Definicja
Im bliżej menopauzy, tym rzadziej w jajnikach dojrzewają komórki jajowe. W efekcie produkcja hormonów przez jajniki zmniejsza się coraz bardziej, aż stopniowo całkowicie ustaje. Początkowo miesiączka staje się nieregularna, aż w końcu zupełnie ustaje. Średni wiek kobiety, w którym występuje ostatnia miesiączka (menopauza) wynosi w Europie Środkowej 51 lat.
Z krwawieniem po menopauzie mamy do czynienia, gdy krwawienie występuje ponad rok po ostatniej miesiączce. W wyjątkowych przypadkach wahania hormonalne mogą doprowadzić do krwawienia także po upływie ponad roku od ostatniej miesiączki. Niemniej jednak każde krwawienie pomenopauzalne musi być wyjaśnione przez lekarza.
Terapia hormonalna
W niektórych przypadkach w okresie menopauzy rozpoczyna się terapię hormonalną. Większość stosowanych preparatów powoduje raz w miesiącu krwawienie przypominające miesiączkę. Regularne krwawienie spowodowane leczeniem jest normalne i pożądane w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka. Z drugiej strony, niektóre preparaty stosowane w terapii hormonalnej nie powodują krwawienia. Jednak nawet w tym przypadku normalne jest występowanie plamienia lub słabszego krwawienia w ciągu pierwszych 3-4 miesięcy leczenia. Jeśli krwawienie wystąpi po tym okresie, jego przyczynę powinien wyjaśnić lekarz.
Jeśli nie stosuje się terapii hormonalnej, to po menopauzie krwawienie z reguły nie powinno wystąpić. Dopóki nie zostanie udowodnione inaczej, krwawienie Krwawienie po menopauzie jestz ginekologicznego punktu widzenia uważane za możliwą oznakę rakanowotoworu zi ginekologicznegojeśli punktuwystąpi, widzenia. Innymi słowy:jego przyczyna musi być zawszejak najszybciej wyjaśniona przez lekarza.
Przyczyny
Krwawienia pomenopauzalne mogą mieć różne przyczyny:.
Najczęstsze przyczyny
- Terapia hormonalna
- Leczenie estrogenami jest najczęstszą przyczyną krwawień po menopauzie. Podczas przyjmowania preparatów estrogenowych z dodatkiem progestagenu, podczas przerw w ich przyjmowaniu
,błona śluzowa macicy ulega regularnemu złuszczaniu. Powoduje to krwawienie z odstawienia (krwawienie przypominające miesiączkę), które jest całkiem normalne. - Nawet w przypadku stosowania
czystychpreparatówestrogenowychzawierających tylko estrogeny, które w normalnych warunkach nie powinny wywoływać krwawienia z odstawienia, może wystąpićnieszkodliweniegroźne plamienie lub słabsze krwawienie.
- Leczenie estrogenami jest najczęstszą przyczyną krwawień po menopauzie. Podczas przyjmowania preparatów estrogenowych z dodatkiem progestagenu, podczas przerw w ich przyjmowaniu
- Polipy szyjki macicy
- Łagodne polipy szyjki macicy mogą również krwawić, zwłaszcza po stosunku płciowym.
- Suchość pochwy (zanikowe zapalenie pochwy): ścieńczała, sucha błona śluzowa pochwy.
- Wynika to głównie z faktu, że po menopauzie, wraz z ustaniem miesiączki, organizm produkuje mniej żeńskich hormonów płciowych. Niewielkie pęknięcia błony śluzowej pochwy mogą prowadzić do
słabszegoniewielkiego krwawienia, zwłaszcza po stosunku seksualnym.
- Wynika to głównie z faktu, że po menopauzie, wraz z ustaniem miesiączki, organizm produkuje mniej żeńskich hormonów płciowych. Niewielkie pęknięcia błony śluzowej pochwy mogą prowadzić do
- Rak trzonu macicy
,(rak endometrium)- Jest to najczęstszy typ raka występujący w jamie brzusznej u kobiet po menopauzie.
- 90% chorujących pacjentek ma ponad 50 lat.
- Prawdopodobieństwo wystąpienia raka endometrium w przypadku krwawienia pomenopauzalnego wynosi 5-10% i rośnie wraz z wiekiem oraz pod wpływem czynników ryzyka.
Rzadsze przyczyny
- Mięśniaki macicy (włókniaki)
- Mięśniaki to łagodne rozrosty mięśni gładkich macicy.
- W pojedynczych przypadkach mogą one prowadzić do krwawienia pomenopauzalnego.
- Należą one do najczęstszych łagodnych nowotworów miednicy mniejszej i występują u jednej czwartej wszystkich kobiet w wieku powyżej 35 lat. Częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem.
- Rak szyjki macicy
- Każdego roku odnotowuje się około 5 nowych przypadków na
1000010mieszkańców000 kobiet. - Objawy to samoistne krwawienie lub krwawienie kontaktowe i obfite upławy, a w wyjątkowych przypadkach ból.
- Każdego roku odnotowuje się około 5 nowych przypadków na
- Rak jajnika
- Niezwykle rzadka przyczyna krwawienia z pochwy.
- W początkowym stadium choroba nie powoduje prawie żadnych objawów.
- Rak jajnika występuje najczęściej u kobiet między 50. a 60. rokiem życia.
- Liczba nowych przypadków wynosi około 9 na
1000010mieszkańców000 kobiet rocznie.
Diagnostyka
Często charakter krwawienia stanowi wskazówkę co do przyczyny. Lekarz przeprowadzi badanie ginekologiczne, pobierze wymaz komórkowy z szyjki macicy i w razie potrzeby materiał komórkowy z błony śluzowej macicy. Często badanie ginekologiczne uzupełnia się o przezpochwowe badanie ultrasonograficzne. W razie potrzeby przeprowadzona zostanie również seria badań krwi. Jeśli nie można wykluczyć raka, przeprowadza się dalsze badania. Wśród nich może znaleźć się między innymi:
- Histeroskopia (endoskopia macicy):
Polegapolega ona na wprowadzeniu do macicy specjalnego endoskopu w celu oceny błony śluzowej macicy. - Często wykonuje się abrazję (łyżeczkowanie) macicy.
Leczenie
Leczenie ma na celu zatrzymanie krwawienia i wyeliminowanie ewentualnych przyczyn. Suchość i podrażnienie błony śluzowej pochwy leczy się kremem lub czopkami estrogenowymi.
Jeśli krwawienie jest spowodowane terapią hormonalną, leczenie można zmienić lub, jeśli to możliwe, przerwać.
Dodatkowe informacje
- Mięśniaki (włókniaki) macicy.
- Rak endometrium (rak błony śluzowej macicy).
- Rak jajnika.
- Rak szyjki macicy.
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
- Magda Łabęcka, lekarz
, Kraków(recenzent) - Martina Bujard, dziennikarz naukowy
,Wiesbaden(recenzent/redaktor) - Julia Trifyllis,
drlekarzn. med., specjalista w dziedzinie ginekologii i położnictwa, Münster(recenzent/W.redaktor)