Co to jest jęczmień?
Definicja
Jęczmień to czerwony, bolesny guzek na brzegu powieki.
Objawy
Na brzegu powieki widoczny jest bolesny, zaczerwieniony guzek, który powstał na skutek zablokowania gruczołów łojowych lub potowych. Jęczmień często wypełniony jest ropą. Powieka może być opuchnięta, może pojawić się wzmożone łzawienie oraz przekrwienie gałki ocznej (spojówki).
W większości przypadków jęczmień tworzy się na zewnętrznej stronie powieki, ale czasami może rozwinąć się po wewnętrznej stronie powieki.
Ruchy gałek ocznych nie sprawiają bólu.
Jeśli stan zapalny jest bardziej nasilony, węzły chłonne znajdujące się przed uszami mogą się powiększyć, może też wystąpić gorączka. Jednak zdarza się to rzadko.
Przyczyny
Na brzegu powieki znajdują się włoski - rzęsy. Każdy włos wyrasta z tzw. mieszka włosowego sięgającego kilka milimetrów w głąb powieki. Z mieszkiem włosowym połączony jest gruczoł łojowy. Przewód wyprowadzający włosa lub sam gruczoł łojowy czasami ulega zaczopowaniu i powstaje stan zapalny w postaci jęczmienia. W przypadku zapalenia zewnętrznej strony powieki może dojść do uszkodzenia gruczołów łojowych lub potowych.
Zapalenie tych gruczołów powodują najczęściej bakterie, takie jak gronkowce czy paciorkowce.
Od jęczmienia należy odróżnić inne choroby powieki:
- Zapalenie powiek: swędzące zapalenie brzegu powieki z łuszczącym się osadem (wyglądem przypominają łupież)
- Gradówka: bezbolesne zatkanie przewodu gruczołowego na powiece
- Zapalenie spojówek: zapalenie spojówek z zaczerwienieniem oka i tworzeniem się ropy. Rano oczy są często sklejone.
Zdarzają się również inne, bardziej rozległe zapalenia oka, które powinny być leczone przez okulistę, np. :
- Ropień powieki
- Zapalenie tkanki łącznej oczodołu (zapalenie oczodołu)
Częstość występowania
- Jęczmień jest bardzo częstym schorzeniem
okulstycznymokulistycznym i może wystąpić u pacjentów w każdym wieku. - Po zapaleniu spojówek jest to druga najczęstsza choroba oczu spotykana w gabinetach lekarzy rodzinnych.
- Jęczmień zewnętrznego brzegu powieki występuje częściej niż na wewnętrznym brzegu powieki.
Badania
Lekarz stawia diagnozę na podstawie opisywanych dolegliwości i wyników typowych badań okulistycznych.
Dalsze badania zazwyczaj nie są konieczne. W przypadku podejrzenia poważniejszej choroby oka, zostanie Pan(i) skierowany(-a) do gabinetu okulistycznego, gdzie będzie można wykonać dalsze szczegółowe badania.
Leczenie
Jęczmień często goi się samoistnie w okresie od 1 do 2 tygodni.
Jeśli konieczne jest leczenie farmakologiczne, wprowadza się antybiotykoterapię w postaci kropli do oczu lub maści do oczu zawierających substancje czynne: gentamycynę, tobramycynę, ofloksacynę lub erytromycynę. Jeśli obrzęk jest znaczny, może zostać przepisana maść zawierająca steryd do oka.
Jeśli jest to duża zmiana z silnym bólem, okulista może przeprowadzić niewielki zabieg nacięcia i otwarcia jęczmienia.
Co można zrobić we własnym zakresie?
Większość przypadków jęczmienia jest niegroźna i nie wpływa na widzenie.
Można najpierw spróbować własnych sposobów leczenia, np. poprzez położenie czystej, suchej i ciepłej ściereczki na oko na 10–15 minut 3 do 4 razy dziennie lub poprzez siedzenie przed lampą na podczerwień z zamkniętymi oczami.
Ważne jest, aby utrzymać higienę oka. Należy unikać pocierania oczu. W przeciwnym razie choroba może łatwo przenieść się na drugie oko lub inne gruczoły.
Należy zwrócić się do lekarza, jeśli jęczmień powoduje silny ból, nie ustępuje nawet po kilku dniach, jeśli występuje gorączka lub jeśli obrzęk i zaczerwienienie rozprzestrzeniają się.
Rokowanie
Ten rodzaj zapalenia często mija samoistnie w okresie od 1 do 2 tygodni, ale może być bardzo dokuczliwy. Leczenie antybiotykami przyspiesza zagojenie się zmiany.
U niektórych pacjentów może dojść do nawrotu jęczmienia, zwłaszcza w obecności pewnych chorób, takich jak cukrzyca, trądzik różowaty, hiperlipidemia (wysokie stężenie lipidów we krwi) lub zapalenie powiek.
Dodatkowe informacje
- Zapalenie brzegów powiek (zapalenie powiek)
- Zapalenie spojówek
- Antybiotykoterapia
- Jęczmień – informacje dla lekarzy
Autor
- Susanna Allahwerde, lekarz, spec. medycyny rodzinnej, Berlin
- Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie (edytor)