MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Gastroenterologia
  4. Choroby
  5. Inne choroby
  6. Wgłobienie jelita

Wgłobienie jelita

Last published: 10.11.2023  |  Last revised: 09.12.2023  |  Last updated: 09.12.2023
:    : 
: 365
  • Wgłobienie jelita
  • Niedrożność jelit
  • Zakażenie jelitowe
  • Infekcja jelitowa
  • Ostry brzuch
  • Krew w stolcu
  • Śluz w stolcu
  • Ból brzucha
  • Wymioty
  • Mechaniczna niedrożność
  • Zapalenie otrzewnej
  • Szczepionka na rotawirusa
  • Szczepienie przeciwko rotawirusom
  • Uchyłek Meckela

Streszczenie

  • Definicja: Teleskopowe wsunięcie bliższej części jelita do światła jego części obwodowej.
  • Epidemiologia: Najczęściej występuje u dzieci do 2 lat. Zapadalność 60–100 przypadków na 100 000 niemowląt rocznie.
  • Objawy: Ból brzucha, wymioty, obecność krwi w stolcu (objaw galaretki malinowej/porzeczkowej)
  • Obraz kliniczny: Bolesność palpacyjna brzucha, wzdęcie brzucha, ew. objawy otrzewnowe.
  • Diagnostyka: USG jamy brzusznej.
  • Leczenie: Zwykle zachowawcze z lewatywami, czasami chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • W przypadku wgłobienia (intussusceptio) część jelita wsuwa się wzdłuż osi podłużnej do jego części obwodowej.
    • najczęstsza lokalizacja krętniczo-kątnicza (80%)
  • Wgłobienie jelita jest stanem ostrym i musi być natychmiast leczone.

Epidemiologia

  • Zapadalność
    • 60–100 przypadków na 100 000 u dzieci poniżej 1 roku życia
    • 32 przypadki na 100 000 u dzieci poniżej 2 roku życia
  • 80% przypadków wgłobienia u dzieci występuje w ciągu pierwszego roku życia.
  • Stosunek chłopców do dziewcząt wynosi 3:2.

Etiologia i patogeneza

  • Między 6. miesiącem a 3. rokiem życia, przyczyna głównie idiopatyczna
  • W przypadku wystąpienia po ukończeniu 3. roku życia często jest wywoływany przez strukturę anatomiczną.
    • Zakażenia wirusowe: powiększenie kępek Peyera, zwiększona perystaltyka jelit, zapalenie węzłów chłonnych krezki1
      • adenowirus (typ C)
      • enterowirus
      • norowirus
      • ludzki wirus opryszczki 6
      • zwiększone ryzyko w ciągu pierwszych 6 miesięcy po bakteryjnym zakażeniu jelitowym2
    • związek z wcześniejszym szczepieniem przeciwko rotawirusowi (brak związku z zakażeniem rotawirusem typu dzikiego!)3-4
    • przyczyny anatomiczne u dzieci
      • uchyłek Meckela (5–6%)
      • zdwojenie jelita
      • wgłobiony kikut wyrostka po appendektomii
      • ektopowo położona tkanka trzustki
      • zrosty
      • objawy masy (guzy, polipy jelit, chłoniaki), ryzyko zwiększa się wraz z wiekiem
      • krwotoki podśluzówkowe lub obrzęk w plamicy Schönleina-Henocha
    • włóknienie torbielowate: powtarzające się wgłobienia do wieku 9–12 lat
    • opisano pojedyncze przypadki związane z zakażeniem SARS-CoV-25-6
    • nadwaga jako możliwy czynnik predysponujący7-8
  • Wgłobienie jelita do dalszego odcinka tworzy mechaniczną przeszkodę, co prowadzi do niedrożności jelit.
  • Ucisk na naczynia prowadzi do niedokrwienia jelit z ryzykiem martwicy lub perforacji z następowym zapaleniem otrzewnej.

ICD-10

  • K56.1 Wgłobienie

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Obraz kliniczny z ostrym bólem brzucha, ciężki stan ogólny dziecka, rozpoznanie potwierdzone ultrasonograficznie

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Ostry początek z napadowym bólem kolkowym
  • Pozycja ochronna z podkurczonymi nogami
  • Dziecko niespokojne, płaczliwe, często zlane potem; między napadami dziecko spokojne
  • Wymioty, częściowo żółciowe
  • Późniejsze wydalanie krwawo-śluzowatego stolca (przypominającego galaretkę malinową)

Badanie przedmiotowe

  • Obrona mięśniowa powłok brzusznych
  • Wyczuwalny w nadbrzuszu, zwykle po prawej stronie, twardy, obły kształt przypominający kiełbaskę
  • Objawy ogólne, takie jak gorączka, możliwe objawy wstrząsu
  • Objawy odwodnienia
  • Osłuchowo szmery perystaltyczne umiejscowione wysoko
  • W badaniu per rectum ew. krew na palcu

W opiece specjalistycznej

  • Ultrasonografia jest metodą z wyboru do potwierdzenia rozpoznania.
    • czułość 98–100%, swoistość 88–100%10, w zależności od doświadczenia wykonującego badanie
    • USG z użyciem głowicy liniowej
    • objaw tarczy strzelniczej (przekrój dwóch warstw jelita)
    • objaw nerki rzekomej tuż pod powłokami jamy brzusznej, zwykle po stronie prawej w nadbrzuszu
    • perystaltyka wahadłowa
    • cechy zapalenia jelit i obecność wolnego płynu
  • Obecnie nie wykonuje się zdjęcia RTG "na pusto" (czułość tylko 45%) i lewatywy z kontrastem rentgenowskim.

Wskazania do skierowania do hospitalizacji

  • W przypadku klinicznego podejrzenia choroby natychmiastowe skierowanie na oddział pediatrii, w miarę możliwości do kliniki chirurgii dziecięcej w celu wykonania diagnostyki i repozycji

Leczenie

Cele leczenia

  • Możliwe szybka repozycja wgłobienia, aby zapobiec niedokrwieniu jelit z zapaleniem otrzewnej.
  • Jeśli niedokrwienie/zapalenie otrzewnej jest już obecne, usunięcie chorego odcinka jelita i ustabilizowanie stanu pacjenta

Ogólne informacje o leczeniu

  • Zachowawcza próba repozycji wgłobienia poprzez lewatywę doodbytniczą solą fizjologiczną lub doodbytnicza lecznicza insulfacja powietrza
  • W przypadku objawu masy lub objawów, które występują od dłuższego czasu, konieczna może być interwencja chirurgiczna.

Leczenie zachowawcze

  • Odgłobienie
    • odgłobienie za pomocą wlewu hydrostatycznego: podanie przez odbyt roztworu soli fizjologicznej pod kontrolą USG za pomocą cewnika Foleya
      • wyższy wskaźnik powodzenia niż w przypadku odgłobienia pneumatycznego11
      • w przypadku objawów trwających krócej niż 18 godzin, skuteczność na poziomie 97,3%, w przypadku objawów trwających powyżej 24 godzin - tylko w 33,3%
    • odgłobienie pneumatyczne: wprowadzenie powietrza przez cewnik Foleya pod kontrolą radiologiczną
    • kryteria możliwości wykonania
      • odpowiednio szybkie rozpoznanie: objawy trwające krócej niż 24–48 godzin12-13
      • bez objawu masy, który mógłby stanowić przyczynę
      • wykluczenie perforacji, zapalenia otrzewnej lub masywnego krwotoku z odbytu

Leczenie chirurgiczne

  • Jeśli próby odgłobienia metodami zachowawczymi nie powiodą się, konieczny jest zabieg chirurgiczny .
  • Interwencja chirurgiczna wskazana jest również w następujących przypadkach:
    • jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 24 godziny
    • przy podejrzeniu perforacji
    • w przypadku stanowiącego przyczynę objawu masy lub wady rozwojowej
    • w nawrotach
  • Zabieg jest wykonywany przez laparotomię lub laparoskopowo.
    • z zachowaniem wgłobionego odcinka jelita lub resekcją (w przypadku martwicy lub objawu masy)
    • zalety laparoskopii 
      • krótszy pobyt w szpitalu
      • lepszy efekt kosmetyczny14-15

Zapobieganie

  • Szczepienie przeciwko rotawirusom należy rozpocząć w wieku 6–12 tygodni, ponieważ później wzrasta ryzyko wgłobienia.9

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Choroba może wystąpić w stanie całkowicie dobrego samopoczucia.

Powikłania

Rokowanie

  • Bez leczenia wgłobienie jest stanem zagrażającym życiu.
  • Przy leczeniu w odpowiednim czasie rokowanie jest dobre.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Wgłobienie jelita
Wgłobienie jelita cienkiego

Wgłobienie jelita z objawem kokardy/tarczy strzelniczej w przekroju poprzecznym (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
Wgłobienie jelita z objawem kokardy/tarczy strzelniczej w przekroju poprzecznym (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
Wgłobienie jelita w przekroju podłużnym (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
Wgłobienie jelita w przekroju podłużnym (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Burnett E, et al. Infectious Etiologies of Intussusception Among Children < 2 Years Old in 4 Asian Countries. J Infect Dis, 2020. 221(9): p. 1499-1505. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Nylund CM, Denson LA, Noel JM. Bacterial enteritis as risk factor for childhood intussusception: a retrospective cohort study. J Pediatr 2010; 156: 761-5. PubMed
  3. Escolano S, Mueller JE,Tubert-Bitter P. Accounting for indirect protection in the benefit-risk ratio estimation of rotavirus vaccination in children under the age of 5 years, France, 2018. Euro Surveill, 2020. 25(33). pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Patel MM, et al. Real-world impact of rotavirus vaccination. Pediatr Infect Dis J, 2011. 30(1 Suppl): p. S1-5. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Martínez-Castaño I, et al. COVID-19 Infection Is a Diagnostic Challenge in Infants With Ileocecal Intussusception. Pediatr Emerg Care, 2020. 36(6): p. e368. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Lui K, Wilson MP, Low G. Abdominal imaging findings in patients with SARS-CoV-2 infection: a scoping review. Abdom Radiol (NY), 2020: p. 1-7. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Ashour K, et al. High prevalence of obesity among infants presenting with intussusception: Findings in an Egyptian cohort. Arab J Gastroenterol, 2019. 20(2): p. 69-73. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Hou J, et al. Impact of overweight/obesity on clinical outcomes after reduction for intussusception in children. Pediatr Surg Int, 2021. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Koch J, Harder T, von Kries R, Wichmann O: The risk of intussusception after rotavirus vaccination—a systematic literature review and meta-analysis. Dtsch Arztebl Int 2017; 114: 255–62. www.aerzteblatt.de
  10. Lin-Martore M, et al. Diagnostic Accuracy of Point-of-Care Ultrasound for Intussusception in Children Presenting to the Emergency Department: A Systematic Review and Meta-analysis. West J Emerg Med, 2020. 21(4): p. 1008-1016. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Liu ST, et al. Ultrasound-guided hydrostatic reduction versus fluoroscopy-guided air reduction for pediatric intussusception: a multi-center, prospective, cohort study. World J Emerg Surg, 2021. 16(1): p. 3. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Kobborg M, et al. Early diagnosis and treatment for intussusception in children is mandatory. Dan Med J, 2021. 68(3). pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  13. Xiaolong X, et al. Risk factors for failure of hydrostatic reduction of intussusception in pediatric patients: A retrospective study. Medicine (Baltimore), 2019. 98(1): p. e13826. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Benedict LA, et al. The Laparoscopic Versus Open Approach for Reduction of Intussusception in Infants and Children: An Updated Institutional Experience. J Laparoendosc Adv Surg Tech A, 2018. 28(11): p. 1412-1415. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  15. Hill SJ, et al. Laparoscopic versus open reduction of intussusception in children: experience over a decade. J Laparoendosc Adv Surg Tech A, 2013. 23(2): p. 166-9. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  16. Ferrantella A, et al. Incidence of recurrent intussusception in young children: A nationwide readmissions analysis. J Pediatr Surg, 2020. 55(6): p. 1023-1025. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  17. Kelley-Quon LI, et al. Management of intussusception in children: A systematic review. J Pediatr Surg, 2020. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  18. Houben CH, et al. What is the role of laparoscopic surgery in intussusception? ANZ J Surg, 2016. 86(6): p. 504-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Karolina Pogrzelska, lekarz rezydent medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Franziska Jorda, Dr med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren

Link lists

Powiązane artykuły

Stany nagłe

Informacje dla pacjentów

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit