Informacje ogólne
Definicja
ZapalenieStan zapalny woreczka łzowego - stan zapalny zzowegoz zalegającym w woreczku zakażonym płynem, zazwyczaj związany z niedrożnością przewodu nosowo-łzowego.1
Epidemiologia
- Występowanie głównie u małych dzieci
,oraz u osób w wieku 60-70 lat.2 - Występuje czę
sciejściej u kobiet niż u mężczyzn.2.
Etiologia i patogeneza
- Ostre zapalenie woreczka łzowego spowodowane jest infekcją gronkowcami, bakteriami z rodzaju Pseudomonas lub E. coli.
- Zazwyczaj jest to wynik niedrożności przewodu nosowo-łzowego.
- Nagromadzona wydzielina jako pożywka dla bakterii.
- Rzadko konsekwencja powikłanego zapalenia zatok.
- W rzadkich przypadkach niedrożność spowodowana jest kamieniami dróg łzowych.
- Przetrwanie zastawki Hasnera we wrodzonej niedrożności przewodu nosowo-łzowego.
Czynniki predysponujące
- Wąska twarz i w konsekwencji wąskie kanaliki łzowe.2
ICD-10
- H04 Patologie układu łzowego.
- H04.3 Zapalenie dróg łzowych ostre i nieokreślone.
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Mocno zaczerwieniony, często bardzo bolesny obrzęk w okolicy brzegu przyśrodkowego powieki, niekiedy z wypływem ropnej wydzieliny z punktów łzowych (test Westa dodatni).
Diagnostyka różnicowa
Wywiad lekarski
- Najczęściej jednostronnie.
- Obrzęk, ból, zaczerwienienie.
Zapalenie woreczka łzowego - W stanach przewlekłych łzawienie może być jedynym objawem.
Badanie przedmiotowe
- Objawy zapalenia w okolicy woreczka łzowego: ból, obrzęk, zaczerwienienie, wzmożone ucieplenie.
- Dodatni test Westa: wypływ ropnej lub śluzowo-ropnej wydzieliny przy ucisku punktu łzowego.
Badania uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego
- Rzadko konieczne.
- Ustalenie etiologii możliwe poprzez pobranie wymazu z zajętej tkanki
[(wykonanie posiewu w chorobach okulistycznych jest badaniem spoza koszyka lekarza POZ]). - Jeśli w ostrym zapaleniu woreczka łzowego nie dojdzie do opróżnienia dróg łzowych z ropnej wydzieliny, można podjąć próbę usunięcia jej poprzez ucisk woreczka łzowego z równoczesnym usuwaniem/zbieraniem wydzieliny na wacik/wymazówkę.
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Noworodki powinny być leczone przez okulistów dziecięcych.
- Skierowanie do szpitala na dożylną antybiotykoterapię w przypadku ciężkiej infekcji, ropowicy lub ropnia.
Leczenie
Cele leczenia
- Eliminacja zakażenia.
- Zapobieganie powikłaniom.
Ogólne informacje o leczeniu
- Ostre zapalenie woreczka łzowego u dzieci wymaga natychmiastowego leczenia, aby uniknąć ropowicy oczodołu.
- Nie należy podawać antybiotyków:
uU dzieci poniżej 2- Należy poczekać na ewentualne samoistne otwarcie się kanalika łzowego. Substancję śluzową można "wymasować" z woreczka łzowego.
Zalecenia dla pacjentów
- Ciepły kompres w celu złagodzenia ewentualnego bólu spowodowanego zatkaniem kanalika łzowego.2
. - Delikatny masaż woreczka łzowego.
Farmakoterapia
Antybiotykoterapia
- U noworodków
terapięleczenieprowadząprowadzoneokuliścijest przez okulistów dziecięcycych lubpediatrzypediatrówmającyz doświadczeniewiadczeniem w leczeniu zapalenia woreczka łzowego. - Niepowikłane zapalenie woreczka łzowego
i pacjentu pacjenta w dobrym stanie ogólnym:- antybiotyk doustny, np. amoksycylina/kwas klawulanowy.2
- Zapalenie woreczka łzowego z zajęciem oczodołów, ropowicą lub ropniem:
- antybiotyk dożylny, np. ceftriakson.2
Inne możliwości terapeutyczne
Leczenie chirurgiczne w przypadkach przewlekłych
- Dacryocystorhinostomia jako opcja terapeutyczna (obecnie rzadko wykonywana).
- Utworzenie trwałego zespolenia pomiędzy woreczkiem łzowym a jamą nosową na poziomie przewodu nosowego środkowego.
Wrodzona niedrożność przewodu nosowo-łzowego i zapalenie woreczka łzowego
- Zwykle spowodowane przetrwałą zastawką Hasnera, zamykającą przewód łzowy. Udrażnia się ona jednak samoistnie u większości dzieci w ciągu pierwszych 2 lat życia.
- Próba udrożnienia dróg łzowych w etapach:
- masaż woreczka łzowego po przeszkoleniu przez personel medyczny
- sondowanie dróg łzowych i płukanie woreczka łzowego
- ewentualnie chirurgiczne: zespolenie błony śluzowej woreczka łzowego z błoną śluzową nosa.
Zapobieganie
- Regularne płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej.
- Regularne stosowanie ciepłych okładów.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Zwężony kanalik łzowy u dzieci rzadko jest powodem zakażenia i u większości udrażnia się całkowicie samoistnie w ciągu pierwszych 2 lat życia.
- U starszych pacjentów występują zarówno ostre, jak i przewlekłe zakażenia, które jednak rzadko prowadzą do powikłań.
- Jeśli zapalenie woreczka łzowego nawraca, pacjenci powinni mieć wykonane badanie okulistyczne, aby ocenić konieczność wykonania zabiegu operacyjnego.
Powikłania
- Ropowica oczodołu, zwłaszcza u dzieci.
Rokowanie
- Częste nawroty.
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed Medibas
Ilustracje
Zapalenie woreczka łzowego: stan zapalny woreczka łzowego
Źródła
Piśmiennictwo
- Pinar-Sueiro S, Sota M, Lerchundi TX, Gibelalde A, Berasategui B, Vilar B, et al. Dacryocystitis: Systematic Approach to Diagnosis and Therapy. Curr Infect Dis Rep 2012; 14: 137-46. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Gilliland GD. Dacryocystitis. Medscape, last updated, Oct 08, 2019. emedicine.medscape.com
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak (redaktor)
- Anna Pachołek
, dr n. med. w trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie(recenzent) - Tomasz Tomasik
, prof. dr hab. n. med. specjalista medycyny rodzinnej; Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie(redaktor) Dr n. med.Lino Witte,lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Frankfurt nad Menem(recenzent/redaktor)