Co to jest alergiczne zapalenie spojówek?
Definicja
Alergiczne zapalenie spojówek to stan zapalny najbardziej zewnętrznej błony śluzowej oka spowodowany reakcją alergiczną. Alergia może być ostra lub przewlekła. Dolegliwości często występują sezonowo, w czasie gdy dochodzi do wzrostu ilości pyłków w powietrzu.
Objawy
Klasyczne objawy alergicznego zapalenia spojówek to zaczerwienione, opuchniobrzęknięte i nadmiernie łzawiące oczy z nieprzyjemnym swędzeniemświądem. Alergiczne zapalenie spojówek dotyka obojga oczu w tym samym czasie. Objawy często występują razem z katarem siennym. Wielu pacjentów cierpi również na podobne schorzenia alergiczne, takie jak astma lub atopowe zapalenie skóry.
Przyczyny
Do najczęstszych czynników wyzwalających należą pyłki roślin, sierść zwierząt domowych, pleśń, soczewki kontaktowe i zanieczyszczenia takie jak dym tytoniowy czy spaliny samochodowe. Często jednak nie udaje się znaleźć jednoznacznej przyczyny alergicznego zapalenia spojówek.
Wyróżnia się ostre i przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek. Ostre zapalenie spojówek jest częstszą formą i zwykle ma charakter sezonowy. Może jednak wystąpić także niezależnie od pory roku jako reakcja na kurz domowy lub sierść zwierząt. Przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek występuje stosunkowo rzadko, ale ma zwykle cięższy przebieg.
Alergiczne zapalenie spojówek nie jest zaraźliwe. Alergie niejednokrotnie występują w rodzinach, co wynika z dziedzicznych predyspozycji.
Częstość występowania
Alergiczne zapalenie spojówek jest chorobą powszechną, szacuje się, że dotyczy około 615–3045% ludzi na świecie. W klimacie umiarkowanym postać sezonowa występuje w 90% przypadków, natomiast w klimacie tropikalnym zazwyczaj występuje postać całoroczna. 25–40 % pacjentów z atopowym zapaleniem skóry choruje na przewlekłą postać alergicznego zapalenia spojówek.
Badania
- Zwykle pacjenci zgłaszają charakterystyczne dolegliwości. Jeśli opisane objawy występują w określonych sytuacjach lub w określonych porach roku, rozpoznanie jest oczywiste. Reakcje na sierść zwierząt domowych i występowanie alergii w rodzinie mogą dostarczyć dalszych wskazówek.
- Ponadto przeprowadza się badanie twarzy wraz z oczami, zwłaszcza powieki i spojówkę.
- Rozpoznanie alergicznego zapalenia spojówek jest potwierdzone, gdy dolegliwości zmniejszają się przy unikaniu czynnika wyzwalającego lub w czasie leczenia przeciwalergicznego.
- W niektórych przypadkach czynniki uczulające można zidentyfikować dzięki testom alergicznym.
- Ważne jest odróżnienie od
- W przypadku powikłań, takich jak ból, trudności z widzeniem czy nadwrażliwość na światło, wystawiane jest skierowanie do okulisty.
Leczenie
Co można zrobić we własnym zakresie?
- Pierwszym krokiem w leczeniu alergicznego zapalenia spojówek jest zidentyfikowanie czynników wyzwalających i konsekwentne ich ograniczanie oraz unikanie. Często już w ten sposób można pozbyć się dolegliwości.
- W fazach zaostrzenia nie należy zakładać soczewek kontaktowych.
- Pomocniczno można również zastosować zimne okłady na oczy i (schłodzony) preparat ze sztucznymi łzami do płukania oczu z alergenów.
Leki
- Jeśli alergiczne zapalenie spojówek utrzymuje się i występują dodatkowe objawy
alergicznewskazujące na alergię, można przeprowadzić terapię przeciwalergiczną. - Leczenie farmakologiczne polega zwykle na stosowaniu kropli do oczu zawierających substancje łagodzące reakcję alergiczną. Można je połączyć z preparatami sztucznych łez, gdyż często występuje suchość oczu.
- W sezonie pylenia roślin wskazane jest przyjmowanie leków w postaci tabletek. Tabletki mogą być również zalecane w jednoczesnym leczeniu innych objawów alergicznych, takich jak katar sienny.
- Leki przeciwhistaminowe to grupa substancji czynnych, które są często stosowane i są bezpieczne również w okresie ciąży.
Odczulanie
- Jedynym przyczynowym leczeniem alergii jest odczulanie, które jest szczególnie skuteczne w przypadku alergii na drzewa i pyłki. Pacjentom podaje się przez dłuższy czas ekstrakty z alergenów w dawkach wzrastających w celu stopniowego zmniejszenia reakcji alergicznej.
Rokowanie
- Ostre alergiczne zapalenie spojówek to niegroźna, ale nieprzyjemna choroba. Unikanie czynników wyzwalających i przyjmowanie leków łagodzących objawy pozwala zwykle dobrze kontrolować dolegliwości.
- Rzadka przewlekła postać alergicznego zapalenia spojówek wymaga starannego leczenia, ponieważ może doprowadzić do zajęcia rogówki i ostatecznie do ślepoty.
- Typowe jest współwystępowanie zapalenia spojówek z
Dodatkowe informacje
- Alergia
- Katar sienny
- Astma
- Odczulanie
- Zakaźne zapalenie spojówek
- atopowe zapalenie skóry
- Palenie szkodzi zdrowiu.
- Alergiczny nieżyt nosa – informacje dla lekarzy
- Alergiczne zapalenie spojówek – Informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
- Jonas Klaus, lekarz, Fryburg Br.
- Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie (edytor)