Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Nagniotek (odcisk)

Streszczenie

  • Definicja: Miejscowe zaburzenie rogowacenia (rogowacenie nadmierne) skóry, które powstaje w wyniku przewlekłego podrażnienia pod wpływem ucisku i tarcia.
  • Epidemiologia: Bardzo częste, zwłaszcza u osób starszych.
  • Objawy: Ból przy ucisku lub obciążeniu.
  • Badanie fizykalne: Nadmiernie zrogowaciała lub pogrubiona skóra.
  • Diagnostyka: Nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań.
  • Leczenie: Unikanie ucisku i tarcia, współpraca z podologiem, usunięcie nagniotka.

Informacje ogólne

Definicja

  • Synonimy: odcisk, modzel.
  • Miejscowe zaburzenie rogowacenia (rogowacenie nadmierne) skóry, które powstaje w wyniku przewlekłego podrażnienia pod wpływem ucisku i tarcia.1

Epidemiologia

  • Bardzo częsta zmiana, szczególnie u osób starszych
    • Występuje u 20–65% osób w wieku powyżej 65 lat.1

Etiologia i patogeneza

  • Powstaje w wyniku działania czynników mechanicznych, takich jak ucisk i tarcie.2 
  • Skóra reaguje na bodźce zwiększonym przepływem krwi do skóry właściwej (cutis) i tkanki podskórnej (subcutis).
  • Wskutek wzmożonego krążenia krwi warstwa rozrodcza skóry zostaje pobudzona do szybszego tempa podziału komórek (proliferacja komórek).
  • Komórki te migrują do górnej warstwy skóry i tworzą tam modzele; – stanowi mechanizm ochronny skóry .
  • Jeśli migracja komórek ku górze jest utrudniona przez zbyt duży nacisk, komórki rogowacieją już w głębi i tworzą klinowatą, jednolitą masę keratynową (odcisk).

Czynniki predysponujące

  • Ciasne obuwie.
  • Zawodowo uwarunkowane przewlekłe podrażnienie niektórych obszarów skóry, na przykład wskutek częstego używania niektórych narzędzi (np. śrubokrętu).
  • Zaawansowany wiek.
  • Dyscypliny sportu, w których poszczególne obszary skóry narażone są na zwiększone obciążenie.
    • np. dłonie podczas wiosłowania.
  • Deformacje stóp, np.:

ICD-–10

  • L84 Nagniotki i modzele.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Diagnostyka kliniczna.

Diagnostyka różnicowa

  • Brodawki.
  • Rogowacenie ciemne.
  • Nowotwory skóry.
  • Grzybica.
  • Modzelowatość (callus)
    • Szerokopowierzchniowe rogowacenie nadmierne bez centralnej bolesnej brodawki.3

Wywiad lekarski

  • (Powtarzające się) obciążenie danego obszaru?
    • obuwie
    • zawód
    • sport
  • Stopniowe powstawanie stwardnień i obrzęków skóry, które mogą być bolesne.

Badanie przedmiotowefizykalne

  • Nagniotek
    Nagniotek
    Zmiany wrażliwe na nacisk w postaci nadmiernie zrogowaciałych blaszek lub pogrubienia zrogowaciałego naskórka.
  • W środkowym obszarze często głęboko sięgający kolec z masy rogowej (odcisk), który staje się widoczny po usunięciu górnej warstwy rogowej.
  • Czasami występują owrzodzenia; należy zwrócić na to uwagę szczególnie u pacjentów z cukrzycą lub miażdżycą tętnic obwodowych (PAD).

Badania uzupełniające 

  • Badania uzupełniające zwykle nie są konieczne.

Leczenie

Cele leczenia

  • Łagodzenie objawów.
  • Unikanie ucisku i tarcia.
  • Zapobieganie nawrotom.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Zalecana jest terapia prowadzona we współpracy z podologiem.
  • Usunięcie nagniotka i eliminacja przyczyny. 

Farmakoterapia

  • W leczeniu nadmiernego rogowacenia można stosować plastry z kwasem salicylowym („plastry na odciski”) lub pastę z kwasem salicylowym przez 3–5 dni.
    • zmianaZmiana plastra po 2 dniach.
    • przykryciePrzykrycie pasty plastrem.
    • naNałożenie obu preparatów tylko na zrogowaciałe miejsca.
    • Następnie (po gorącej kąpieli stóp) można usunąć masę rogową skalpelem, kiretą lub skrobakiem do pięt.
  • UWAGAUwaga: stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności, gdyż może łatwo dojść do uszkodzenia skóry (np. w wyniku przesunięcia się plastra zawierającego kwas).2

Leczenie chirurgiczne

  • Usunięcie nagniotka, najlepiej przez podologa
    • usuniUsunięcie modzeli okrywającej i „wyłuszczenie” nagniotka (usunięcie odcisku).2 

Zapobieganie

  • Unikanie przewlekłych podrażnień mechanicznych (tarcie/ucisk)
    • dobór odpowiednio szerokiego obuwia, w razie potrzeby wkładki ortopedyczne lub dopasowanie obuwia przez technika ortopedę
    • Pacjencipacjenci z cukrzycą powinni odpowiednio wcześnie nosić takie obuwie, aby zapobiec powstaniu nagniotków.
    • w razie potrzeby również chirurgiczna korekcja deformacji, takich jak paluch koślawy lub palce szponiaste .
  • Regularna profesjonalna pielęgnacja stóp, zwłaszcza u pacjentów z cukrzycą.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Przebieg jest często przewlekły.

Powikłania

Rokowanie

  • Rokowanie jest dobre, jeśli można konsekwentnie unikać ucisku i tarcia.
    • Nawroty są częste w przypadku utrwalonych deformacji, takich jak paluch koślawy.

Informacje dla pacjentów

Edukacja pacjenta

  • Pacjenci powinni nosić wygodne buty, które zapewniają wystarczająco dużo miejsca w obszarze przodostopia, aby uniknąć przewlekłego drażnienia mechanicznego.
  • W razie potrzeby zaleca się stosowanie wkładek ortopedycznych; – należy unikać wysokich obcasów butów i jednostronnego obciążenia w miejscu pracy.

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Nagniotek
Nagniotek

Źródła

Wytyczne

  • Mrozikiewicz-Rakowska B., Jawień A., Szewczyk M. et al. Postępowanie z chorym z zespołem stopy cukrzycowej – wytyczne Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran 2021:, część 3. Leczenie Ran., 2022: 1-30., (dostęp: 02.02.2024), termedia.pl

Piśmiennictwo

  1. Silverberg NBN.B. Clavus. Medscape, last updated Janaktualizacja: 10.01.2019, 2019.  emedicine.medscape.com
  2. Laut K, Berli MC. What? – A podologist as a prophylactic measure for diabetic foot?., Fuß & Sprunggelenk 2018;, 16(2): 109-112. 12,www.sciencedirect.com
  3. Pennycook KMK.M., McCready TAT.A. Clavus., Europe PMC 2019., europepmc.org

Opracowanie

  • Marta Niwińska, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Lino Witte, Dr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Frankfurt nad Menem(recenzent/redaktor)
L84
hyperkeratose; callus; liktorn; Clavus
Miejscowe zaburzenie rogowacenia; Hiperkeratoza; Hiperkeratynizacja; Nagniotek; Odcisk; Modzel; Nadmierne rogowacenie; Callus
Nagniotek (odcisk)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Miejscowe zaburzenie rogowacenia (rogowacenie nadmierne) skóry, które powstaje w wyniku przewlekłego podrażnienia pod wpływem ucisku i tarcia.
Chirurgia
Nagniotek (odcisk)
/link/b6892c35efe2445b869b7effc2476dbc.aspx
/link/b6892c35efe2445b869b7effc2476dbc.aspx
nagniotek-odcisk
SiteDisease
Nagniotek (odcisk)
K.Reinhardt@gesinform.de
livem.com#dr.dabrowska@wpparol@konsylium24.pl
pl
pl
pl