pogorszenia wzroku oraz u dzieci i osób noszących soczewki kontaktowe3.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Źródła

Literatur

  1. Peate WF. Work-related eye injuries and illness. Am Fam Physician 2007; 75: 1017-22. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. UpToDate. Corneal abrasions and corneal foreign bodies: Clinical manifestations and diagnosis. Stand Juli 2023. (letzter Zugriff am 03.08.2023). www.uptodate.com
  3. UpToDate. Corneal abrasions and corneal foreign bodies: Management. Stand Juli 2023. (letzter Zugriff am 03.08.2023). www.uptodate.com
  4. Lim CHL, Turner A, Lim BX. Patching for corneal abrasion. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 7. Art. No.: CD004764. DOI: 10.1002/14651858.CD004764.pub3. Accessed 03 August 2023. www.cochranelibrary.com
  5. BMJ BestPractice. Corneal abrasions. Stand 03.07.2023 (letzter Zugriff am 03.08.2023). bestpractice.bmj.com

Autor*innen

  • Marlies Karsch-Völk, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München
T15; T150; T151
Ciało obce na rogówce lub spojówce, ciałko obce rogówki, pozostałości oka
Uczucie ciała obcego Ciało obce na rogówce Ciało obce na spojówce Uraz oka spowodowany ciałem obcym
Ciało obce na rogówce lub spojówce
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Powierzchowne, mocno przylegające lub perforujące ciała obce na rogówce i/lub spojówce. Częstość występowania: Bardzo częste. Objawy: Ból, uczucie ciała obcego i możliwe łzawienie, ewentualnie fotofobia.
Okulistyka
Ciało obce na rogówce lub spojówce
/link/4205667b8c134474ad52797f02d15326.aspx
/link/4205667b8c134474ad52797f02d15326.aspx
cialo-obce-na-rogowce-lub-spojowce
SiteDisease
Ciało obce na rogówce lub spojówce
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl