Definicja
- Wykrywanie patogenów biegunki.
- Współczynnik chorobowości różnych patogenów zależy od wielu czynników, dlatego w przypadku biegunki, przydatna może być etapowa diagnostyka kału.
Wskazania
W zależności od wywiadu lekarskiego, objawów i nasilenia choroby wskazane mogą być następujące badania:
- Pacjenci z biegunką i nietypowymi stolcami
- Salmonella, Shigella, Yersinia, Campylobacter
- Dodatkowo w przypadku podróży w wywiadzie lekarskim pasożyty (kryptosporydioza, Giardia lamblia i Entamoeba histolytica) i jaja pasożytów
- Pacjenci ambulatoryjni (hospitalizowani < 3 dni) z wodnistą biegunką
- Salmonella, Shigella, Yersinia, Campylobacter
- Wirusy (zakażenie norowirusem, adenowirusem-, astrowirusem i rotawirusem)
- u dzieci w wieku < 3 lat dodatkowo EPEC i EHEC
- w przypadku podróży w wywiadzie lekarskim dodatkowo bakterie aeromonas/vibrio oraz pasożyty (kryptosporydioza, lamblioza oraz Entamoeba histolytica)
- po podaniu antybiotyku/operacji dodatkowo toksyny i grzyby Clostridium difficile
- Pacjenci ambulatoryjni (hospitalizowani < 3 dni) z krwawą biegunką
- Salmonella, Shigella, Yersinia, Campylobacter
- EHEC
- bakterie Aeromonas/Vibrio
- wirusy (zakażenie norowirusem, adenowirusem-, astrowirusem i rotawirusem)
- u dzieci < 3 lat dodatkowo EPEC i kryptosporydia
- w przypadku podróży w wywiadzie lekarskim dodatkowo pasożyty (kryptosporydioza, lamblioza oraz Entamoeba histolytica)
- w przypadku immunosupresji dodatkowo EPEC, prątki, grzyby, pasożyty (kryptosporydia, lamblioza i Entamoeba histolytica)
- Pacjenci hospitalizowani (od 4. dnia hospitalizacji)
- Clostridium difficile
- norowirus
- u dzieci w wieku < 3 lat dodatkowo EPEC i EHEC
- w przypadku ognisk szpitalnych, dodatkowo zakażenie adenowirusem, astrowirusem i rotawirusem, Salmonella, Shigella, Yersinia, Campylobacter oraz EHEC
- w przypadku immunosupresji dodatkowo EPEC, zakażenie adenowirusem, astrowirusem i rotawirusem, Aeromonas, Mycobacteria, grzyby, pasożyty (kryptosporidia, lamblioza i Entamoeba histolytica)
Pobieranie próbek i źródła błędów
W zależności od podejrzewanej etiologii:
- Drobnoustroje chorobotwórcze (w wywiadzie niedawna podróż): podłoże selektywne do wykrywania Salmonelli, Shigelli, Yersinii i Campylobacter.
- Clostridium difficile: wykrywanie C. difficile GLDH (dehydrogenazy glutaminianowej) testem immunoenzymatycznym jako markera kolonizacji C. difficile, wykrywanie toksyny C. difficile (A+B) testem immunoenzymatycznym.
- EHEC: podłoże selektywne, wykrywanie toksyn za pomocą testu immunoenzymatycznego.
- EPEC: podłoże selektywne, w razie potrzeby identyfikacja drobnoustrojów za pomocą serotypowania.
- Pasożyty: Mikroskopowe wykrywanie Giardia lamblia i Cryptosporidia; wykrywanie antygenu Giardia lamblia, Entamoeba histolytica/dispar lub Cryptosporidia.
- Wirusy: wykrywanie antygenu rotawirusa, adenowirusa i astrowirusa oraz PCR w kierunku norowirusa.
- Pasożyty/jaja pasożytów: ocena makro- i mikroskopowa.
- Przy podejrzeniu owsicy nie należy wykonywać badania kału ze względu na niską czułość w jej wykrywaniu. W takim przypadku zaleca się wykonanie wymazu z samoprzylepnego paska celofanowego.
- Dla każdego badania wymagana jest co najmniej objętość kału wielkości orzecha laskowego (1-2 ml). Preferowane są próbki z krwią lub śluzem w przypadku ich obecności.
- Wskaźnik wykrywalności wzrasta poprzez powtarzanie testów kału w kolejnych dniach. Nie należy zbierać kału, ale przesłać go do laboratorium natychmiast po pobraniu!
- Przechowywanie próbek do czasu transportu/wysyłki: 4–8 °C