Co to jest zespZespół hemolityczno-mocznicowy? (HUS)
Definicja
Zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS) to ciępoważkana choroba krwi i nerek, najczęściej występująca głównie u niemowlątdzieci, iszczególnie małychw dzieciwieku poniżej 5 lat, ale może wystąpidotyczyć równietakż ue dorosłych. CharakterystyczneCharakteryzuje jestsię potrzema głączenieównymi uszkodzeniaobjawami: uszkodzeniem nerek (mocznica), zmniejszeniazmniejszeniem liczby płytek krwi i(trombocytopenia) rozpaduoraz rozpadem czerwonych krwinek, czyli niedokrwistości (anemia hemolityczna). ChorobaZespół powodujeprowadzi uszkodzeniedo drobnychuszkodzenia małych naczyń krwionośnych i niewydolnośćci nerek.
Objawy
W
Choroba winajczększości przypadków chorobaciej zaczyna się od zakażeniainfekcji przewodu pokarmowego, zwykle z krwawą biegunką. Po ok. 7kilku dniach chorobamogą atakuje również nerki. Dziecko wydajepojawić się słabeobjawy iuszkodzenia chorenerek, częstew sątym silnezmniejszenie ilości moczu, bólel brzucha, może też wystąpić gorączka., Uosłabienie, niektórycha dziecitakże występująobjawy neurologiczne (drgawki i, oszołomienie). ZmniejszenieDzieci liczbymogą mieć zmniejszoną liczbę płytek krwi, co prowadzi do niewielkichdrobnych krwawień w skórze i błonach śluzowych, ioraz podpodwyższone skórą. Ciciśnienie tętnicze. Zmniejszenie wydalania moczu jest podwyższone.istotnym Jeśliobjawem ilośćwskazującym moczu zmniejsza się przy normalnej ilości przyjmowanych płynów, jest to oznaka dysfunkcji lub nawetna niewydolnościć nerek.
Przyczyny
Najczęstszą przyczyną HUS, stanowiącą 90% przypadków u dzieci, jest zakażenie jelitowebakterią wywołane przez enterokrwotoczny szczep Escherichia coli (EHEC). Procesy smażenia i gotowania zabijają bakterie, dlategoszczególnie narażoneenterokrwotocznymi sąszczepami tylko osoby(EHEC), które zjadłymogą niedostateczniewystępować podgrzaną,w skaniedogotowanej lub niedosmażonąonej żywności, zwłaszcza w mięsie mielonym. Bakterie mogą być lubtakże miały bliski kontaktprzenoszone z zakażonymonych zwierzęciemąt (np. bydło, owce, kozy). Jednak zakażenie może przenosić się równieżlub bezpośrednio z człowieka na człowieka. Szczep EHEC jest bardzo zakaźny. Do zachorowania wystarczy nawet niewielka ilość bakterii.
W rzadszychrzadkich przypadkach HUS może występująpić innewskutek przyczyny HUS. Należą do nich np. dziedziczne zaburzenie niektórychinnych czynników, takich jak dziedziczne zaburzenia układu krzepnięcia krwi(HUS (czynnikówindukowany dopełniaczaniaczem) w tzw. HUS indukowanym przez dopełniacz (5–10% chorych dzieci), inne choroby podstawowe, a także ciężkieczy zakażenieenia pneumokokamipneumokokowe. PonadtoU doniektórych wystąpieniaosób HUS może prowadzibyć wywołany przez przyjmowanie niektórychokreślonych leków.
Częstość występowania
W Europie Środkowej chorobazespół tahemolityczno-mocznicowy dotyka co roku około 1 na 1 milion osób rocznie, wz tym okołoczego 1 na 100 000 przypadków dotyczy dzieci poniżej 5 roku życia. Typowy wiek zachorowania wynosi odto 2-5 do 5 lat. Regularnie zdarzajZdarzają się jednakepidemie przypadkiHUS, szczególnie w ktprzypadku szerzących się zakażeń EHEC, gdy hospitalizowanych jest wiele osórychb w krótkim czasie wiele dzieci i dorosłych jest hospitalizowanych z podejrzeniem zespołu hemolityczno-mocznicowego. Badając przyczynę można zwykle dotrzeć do źródła zakażenia.
HUS indukowany przez dopełniacz jest jeszcze rzadszy, z roczną częstością występowania wynoszącą 2 na 1 milion dzieci poniżej 5 roku życia.
Badania dodatkowe
Jeśliudzieckodzieckamawystąpi zakażenie przewodu pokarmowegobiegunkę zuporczywkrwiąbiegunką, należyskorzystanatychmiast udaćzsiępomocydolekarskiejlekarza.Dotyczy to zwłaszcza krwawych biegunek.Lekarz zbada palpacyjnie brzuch, szukając oznakanemiilub zwiększonego krwawienia (np. podskórnego), i oceni ogólny stan zdrowia dziecka.W przypadku podejrzeniaDiagnostyka HUSdziecko jest natychmiast przyjmowane do szpitala w celu dalszej diagnostyki i terapii.obejmuje:
BadanieBadania krwi,możektóre mogą wykazać niedokrwistość hemolityczną,czyzmniejszonąwystliczbępuje niedobór czerwonych krwinek lubpłytek krwi orazczy występujązaburzenia czynności nerek.- Badanie
We krwi oznacza się również próby wątrobowemoczu,gdyżktóreczęstowskazujesąnaoneniewydolnośćpodwyższonenerek. WTesty w kierunku bakterii EHEC w stolcu (w przypadku podejrzenia zakażenia).- USG
EHECjamywbrzusznej,wieluktóreprzypadkachpozwalamożnawykryćocenępatogenystanuw stolcunerek. - W
ostrejraziefaziepotrzebybadanie ultrasonograficzne jamy brzusznej wykazuje zmiany w tkance nerkowej. Jeśli przeprowadzone badaniebadania neurologicznewykaże nieprawidłowości(EEG,przeprowadzona zostanie elektroencefalografia (EEG) oraz, w razie potrzeby, rezonans magnetyczny (MR).Ponieważ czasami rozwijają się zaburzenia czynnościowe mięśnia sercowego, zwykle wykonuje się elektrokardiografię (EKG) orazbadanie ultrasonograficzne serca (echokardiografię).Rozpoznanie HUS może być zazwyczaj ustalone dość szybko, dzięki czemu można niezwłocznie rozpocząć terapię.W poszczególnych przypadkach znalezienie rzeczywistej przyczyny może trwać dłużej, ale mimo to należy jak najszybciej włączyć leczenie. Czasochłonne bywa również wykrycie innych postaci HUSEKG i echokardiografia wtakichprzypadkuprzypadkachobjawównależyzeprowadzićstronyterapię równolegle z diagnostykąserca.Nie znaleziono jeszcze skutecznego leczenia farmakologicznego swoistego dla
Leczenie HUSzwiązanegojestzw dużej mierze objawowe, ponieważ nie ma specyficznej terapii farmakologicznej skutecznej w przypadku zakażenia EHEC,.dlategoWspieraterapiasiępolega na wspomaganiu czynnościfunkcje narządów,zwłaszczaprzede wszystkim nerek, np. poprzez transfuzje krwi i nawodnienie.:
Antybiotykisą wskazane tylkoDializy wniektórych przypadkach, niestety mogą też w niektórych przypadkach pogorszyć obraz kliniczny.Wprzypadkuniewydolności nerekprzez jakiś czas konieczne mogą być dializy.Jeśli nie uda się przywrócić czynności nerek, przeszczep nerki jest zwykle ostatnią opcją leczenianiewydolności nerek.JeśliTransfuzjejestkrwitow celu uzupełnienia niedoboru czerwonych krwinek i płytek.- Nawodnienie i leczenie objawowe. W przypadku HUS
indukowanyindukowanego przez dopełniacz,tostosujeopróczsięogólnychleczenieśrodkówspecyficzne,wspomagającychtakiemożnajakzastosowaćpodawanieswoiście działającą terapię. Na przykład brakujące czynniki dopełniacza mogą być odpowiednio zastąpione przez infuzję. W tym typie HUS swoistym środkiem jest ekulizumabekulizumabu, któryblokujehamuje nadmiernąreakcjęaktywność układu dopełniacza. W pozostałych postaciach HUS stosuje się odpowiednio inne leczenie przyczynowe np.antybiotykiwHUS wywołanym przez pneumokoki.WszystkieDobrepokarmyprzygotowanie mięsa (np. mielonego), którezawierająnależymięsodokładniemielone (takie jak hamburgery, klopsiki itp.). muszą bygotowaćdogłębnie dosmażonelubdogotowanesmażyć.Inne produkty mięsne wymagają opieczenia z zewnątrz.UnikaćUnikanie niepasteryzowanego mleka i innych niepasteryzowanych produktów mlecznych.ŻDbanie o higienę żywnośćci:należyprzechowywanieprzechowywaćjej wlodówceodpowiednich(+4°C)warunkach,a latem pamiętać o torbie termicznej.Należy myćmycie ręce po skorzystaniu z toalety,ąk po kontakcieze zwierzętami oraz przed przygotowaniem jedzenia i przed posiłkami.Noże, deski do krojenia i przybory kuchenne, używane do surowejz żywnością,należytoaletą,umyć przed użyciem ich do innej żywnościzwierzętami.JeśliUnikanieubliskiegokogośkontaktu zrodziny wystąpiosobami zakażenieonymi EHEC,osobaoraztaizolacjapowinna być ściśle izolowana. Konieczne są wówczas ścisłe środki higieny, aby nie doszło do przeniesienia zakażenia (jako zakażenia kontaktowego przez zanieczyszczenie stolcem).U dzieci, u których zdiagnozowano zakażenie EHEC, należy po leczeniu uzyskać 3 ujemne próbki stolcachorych wodstępach 1–2-dniowychrodzinach,zanimprzedszkolachbędą mogły wrócić do przedszkola lub szkoły. Dotyczy to również opiekunów w przedszkolach,i szkołachlub innych placówkach społecznych, a także mieszkających tam osób.Istnieją również surowe przepisy, dotyczące pracowników pracujących w produkcji i przetwórstwie żywności.Są osoby, u których EHEC utrzymuje się w stolcu pomimo wyleczenia zakażenia, ale juz nie zakażają. W tych przypadkach możliwe są specjalne badania i odpowiednie odstępstwa na zasadzie wyjątku.Choroba
Zespółwymaga intensywnej terapii w szpitalu ihemolityczno-mocznicowy możezagrażaprowadzić do poważyciunych powikłań, w tym niewydolności nerek.- Większość pacjentów wraca do zdrowia,
i nie występują u nich powikłania. U niektórych utrzymuje się jednaknadciśnienie. Uale około 30%możemawystąpićpóźniejrównieżproblemy z przewlekła niewydolność nerek. HUS jest częstąprzyczyną ostrejniewydolnością nerek,wymagaja niektórzy mogącejdializowaniawymagać dializ przez dłuższydzieciczas. - W krajach
o dobrzerozwiniętymtychsystemieśmiertelnośćopiekiwynosizdrowotnejmniejzniżpowodu5%. Jednak w przypadkach HUSumiera <5% chorych.> W HUS indukowanymindukowanego przez dopełniacz śmiertelnośćwynosijest wyższa, wynosząc do 10%.- Anemia
- Ostra niewydolność nerek
- Choroba pneumokokowa
- Zespół hemolityczno-mocznicowy — informacje dla personelu medycznego
- Kalina van der Bend, lekarz
, Blachownia(recenzent) - Markus Plank, mgr, dziennikarz medyczny i
Leczenie
Zapobieganie
Zakażeniu można zapobiegać poprzez: