informacjeInformacje ogólne
Definicja
- Rogowacenie mieszkowe (
rogowaceniekeratosiswłosowepilaris) jest genetycznym zaburzeniem, w przebiegu którego dochodzi do nieprawidłowego rogowacenia nabłonka mieszków włosowychskóry.1. PrawdopodobnieChoroba prawdopodobnie jest dziedziczona autosomalnie dominująco. Czasami w połączeniu z łagodną lub wyraźną rybią łuską zwykłą i wskazieprzebieguatopowejatopii.- Objawia się jako małe grudki wokół mieszków włosowych i
jestopisywane jakoprzypominają gęsiasię skórkarkę,lubdając w badaniu palpacyjnym efekt tarki; występuje najczęściej na wyprostnej powierzchni proksymalnych części kończyn, zwukle górnej,rnazewnętrznejistronieboczna powierzchnia ramioni ud. Skóra jest gładka ibezwpozbawiona włosaosów. ZjawiskoZmianytoskórnemasąprzedegłówniewszystkimdefektemznaczenie kosmetyczneestetycznym,jestcałkowicienieszkodliweniegroźnym z medycznego punktu widzenia.- Jeśli wokół mieszków włosowych występuje wyraźny rumień, tę odmianę określa się też jako keratosis pilaris rubra.2
.
Częstość występowania
- Występuje bardzo często, ale informacje o częstości występowania są bardzo zróżnicowane.
- Według niektórych autorów taki obraz kliniczny występuje nawet u
połowy50-80% zdrowych dzieci i młodzieży oraz u ok. 40% dorosłych.3-4. Inne źródła mówią o częstości występowania w zakresie 3–12%.- Jest
to głównieczęstym problem u nastolatków, a szczyt zachorowań przypada na okres dojrzewania. U wielu osób objawy z czasem ustępują samoistnie. - Występuje u wszystkich ludzi na całym świecie. Kobiety chorują prawdopodobnie nieco częściej niż mężczyźni.
45. Wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy, że występuje u nich rogowacenie, ponieważ stan ten nie wywołuje znaczącego stresu psychologicznego.
Etiologia i patogeneza
- Do tej pory nie ustalono jednoznacznej etiologii, ale rogowacenie mieszkowe często współwystępuje z innymi objawami związanymi z suchą skórą, takimi jak rybia łuska, atopowym zapaleniem skóry i chorobami alergicznymi.
56. - W około 30–50% przypadków stwierdza się dodatni wywiad rodzinny.
- Przypuszcza się, że występują wahania sezonowe. Rogowacenie mieszkowe jest łagodniejsze latem i nasila się zimą, gdy skóra jest bardziej sucha.4
- Nadmierne rogowacenie
- Nadmiar keratyny
odkładaprowadzi do gromadzenia sięw skórze, przy czym keratyna gromadzi sięjej wzewnętrznychczęujściach mieszków włosowych itworzytworzenia małeychguzkiguzków (grudki). - Zrogowacenie skóry i mieszków włosowych może
sprawiautrudniać,żeprzebijanie się włosyosów nieprzebijają sięprzez skórę.,Może to prowadzićprowadząc do miejscowego stanu zapalnego i rumienia w obszarze grudek. - Nie pod wszystkimi guzkami można dostrzec wrośnięte włosy.
- Nadmiar keratyny
czynnikiCzynniki predysponujące
- Dziedziczenie
- Sucha skóra
ICD-10
- L73.8 Inne określone choroby mieszków włosowych
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Rozpoznanie ustala się na podstawie typowego wywiadu lekarskiego i wyników badań przedmiotowych.
- Istnieje kilka innych, poza klasycznym, wariantów rogowacenia przymieszkowego7:
- rogowacenie mieszkowe zanikowe (keratosis pilaris atrophicans)
- rogowacenie zanikowe twarzy (keratosis pilaris atrophicans faciei)
- robakowy zanik skóry (atrophoderma vermiculatum)
- kolczyste rogowacenie mieszkowe wyłysiające (keratosis follicularis spinulosa decalvans)
- rogowacenie mieszkowe czerwone (keratosis pilaris rubra)
- erytromelanoza twarzy i szyi (erythromelanosis follicularis faciei at colli)
- rogowacenie mieszkowe zanikowe (keratosis pilaris atrophicans)
Diagnostyka różnicowa
- Trądzik zwyczajny
- Atopowe zapalenie skóry
- Zapalenie mieszków włosowych
- Prosaki
- Mięczak zakaźny
- Potówki
- Brodawki
Wywiad lekarski
- Przeważnie zlokalizowane po stronie wyprostnej ramion i ud.
- Pacjenci często skarżą się na szorstką powierzchnię skóry („efekt tarki”),
którstanowiąuważajcązadefektkosmetycznyestetyczny. NasiloneNawetwystępowanienasilonetakichzmianyguzków jestsą zwykle bezobjawowe,iczasami moze występować świąże się co najwyżej zeswędzeniemd.Niektóre osoby nawet nie zdają sobie sprawy, że jest stan, który można scharakteryzować medycznie.- Niektóre pacjentki zgłaszają nasilone występowanie w czasie ciąży.
68.
Badanie przedmiotowe
- Zmiany dotyczą tylko skóry.
- Najczęściej po stronie wyprostnej ramion i ud, ale również na przedniej części ud, na pośladkach i policzkach
- Charakterystyczna gęsia skórka
lub „efekt tarki”.Rogowaceniemieszkoweprzymieszkowe - Z reguły zajęty obszar pokrywa 10–100 bardzo małych guzków (1–2 mm). Niektóre z nich mogą wykazywać oznaki łagodnego stanu zapalnego.
- Podczas badania palpacyjnego skóra przypomina papier ścierny lub tarkę.
- Ostrożne drapanie może czasami odsłonić mały, wrośnięty włos.
- Wyciśnięcie guzków skóry czasami ujawnia czop keratynowy
lub treść przypominającą pryszcz.
BadanieBadania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
- Nie
dotyczyma konieczności wykonywania dodatkowych badań.
Diagnostyka u specjalisty
- Nie
dotyczyma konieczności wykonywania dodatkowych badań. - Ew. dermatoskopia, która uwidacznia hiperkeratozę okołomieszkową , poszerzenie ujścia mieszków włosowych, rumień okołomieszkowy i hiperpigmentację.4
Wskazania dla skierowania do specjalisty
- Skierowanie do specjalisty jest rzadko konieczne.
Leczenie
Cele leczenia
- Złagodzenie objawów skórnych
Ogólne informacje o leczeniu
- Objawy skórne zwykle ustępują stopniowo samoistnie bez leczenia.
- Pacjenci ze znacznym zaczerwienieniem w obszarze grudek mogą odczuwać
swędzenieświąd lub podrażnienie skóry,i chcącosięjestleczyćpowodem szukania pomocy medycznej. - Żadna z terapii nie prowadzi do całkowitego wyleczenia ani nie jest powszechnie skuteczna.
- Istnieje szeroki zakres zaleceń dotyczących leczenia. Nie ma jednej metody leczenia, która byłaby skuteczna; w leczeniu wypróbowuje się liczne dostępne balsamy i kremy.
- W przypadku większości z tych produktów nie jest dostępna żadna dokumentacja.
- Produkty do pielęgnacji skóry, które wykazują korzystne działanie, należy stosować w sposób ciągły. Po przerwaniu ich stosowania szorstka skóra często powraca.
Zalecenia dla pacjentów
- Unikać wysuszania skóry.
- Używać łagodnych mydeł.
- Stosować maści lub kremy nawilżające i wmasowywać je w skórę w zmienionych obszarach od 2 do 3 razy dziennie oraz preparaty z mocznikiem lub gliceryną.
- Ograniczyć częstość długich kąpieli.
InneMiejscowe preparatyna skórę, które ewentualnie można wypróbować, to kremy zmiękczającekerotolityczne zawierające kwas salicylowy,mleczanilub mocznikmlekowy.
Farmakoterapia
- Jeśli występują oznaki miejscowego stanu zapalnego, można przez tydzień na próbę zastosować maść kortyzonową o umiarkowanie silnym działaniu.
- Może być skuteczny retinoid stosowany miejscowo (u osób >12 r.ż.).
Inne opcje leczenia
- Zrogowaciałe grudki można nakłuwać i usuwać końcówką małej kaniuli.
NiektórzyEw. próbująby mikrodermabrazji, peelingów chemicznych i zabiegów laserowych.2,79.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Rogowacenie mieszkowe ustępuje samoistnie, ale u niektórych pacjentów objawy utrzymują się przez całe życie z naprzemiennymi remisjami i zaostrzeniami.
- Możliwe są wahania sezonowe, przy czym objawy są zwykle bardziej nasilone zimą.
Rokowanie
- Jest to łagodna zmiana skórna, która nie wiąże się ze zwiększoną częstością występowania innych chorób.
DotykaWystępuje najczęściejmłodych ludzi. Chociażuwieluosób młodych. W większości przypadków objawy skórne ustępują samoistnie, niektórzy nadal skarżą się na problemy natury kosmetycznej w wieku dorosłym.
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed Medibas
Ilustracje


Rogowacenie mieszkowe


Rogowacenie mieszkowe jest bardzo częstą zmianą skórną u dzieci i młodzieży. Objawy skórne ustępują samoistnie.
QuellenŹródła
LiteraturPiśmiennictwo
- Alai NN. Keratosis pilaris. Medscape, last updated Oct 09, 2015. emedicine.medscape.com
- Schoch JJ, Tollefson MM, Witman P, Davis DM. Successful Treatment of Keratosis Pilaris Rubra with Pulsed Dye Laser. Pediatr Dermatol 2016; 33: 443-6. pmid:27282957.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=Search&term=27282957%5Buid%5D" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=Search&term=27282957%5Buid%5D" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Oakley A. Keratosis pilaris, in Dermatology made easy, Dermnet, New Zealand. New Zealand: Scion Publishing Ltd, 2017.
- Reddy S., Brahmbhatt H. A Narrative Review on the Role of Acids, Steroids, and Kinase Inhibitors in the Treatment of Keratosis Pilaris. Cureus 2021;13(10):e18917 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Poskitt L, Wilkinson JD. Natural history of keratosis pilaris. Br J Dermatol 1994; 130: 711-3. PubMed
- Hwang S, Schwartz RA. Keratosis pilaris: a common follicular hyperkeratosis. Cutis 2008; 82: 177-80. PubMed
- Wang JF., Orlow SJ. Keratosis Pilaris and its Subtypes: Associations, New Molecular and Pharmacologic Etiologies, and Therapeutic Options. Am J Clin Dermatol 2018;19(5):733-57. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Jackson JB, Touma SC, Norton AB. Keratosis pilaris in pregnancy: an unrecognized dematosis of pregnancy?. W V Med J 2004; 100: 26-8. PubMed
- Hwang S, Schwartz RA. Keratosis pilaris: a common follicular hyperkeratosis. Cutis 2008; 82:177. PubMed
Del Pozzo-Magaña BR, Lazo-Langner A, Gutiérrez-Castrellón P, Ruiz-Maldonado R. Common Dermatoses in Children Referred to a Specialized Pediatric Dermatology Service in Mexico: A Comparative Study between Two Decades. ISRN Dermatol 2012. pmid:23097714.www.ncbi.nlm.nih.govInanir I, Sahin MT, Gündüz K, et al. Prevalence of skin conditions in primary school children in Turkey: differences based on socioeconomic factors. Pediatr Dermatol 2002; 19: 307. pmid: 1222027.www.ncbi.nlm.nih.gov
AutorenAutorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
- Marlies Karsch-Völk, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München