Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Gruczolakowłókniakikniak piersi

Streszczenie

  • Definicja:  Łagodny, guzzwykle niebolesny guzek piersi, zbudowany z tkanki gruczołowej i włóknistej.
  • Epidemiologia:  Występuje głównie u kobiet w grupie wiekowej 15–35 lat. Najczęstszy łagodny guz piersi. W ok. U 15% przypadków mnogie występują liczne gruczolakowłókniakipowanie w jednej lub obu piersiach,  z predylekcją do powstawania w górnym zewnętrznym kwadrancie.
  • Objawy:  Guzki w piersi, ewentualnieo zmiennej wielkości w czasie cyklu, zwykle niebolesne (ew. łagodny lub umiarkowany ból), często jest to przypadkowe rozpoznanie przypadkowe.
  • Badanie fizykalne:  Wyczuwalna okrągła lub wydłużona, dobrze odgraniczona ruchoma masa.
  • Diagnostyka: Badanie przedmiotowe, diagnostyka obrazowa (mammografia, USG lub RM) i w razie potrzeby biopsja gruboigcienkoigłowa prowadzilub dordzeniowa rozpoznaniapod kontorlą USG.
  • TerapiaLeczenie:  Bezobjawowy gruczolakowwłókniakkniakogruczolak piersi zwykle nie wymaga leczenia. U niektórych pacjentek może być wskazany zabieg chirurgiczny.

Informacje ogólne

Definicja

  • Gruczolakowłókniak (włókniakogruczolak, fibradenoma) jest łagodnym guzem piersi występującym u kobiet, składającym się z tkanki gruczołowej i włóknistej.1
  • Wielkość jest różna, ale średnio wynosi 1–3 cm, choć możliwe są również zmiany mniejsze niż 1 cm i większe niż 10 cm. 2-3
  • U kobiet przed menopauzą 9 na 10 nowych guzków wma piersi u kobiet przed menopauzą jestcharakter łagodnychagodny.34
  • Są one najczNajczęściej zlokalizowane w kwadrancie górnym bocznymzewnętrznym.1 

Epidemiologia

  • Choroba występuje głównie w wieku rozrodczym do czasu krótko przed menopauzą2,4.
  • Najczęstszy łagodny guz piersi
    • Stanowi ok. 25% wszystkich guzków w piersi.2
  • Zmiany występują głównie w wieku rozrodczym, najczęściej w 3-4 dekadzie życia i zwykle ustępują w okresie pomenopauzalnym.2,5
    • W ostatnim czasie wzrost rozpoznań w grupie kobiet >40. roku życia w związku ze stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej.4
  • W ok. 15% przypadkach liczne gruczolakowłókniakimnogie występująpowanie w tej samej piersi lub w obu piersiach.56

Etiologia i patogeneza

  • Przyczyna nie jest znana, ale wydaje się, że pewną rolę odgrywa mechanizm wyzwalany przez hormony.
    • wczesne występowanie w okresie przedmenopauzalnym, regresja w okresie menopauzy
    • powiększenie w okresie ciąży i podczas leczenia estrogenami.67
  • Histologia: Typowatypowa jest proliferacja zrębu ze szczelinowatymi, skompresowanymi elementami nabłonkowymi.2
  • Gruczolakowłókniaki piersi dzieli się naKlasyfikacja:78
    • gruczolakowłókniaki proste
      • Stanowią 70-80% zmian.
      • Zawierają nieproliferującą tkankę gruczołową i włóknistą.
      • Kobiety z gruczolakowłókniakiem prostym bez podwyższonego ryzyka nowotworu piersi w rodzinie nie mają podwyższonego ryzyka rozwoju nowotworu złośliwego.56.
    • gruczolakowłókniaki złożone
      • Zawierają zmiany proliferacyjne.
      • W przypadku wieloośrodkowych (mnogie gruczolakowłókniaki zlokalizowane w różnych kwadrantach piersi) zmian proliferacyjnych są związane z nieznacznie podwyższonym ryzykiem zezłośliwienia zmiany.
      • W ramach diagnostyki różnicowej pod uwagę mogą być brane guzy liściaste.
    • gruczolakowłókniaki olbrzymie
      • włókniakogruczolaki o wielkości >10 cm 
      • histologicznie czasami trudne do odróżnienia od guzów liściastych
    • włógruczolakowruczolakowłókniaki młodzieńcze
      • występowanie pomiędzy 10. a 18. rokiem życia
      • rzadziej niż w innych grupach wiekowych.

Czynniki predysponujące

  • Sekcję opracowano na postawie tego źródła4.
  • Regularny cykl wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju gruczolakowłókniaka w okresie przedmenopauzalnym, ale z niższym ryzykiem w okresie pomenopauzalnym.5
  • StarszyPóźny wiek (>32 lata) w chwili urodzenia pierwszego dziecka wiąże się z niższym ryzykiem niżrozwoju wiek mgruczolakowłodszyókniaka.5
  • BMI >30 wiąże się z niższym ryzykiem wystąpienia wszystkich łagodnych chorób piersi.5,9
    • Najczęstsze występowanie gruczolakowłókniaków stwierdzono u kobiet z BMI 25-29,9 kg/m2.9
  • Stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych >8 lat wiąże się ze zwiększonym ryzykiem.5
  • Rak piersi w wywiadzie rodzinnym zwiększa ryzyko.5

ICD-10

  • D24 Nowotwór niezłośliwy gruczołu sutkowego [sutka].
  • N63 Nieokreślony guzek w sutku [gruczole sutkowym].

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Połączenie wyników badania przedmiotowego, diagnostyki obrazowej (mammografia, badanie ultrasonograficzne lub ew. RM) i cytologiibiopsji aspiracyjnej cienkoigłowej lub rdzeniowej pod kontrolą USG daje najbardziej wiarygodne rozpoznanie (potrójna ocena kliniczna).
  • Jeżeli wyniki mammografii są jednoznaczne, dalsza diagnostyka nie jest konieczna.2

Diagnostyka różnicowa

  • Zobacz też artykuł guzek w piersi.
  • Rak piersi.
  • Fibroadenomatoza.
  • Guzki zapalne.
  • Guz liściasty.
  • Brodawczak wewnątrzprzewodowy.
  • Tłuszczak.
  • Martwica tkanki tłuszczowej.
  • Mastopatia cukrzycowa.
  • Torbiel.
  • Zapalenie sutka.
  • Ropień piersi.
  • Łagodny młodzieńczy przerost sutków.
  • Błędniaki.
  • Rzekomonaczyniakowy rozrost zrębu piersi (PASH).
  • WPowiększenie węzłyów chłonneonnych gruczołu sutkowego.

Wywiad lekarski

  • Często wykrywane przypadkowo w przesiewowych badaniach mammograficznych, bez objawów.
  • Wizyta u lekarza z powodu samodzielnego wykrycia guza piersi
    • często bez dolegliwości
    • czasami ból.56
  • Wywiad lekarski na temat:
    • czasu obecności, dynamiki wzrostu, związku z cyklem miesiączkowym
    • objawów współistniejących:
      • powiększenie węzłów chłonnych
      • wydzielina z piersi
      • zmiany skórne w okolicy piersi
      • objawy ogólne
      • gorączka
    • wywiadu rodzinnego dotyczącego raka piersi.

Badanie przedmiotowe

  • Badanie palpacyjne piersi z określeniem lokalizacji, rozmiaru, ruchomości i konsystencji: 
    • okrągła lub wydłużona, dobrze odgraniczona ruchoma masa2
    • u starszych pacjentek może być także twardsza lub mniej ruchoma
  • Badanie palpacyjne węzłów chłonnych pachowych

Diagnostyka specjalistyczna

  • Mammografia
    • wynik patognomoniczny: typowy obraz gładko odgraniczonego ogniska, ewentualnie ze zwapnieniami typu popcorn2
    • ograniczona czułość przy dużej gęstości mammograficznej, stąd też w tym przypadku USG uzupełniające
      • Młodsze kobiety mają zazwyczaj dużą gęstość mammograficzną.
  • Badanie ultrasonograficzne
    • owalne, gładko odgraniczone hipoechogeniczne ogniska wypierające otaczający miąższ
    • w przypadku szybko rosnących raków piersi u młodszych kobiet ryzyko pomyłki z gruczolakowłókniakiem w badaniu ultrasonograficznym.2
  • USG z kolorowym Dopplerem10
    • wzmocnienie akustyczne za tylną ścianą 
    • hiperwaskularyzacja.
  • Ew. rezonans magnetyczny (RM).
  • Biopsja przezskórna – uzasadniona w przypadku następujących wyników: 
    • niejasny wynik badania ultrasonograficznego
    • tendencja wzrostowa potwierdzona przedmiotowo lub ultrasonograficznie
    • nowe nieprawidłowości w badaniu palpacyjnym w okresie menopauzy
    • lite ognisko w przypadku stwierdzenia czynników ryzyka w wywiadzie lekarskim (wywiad rodzinny, mutacja BRCA)
    • ognisko z podejrzanymi mikrozwapnieniami stwierdzone w badaniu mammograficznym.2
  • Cytologia aspiracyjna cienkoigłowa
    • nieodpowiednia w przypadku litych zmian.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Skierowanie do gabinetu ginekologicznego w celu wykonania badania ultrasonograficznego i w razie potrzeby dalszej diagnostyki.

Leczenie

Cele leczenia

  • Uniknięcie przeoczenia raka piersi.
  • Potwierdzenie rozpoznania.

Postępowanie

  • Bezobjawowe gruczolakowłókniaki nie wymagają terapiileczenia.2 
    • obserwacja i coroczne badanie piersi w gabinecie z ew.  USG.
  • Wskazania do usunięcia chirurgicznego56 
    • występowanie objawów (ból)
    • deformacja piersi
    • szybki wzrost
    • gruczolakowłókniaki >5 cm
    • na życzenie pacjentki.
  • Opcje terapeutyczne  
    • wycięcie chirurgiczne  
      • pod kontrolą endoskopową
      • metoda otwarta
    • biopsja mammotomicznaprzezskórna wspomagana próżniowo (vacuum assisted biopsy - VAB)11
      • wykonywana pod kontrolą ultrasonograficzną2 USG lub w stereotaksji
    • inne procedury eksperymentalne812-913
      • zabiegi ablacyjne
        • krioablacja przezskórna
        • przezskórna ablacja termiczna
        • ablacja mikrofalowa
      • przezskórne wycięcie wspomagane prądem o częstotliwości radiowej14
      • leczenie wysokoskoncentrowanymi ultradźwiękami (HIFU).
  • Podejmując decyzję za wycięciem lub przeciw, należy również rozważyć wady terapii chirurgicznej:
    • powstawanie blizn
    • zmiany kształtu piersi spowodowane usuniętą tkanką
    • uszkodzenie układu przewodów gruczołu piersiowego
    • utrudnienie interpretacji wyników kolejnych mammografii.78

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Dalsze postępowanie: badanie przedmiotowe i ultrasonograficzne co 6 miesięcy przez 2 lata56
    • w przypadku stabilnych wyników kolejne kontrole tylko w razie podwyższonego ryzyka wystąpienia nowotworu piersi potwierdzonego wywiadem rodzinnym.
  • U wielu pacjentek gruczolakowłókniaki ulegają częściowej lub całkowitej regresji.

Rokowanie

  • Dobre, często spontaniczna regresja.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed Medibas

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Mareti E, Vatopoulou A, Spyropoulou GA, Papanastasiou A, Pratilas GC, Liberis A, Hatzipantelis E, Dinas K. Breast Disorders in Adolescence: A Review of the Literature. Breast Care (Basel). 2021 Apr;16(2):149-155. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Stachs A, Stubert J, Reimer T, Hartmann S: Benign breast disease in women. Dtsch Arztebl Int 2019; 116: 565–74. DOI: 10.3238/arztebl.2019.0565. www.aerzteblatt.de
  3. Lee M., Soltanian H.T. Breast fibroadenomas in adolescents: current perspectives. Adolesc Health Med Ther. 2015; 6: 159–163. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Santen RJ, Mansel R. Benign breast disorders. N Engl J Med 2005; 353: 275-85. PubMed
  5. Johansson A, Christakou AE, Iftimi A et al. Characterization of Benign Breast Diseases and Association With Age, Hormonal Factors, and Family History of Breast Cancer Among Women in Sweden. JAMA Netw Open. 2021 Jun 1;4(6):e2114716. www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Bodine AM, Holahan B, Mixon A. Benign Breast Conditions. J Am Osteopath Assoc. 2017 Dec 1;117(12):755-760. www.degruyter.com
  7. Krings G, Bean GR, Chen YY: Fibroepithelial lesions; The WHO spectrum. Semin Diagn Pathol 2017; 34: 438–52. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Sabel MS. Overview of benign breast disease. UpToDate, last updated Dec 2021. www.uptodate.com
  9. O’Brien S., Kowdley G.C. Benign breast diseases and body mass index: is there a correlation? Am Surg., 2014; 80(5): 461–465. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Kim S.J., Park Y.M., Jung S.J. et al. Sonographic appearances of juvenile fibroadenoma of the breast. J Ultrasound Med., 2014; 33(11): 1879–1884. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Bugdaycı O., Kaya H., Arıbal E. Ultrasound guided therapeutic excisional vacuum assisted biopsy in breast fibroadenomas. J Breast Health., 2017; 13(2): 74–76. pmc.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Golatta M, Harcos A, Pavlista D, et al.: Ultrasound-guided cryoablation of breast fibroadenoma: a pilot trial. Arch Gynecol Obstet 2015; 291: 1355–60. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  13. Tomkovich KR: Interventional radiology in the diagnosis and treatment of diseases of the breast: a historical review and future perspective based on currently available techniques. Am J Roentgenol 2014; 203: 725–33. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Tee L.M.F., Lui C.Y., Lau K.C.H. et al. Ultrasound-guided percutaneous radiofrequency-assisted breast excision to remove en-bloc specimens: Five years’ experience. Hong Kong J Radiol. 2014; 17: 98–108. www.researchgate.net

Autorzy

  • Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
  • Karolina Pogorzelska, lekarz, w trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej; Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej; Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Franziska Jorda, dr n. med., specjalista w dziedzinie chirurgii trzewnej, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Kaufbeuren
D24; N63
fibroadenom; Fibroadenom in der Brust
Łagodny guz piersi; Rak piersi; Nowotwór piersi; Guzek w piersi; Gruczolakowłókniak; Guzki w piersi
lagodny guz piersi; nowotwor piersi; gruczolakowlokniak; wlokniakogruczolak
Gruczolakowłókniakikniak piersi
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:  Łagodny, guzzwykle niebolesny guzek piersi, zbudowany z tkanki gruczołowej i włóknistej. Epidemiologia:  Występuje głównie u kobiet w grupie wiekowej 15–35 lat. Najczęstszy łagodny guz piersi. W ok. U 15% przypadków mnogie występują liczne gruczolakowłókniakipowanie w jednej lub obu piersiach,  z predylekcją do powstawania w górnym zewnętrznym kwadrancie.
Ginekologia
WGruczolakowłókniakogruczolakkniak piersi
/link/7403c388b56642ccab64c4f7cb1d249f.aspx
/link/7403c388b56642ccab64c4f7cb1d249f.aspx
wlokniakogruczolak-piersi
SiteDisease
WGruczolakowłókniakogruczolakkniak piersi
K.Reinhardt@gesinform.de
livemail#j.com#dr.dabrowska@wpdabrowska@medibas.pl
pl
pl
pl