Informacje ogólne
Gruczoły sutkowe składają się z gruczołów mlecznych i przewodów mlecznych, które otoczone są obfitą tkanką tłuszczową i łączną. Guzy i guzki mogą występować w gruczołach i przewodach mlecznych, a także w tkance tłuszczowej i łącznej. Ponadto guzki w skórze nad gruczołami sutkowymi łatwo pomylić z guzkami piersi. Gruczolakowłókniak (fibroadenoma) – guzek tkanki łącznej – jest najczęstszym łagodnym guzkiem piersi. Najczęstszą zmianą złośliwą jest rak piersi zlokalizowany w przewodach mlecznych.
Spośród wszystkich guzków wykrywanych w piersi zdecydowana większość jest łagodna. Guzki są samodzielnie wykrywane przez 85% dotkniętych nimi kobiet.
Powody wizyty u lekarza
Większość kobiet, które konsultują się z lekarzem z powodu guzków w piersi, zdaje sobie sprawę z zagrożenia rakiem i postępuje rozsądnie. Dobrze jest od razu zgłosić się do lekarza i nie czekać do momentu powiększenia się guza.
Co ósma kobieta w krajach uprzemysłowionych zachoruje na raka piersi w ciągu swojego życia, dlatego też należy regularnie badać piersi pod kątem guzków, aby potwierdzić lub wykluczyć podejrzenie raka.
Coroczne badanie palpacyjne piersi wykonywane jest przez lekarza ginekologa. W Polsce, od 2023 roku, w ramach wczesnegoprogramu wykrywaniaprofilaktyki raka piersi, mammografię można wszystkiewykonać kobietybezpłatnie u kobiet w wieku od 50 do 6945-74 lat, powinnybez byćkonieczności równieżposiadania zapraszane na mammografię w regularnych odstępach czasuskierowania.
Zmiany związane z wiekiem
Gruczoły sutkowe są podwrażliwe wpływemna hormonówzmiany hormonalne i zmieniająich struktura zmienia się wraz z upływem czasu. Istnieje szereg typowych zmian dla różnych grup wiekowych. Liczba rakprzypadków z raka piersi wzrasta wraz z wiekiem i praktycznie nie występuje poniżej 25. roku życia, adlatego ponikażejdą 45.niepokojącą rokuzmianę zauważyciaoną jestpodczas rzadkościąsamodzielnego badania należy zgłosić lekarzowi.
JednakU osób poniżej 25. roku życia mogą pojawić się torbiele (jamy wypełnione płynem) w przewodach mlecznych, gruczolakowłókniaki (łagodne guzki z luźnej tkanki łącznej) lub zmiany w skórze.- Między 26. a 35. rokiem życia częściej występuje obrzęk gruczołów sutkowych spowodowany działaniem hormonów i zastojem pokarmu. Częste są również zmiany związane z karmieniem piersią. Raki
swystępująnadal rzadkierzadziej, ale nie można ich wykluczyć. - Do 50. roku życia w gruczołach i przewodach mlecznych często występują łagodne guzki, nadal mogą też występować gruczolakowłókniaki. Należy jednak zwracać uwagę na ryzyko wystąpienia raka w tej grupie wiekowej.
- Od 50. roku życia zawsze podejrzewa się, że nowy guzek w piersi jest rakiem, dopóki nie zostanie udowodnione, że jest inaczej. Jednak w tym wieku możliwe są również łagodne guzki. Podczas terapii hormonalnej mogą wystąpić zmiany hormonalne i torbiele.
Badania dodatkowe
Wiele kobiet regularnie samodzielnie bada swoje piersi (samobadanie piersi). Jednak wiele guzków jest wykrywanych przypadkowo, na przykład podczas brania prysznica.
Podczas badania lekarskiego piersi są systematycznie badane palpacyjnie w celu znalezienia ewentualnych guzków i oceny ich rodzaju. W większości przypadków ustalenia lekarza uzupełniane są badaniem mammograficznym lub ultrasonograficznym. Przy podejrzeniu złośliwego guzka zawsze zleca się dalsze badania w postaci mammografii, ultrasonografii piersi i w razie konieczności pobrania próbek tkanek do badania histopatologicznego.
Dodatkowe informacje
- Łagodny guzek w piersi
- Guzek tkanki łącznej (gruczolakowłókniak) w piersi
- Rak piersi
- Guzek w piersi – Informacje dla lekarzy
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (recenzent)
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (recenzent)
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Julia Trifyllis, dr n. med., specjalista w dziedzinie ginekologii i