Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Obturacja krtani indukowana wysiłkiem fizycznym (exercise induced laryngeal obstruction — EILO)

Streszczenie

  • Definicja: Ostry skurcz krtani powodujący duszność podczas intensywnego wysiłku fizycznego.
  • Częstość występowania: Chorobowość ok. 5–7% nastolatków i młodych dorosłych.
  • Objawy: Duszność ze stridorem wdechowym występująca przy maksymalnej wentylacji podczas wysiłku fizycznego i ustępująca po upływie od 1 do 5 minut odpoczynku.
  • Wyniki badania: Podczas napadu przedłużony wdech ze stridorem może powodować uczucie duszenia się oraz prowadzić do paniki i hiperwentylacji.
  • Diagnostyka: Chorobę można rozpoznać na podstawie typowego obrazu klinicznego, potwierdzeniem będzie jednak ciągła laryngoskopia pod obciążeniem (test CLE).
  • Terapia: Edukacja, trening oddechowy i odprężenie krtani. Ewentualnie operacja, jeśli leczenie zachowawcze nie przyniesie rezultatów.

Informacje ogólne

Definicja

  • W przypadku EILO głośnia (fałdy głosowe) lub nadgłośnia zamyka się lub zwęża pod wpływem maksymalnego lub silnego wysiłku fizycznego, co prowadzi do duszności wdechowej.
  • Objawy pojawiają się nagle podczas wysiłku i szybko ustępują po kilku minutach odpoczynku.
  • Zaburzenie jest nazywane również wysiłkową dysfunkcją fałdów głosowych (vocal cord dysfunction — VCD).
  • ILO to ogólny termin oznaczający indukowaną niedrożność krtani. Gdy czynnikiem wyzwalającym jest wysiłek fizyczny, obraz kliniczny określa się jako EILO1.

Częstość występowania

  • W szwedzkim badaniu chorobowość wśród nastolatków i młodych dorosłych wynosiła 5,7%2.
    • Dla astmy wysiłkowej współczynnik chorobowości w tym samym badaniu wynosił 19%.
    • W grupie pacjentów z dusznością wysiłkową 40% miało astmę wysiłkową, 6% miało EILO, a 5% miało obie te choroby.
  • W duńskim badaniu obejmującym osoby w wieku od 14 do 24 lat u 7,5% pacjentów rozpoznano EILO3.
    • Występuje już u dzieci w wieku 4–5 lat.
  • Chorobowość jest najwyższa wśród aktywnych sportowców.
  • U pacjentów z trudną do kontrolowania astmą EILO może występować jako choroba współistniejąca lub być błędnie rozpoznana4.
  • Po okresie dojrzewania częściej u kobiet niż u mężczyzn, przed okresem dojrzewania prawdopodobnie w równym stopniu u obu płci2

Etiologia i patogeneza

  • Przyczyna nie jest znana.
  • Pod wpływem wysiłku obszar nad fałdami głosowymi (nadgłośnia) i/lub fałdy głosowe (głośnia) kurczą się w niewłaściwy sposób.
    • Reakcja ta występuje podczas silnego wysiłku z dużą prędkością przepływu powietrza.
    • Prowadzi to do duszności, która jest słyszalna jako stridor wdechowy.
    • Może to wywoływać lęk i hiperwentylację.
  • Szybki przepływ powietrza wytwarza podciśnienie w okolicy głośni, co prawdopodobnie odgrywa rolę w procesie chorobowym5.
    • Może się do tego przyczyniać osłabienie chrząstki lub mięśni w tym obszarze.
  • Procesy neurologiczne kontrolujące otwieranie i zamykanie głośni mogą być zaburzone5.
  • Niektórzy pacjenci zgłaszają, że objawy rozwijają się szybciej w zimne dni, ale nie ma tak silnej korelacji między objawami a zimnem, jak w astmie.
  • Do patogenezy mogą się przyczyniać czynniki stresowe i mechanizmy psychologiczne.
  • Nierzadko występuje równocześnie powysiłkowy skurcz oskrzeli6.

Czynniki predysponujące

  • Intensywny wysiłek fizyczny z dużą częstością oddechów

ICD-10

  • J38.5 Skurcz krtani

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Złotym standardem diagnostycznym jest ciągła laryngoskopia pod obciążeniem (continuous laryngoscopy exercise — CLE)7.
  • Chorobę można również rozpoznać na podstawie badania klinicznego, jeśli występują typowe objawy: niedrożność wdechowa, która występuje podczas maksymalnego wysiłku i ustępuje po upływie od 1 do 5 minut po wysiłku7.

Diagnostyka różnicowa

  • Powysiłkowy skurcz oskrzeli
    • Powoduje stridor wydechowy.
    • Rozwija się wolniej, maksymalna niedrożność często od 3 do 15 minut po wysiłku, a także trwa dłużej8.

Wywiad lekarski

  • Typowym objawem jest nagły początek duszności podczas forsownego wysiłku fizycznego.
    • Pacjenci odczuwają duszność i zwykle nie są w stanie rozróżnić, czy to wdech czy wydech powoduje największe problemy.
    • często jednocześnie kaszel
  • Podczas obserwacji można zauważyć utrudniony wdech, któremu często towarzyszy wysoki gwizd wdechowy.
  • Podczas napadów pacjenci często odczuwają również ból/dyskomfort w klatce piersiowej lub w okolicy krtani.
  • Najsilniejsze objawy zwykle ustępują po 2–3 minutach odpoczynku.
  • Duszność może powodować lęk i hiperwentylację, co może komplikować i nasilać objawy.
  • Współistniejąca astma wysiłkowa daje obraz mieszany, a różnicowanie może być trudne.
  • Przed postawieniem rozpoznania wielu pacjentów jest bezskutecznie leczonych lekami rozszerzającymi oskrzela.

Badanie przedmiotowe

  • Poza napadami choroba jest niezauważalna.
  • Podczas napadów wdech utrudniony, świszczący, szybko normalizuje się w spoczynku.
  • Bez dodatkowych szmerów nad płucami

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • Spirometria przed wysiłkiem i po wysiłku, ew. z próba rozkurczową, aby umożliwić rozpoznanie powysiłkowego skurczu oskrzeli.
    • Podczas próby wysiłkowej należy również poddać obserwacji wzorzec oddechowy i stwierdzić, kiedy pojawia się duszność i jak długo trwa.

Diagnostyka u specjalisty

  • Próba CLE (ciągła laryngoskopia pod obciążeniem) jest złotym standardem diagnostycznym.
    • Pacjentowi wprowadza się przez nos elastyczny endoskop, za pomocą którego bada się głośnię i nadgłośnię podczas gdy pacjent ćwiczy na bieżni lub ew. na ergometrze.
    • Wysiłek musi być wystarczająco intensywny, aby wywołać objawy.
    • Rozpoznanie uważa się za potwierdzone, jeśli jednocześnie z wystąpieniem objawów można zauważyć typowe skurcze ze zwężeniem światła.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W przypadku niepewności co do rozpoznania
  • Jeśli wymagane jest leczenie przez specjalistę.

Leczenie

Cel terapii

  • Wyleczenie

Ogólne informacje o terpii

  • Ważne jest udzielenie informacji o obrazie klinicznym i jego łagodnym charakterze, co dla dużej części pacjentów okazuje się wystarczające.
  • Korzystne mogą być ćwiczenia techniki oddychania w połączeniu z informacją zwrotną.
  • U wielu pacjentów skuteczne jest leczenie logopedyczne mające na celu rozluźnienie krtani i poprawę techniki oddychania9.
  • Trening w zakresie kontrolowania czynności krtani (laryngeal control therapy — LCT), który uczy pacjentów odczuwania różnicy między odprężeniem a napięciem krtani, może mieć korzystne działanie9.
  • Wskazana może być fizjoterapia psychomotoryczna.
  • Psychoterapia jest zalecana dla pacjentów, których stwierdzono lęk lub objawy depresyjne.
  • Leczenie chirurgiczne jest wskazane, jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów.

Zalecenia dla pacjentów

  • Trening oddechowy: odprężenie krtani, użycie przepony (oddychanie brzuszne)

Leczenie farmakologiczne

  • Skuteczne może ew. być wstrzyknięcie toksyny butulinowej9.
  • U niektórych pacjentów ew. skuteczne może być wdychanie bromku ipratropium przed wysiłkiem10.

Terapia chirurgiczna

  • Endoskopowa supraglottoplastyka
    • wskazana i skuteczna terapia w przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego i potwierdzenia zwężenia okolicy nadgłośniowej w badaniu CLE

Profilaktyka

  • Dokładna przyczyna choroby nie jest znana i nie ma zaleceń do stosowania środków zapobiegawczych.
  • Terapia ma na celu przede wszystkim zmniejszenie lęku przed napadami i zapobieganie nowym napadom.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Podczas intensywnego wysiłku fizycznego występuje duszność ze stridorem wdechowym.
  • Niewiele wiadomo na temat naturalnego przebiegu tej choroby.
  • Leczenie pomaga większości pacjentów.

Powikłania

  • Stany lękowe
  • Unikanie ciężkiego wysiłku fizycznego
  • Izolacja społeczna
  • EILO nie wiąże się ze zwiększoną zachorowalnością lub śmiertelnością.

Rokowanie

  • Objawy mają tendencję do zmniejszania się wraz z upływem czasu.
    • Wiedza pacjentów na temat procesu chorobowego prawdopodobnie pomaga im spokojniej stawić czoła objawom i opanować wszelkie lęki.
    • Osłabienie objawów może być spowodowane rzeczywistą poprawą lub dostosowaniem aktywności fizycznej pacjentów do objawów.
  • Prawie wszyscy pacjenci poddani zabiegowi chirurgicznemu nie mają później żadnych dolegliwości11.

Dalsze postępowanie

  • Po indywidualnej ocenie i we współpracy ze specjalistą
  • Kontrolowanie skuteczności samodzielnie stosowanych środków
  • Pacjenci nie powinni unikać wysiłku fizycznego.
  • Zrozumienie mechanizmu choroby

Informacje dla pacjentów

O czym należy poinformować pacjentów?

  • Co się dzieje w okolicy krtani podczas napadów choroby.
  • Że choroba nie jest groźna.

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Christensen PM, Heimdal JH, Christopher KL, Bucca C, Cantarella G, Friedrich G, et al. ERS/ELS/ACCP 2013 international consensus conference nomenclature on inducible laryngeal obstructions. Eur Respir Rev. 2015; 24: 445–50. pmid: 26324806 PubMed
  2. Johansson H, Norlander K, Berglund L, et al. Prevalence of exercise-induced bronchoconstriction and exercise-induced laryngeal obstruction in a general adolescent population. Thorax 2015; 70: 57–63. pmid: 25380758 PubMed
  3. Christensen PM, Thomsen SF, Rasmussen N, Backer V. Exercise-induced laryngeal obstructions: prevalence and symptoms in the general public. Eur Arch Otorhinolaryngol 2011; 268: 1313-9. pmid:21528411 PubMed
  4. Lee J, Denton E, Hoy R, et al. Paradoxical Vocal Fold Motion in Difficult Asthma Is Associated with Dysfunctional Breathing and Preserved Lung Function. J Allergy Clin Immunol Pract 2020; 8: 2256-62. pmid:32173506. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Halvorsen T, Walsted ES, Bucca C, et al. Inducible laryngeal obstruction: an official joint European Respiratory Society and European Laryngological Society statement. Eur Respir J 2017. pmid:28889105 PubMed
  6. Nielsen EW, Hull JH, Backer V, et al. High prevalence of exercis-induced laryngeal obstruction in athletes. Med Sci Sports Exerc 2013; 45: 2030-5. pmid:23657163 PubMed
  7. Røksund OD, Heimdal JH, Clemm H, Vollsæter M, Halvorsen T. Exercise inducible laryngeal obstruction: diagnostics and management.. Paediatr Respir Rev 2017; 21: 86. pmid:27492717 PubMed
  8. Carlsen K-H, Carlsen CL. Exercise-induced asthma. Perdiatr Respir Rev 2002; 3: 154-60. www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Liyanagedara S, McLeod R, Elhassan HA. Exercise induced laryngeal obstruction: a review of diagnosis and management. Eur Arch Otorhinolaryngol 2017; 274: 1781-9. pmid:27730324 PubMed
  10. Weinberger M, Abu-Hasan M. Pseudo-asthma: when cough, wheezing, and dyspnea are not asthma. Pediatrics 2007; 120: 855-64. pmid:17908773 PubMed
  11. Maat RC, Hilland M, Røksund OD, et al. Exercise-induced laryngeal obstruction: natural history and effect of surgical treatment. Eur. Arch. Otorhinolaryngol 2011; 268: 1485-92. pmid:21643933 PubMed

Autoren

  • Ingard Løge, spesialist allmennmedisin, universitetslektor, institutt for sammfunsmedisinske fag, NTNU, redaktør NEL
J385
EILO Duszność wysiłkowa Duszność Skurcz krtani Niedrożność krtani Vocal Cord Dysfunction VCD ILO Indukowana niedrożność krtani Continuous Laryngoscopy Exercise Test Badanie CLE Larygeal Control Therapy LCT
Obturacja krtani indukowana wysiłkiem fizycznym (exercise induced laryngeal obstruction — EILO)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Ostry skurcz krtani powodujący duszność podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Częstość występowania: Chorobowość ok. 5–7% nastolatków i młodych dorosłych.
Laryngologia
Obturacja krtani indukowana wysiłkiem fizycznym (EILO)
/link/b7732efa5b874a0993b465829d0e49f4.aspx
/link/b7732efa5b874a0993b465829d0e49f4.aspx
obturacja-krtani-indukowana-wysilkiem-fizycznym-eilo
SiteDisease
Obturacja krtani indukowana wysiłkiem fizycznym (EILO)
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl